Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Demirtaş, Eylül 2019’da verilen tahliye kararının ardından başka bir soruşturma kapsamında yeniden tutuklanmış olması nedeniyle tahliye edilmedi
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, 2016 yılından bu yana cezaevinde bulunan Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın başvurusunda Anayasa’nın 19. maddesindeki kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâl edildiğine oybirliğiyle karar verdi.
Resmî Gazete’nin 19 Haziran 2020 tarihli nüshasında yayımlanan kararda, Demirtaş’a 50 bin TL tutarında manevi tazminat ödenmesine hükmedildi.
Demirtaş adına 2017 ve 2018 yıllarında yapılan beş ayrı başvurudaki iddiaları değerlendiren Yüksek Mahkeme, Demirtaş’ın tutukluluğunun makûl süreyi aşması dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâl edildiğine karar verdi.
AYM, Demirtaş’ın tutukluluğunun devamı kararlarında ve bu kararlara yapılan itirazların değerlendirilmesinde kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının yanı sıra seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakkının da ihlâl edildiği iddiaları hakkında bir değerlendirmede bulunulmamasını ihlâlin gerekçeleri arasında gösterdi.
Ancak kararda, Demirtaş’ın başvurusunda konu edilen tutukluluk hâlinin 2 Eylül 2019 tarihinde Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesince verilen tahliye kararıyla sona erdiği, Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğince hakkında daha sonra verilen tutuklama kararına ilişkin ise AYM’ye ayrı bir başvuru yapıldığı ve mevcut tutukluluğuna dair iddianın, ilgili başvurunun incelemesinde ele alınacağı belirtildi.
AYM, Demirtaş’ın başvurusundaki “tutukluluk incelemelerinin yapılmaması,” “tahliye talepleri ve tutukluluğa ilişkin itirazların karara bağlanmaması,” “tutukluluğun kanunda öngörülen azami süreyi aşması” dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâl edildiği iddialarını ise “kabul edilemez” buldu.
AYM’nin 9 Haziran 2020 tarihli kararının tam metnine bu bağlantıdan erişilebilir.
Demirtaş, 4 Kasım 2016’da “suç işlemek amacıyla örgüt kurmak,” “terör örgütü üyesi olmak,” “silahlı terör örgütüne üye olmak” ve “örgüt adına suç işlemek” iddialarıyla gözaltına alınmış ve aynı gün çıkarıldığı Sulh Ceza Hâkimliğince tutuklanmıştı.
Demirtaş hakkında, basın açıklaması, miting ve toplantılarda yaptığı konuşmalar ve partisinin TBMM Grubu’nda yaptığı konuşmalardaki ifadeleri gerekçe gösterilerek hazırlanan çok sayıda fezleke davaya dönüştü. Hakkında 33 dava açılan Demirtaş’ın dava dosyaları, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından görülen ana dava dosyası ile birleşti.
İstanbul’da 2013 yılında yapılan Nevruz kutlamasında yaptığı konuşma nedeniyle “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılanan Demirtaş, 7 Eylül 2018’de İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 4 yıl 8 ay hapse mahkûm edildi.
Demirtaş’ın avukatlarınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvuru 21 Kasım 2018 tarihinde karara bağlandı. Uzun tutukluluk süresi, seçme ve seçilme özgürlüğünün ihlâli ve tutuklamanın siyasi saikle yapıldığı yönünde karar veren AİHM, Demirtaş’ın tahliye edilmesini istedi.
Ancak AİHM kararının ardından Demirtaş’ın İstanbul’da yargılandığı davada verilen 4 yıl 8 ay hapis cezası istinaf mahkemesi tarafından 4 Aralık 2018 tarihinde onandı. Ceza beş yılın altında olduğu için, Demirtaş’ın tutuklu statüsünden hükümlü statüsüne geçmesiyle AİHM kararı boşa çıkarıldı.
Demirtaş’ın tutuklu olarak yargılandığı ana davada ise 2 Eylül 2019 tarihinde Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi Demirtaş için tahliye kararı verdi. Ancak Demirtaş, diğer davada hükümlü olduğu için cezaevinden çıkamadı.
Bu karardan kısa bir süre sonra Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ana dava kapsamındaki farklı bir dosyayı gündeme getirerek Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın tutuklanmalarını talep etti. Demirtaş ve Yüksekdağ, 20 Eylül 2019 günü Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla tekrar tutuklandı.