Hayri Demir

Dicle Haber Ajansı (DİHA) ve Mezopotamya Ajansı’nda muhabirlik yapmış olan gazeteci Hayri Demir hakkında, haber amaçlı çektiği görüntü ve fotoğrafların “örgüt mensuplarına ait olduğu” iddiasıyla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosu tarafından soruşturma başlatıldı.

Demir, soruşturma kapsamında 16 Mart 2017’de Ankara’daki evine yapılan polis baskını ile gözaltına alındı. Demir, Ankara Emniyet Müdürlüğü tarafından “gözaltı merkezi” olarak kullanılan kapalı spor salonunda sekiz gün boyunca gözaltında tutuldu. Emniyet sorgusunda Demir’e, Suriye’nin kuzeyine giderek yaptığı haberler ve çektiği görüntüler soruldu. Emniyetteki işlemlerinin tamamlanmasının ardından Demir, 24 Mart 2017 tarihinde Ankara Adliyesi’ne götürüldü. Savcılık sorgusunun ardından tutuklanma talebiyle Sulh Ceza Hakimliğine sevk edilen Demir, yurtdışına çıkış yasağı ve imza şartı ile serbest bırakıldı.

Gözaltına alınmasından 2 buçuk yıl sonra hakkında iddianame düzenlenen Demir’e “silahlı terör örgütüne üye olmak” ve “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamaları yöneltildi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan 16 Mayıs 2019 tarihli iddianamede, 28 Şubat 2016’da Demir’in evine giren hırsız tarafından çalınan ve daha sonra Emniyete ulaşan hafıza kartındaki görüntü ve fotoğraflar sıralandı. Demir’in sosyal medya paylaşımlarının yanı sıra HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile yaptığı röportaj ve röportaja ilişkin fotoğrafı paylaşması da iddianamede delil olarak yer aldı. İddianame, Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.

Davanın ilk duruşması 24 Eylül 2019’da görüldü. İddianame kendisine gönderilmediği için savunmasını hazırlayamadığını belirten Demir, savunması için ek süre talep etti.

23 Ekim 2019 tarihli ikinci duruşmada savunmasını yapan Demir, gazetecilik faaliyeti nedeniyle suçlandığını belirtti. Davanın evinden çalınan hafıza kartlarının emniyete teslim edilmesiyle açıldığını belirten Demir, delillerin hukuka aykırı elde edildiğini ifade ederek beraatını talep etti.

“Propaganda” suçlamasıyla hapis cezası

Davanın karar duruşması 21 Aralık 2022 günü Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, sosyal medya hesabından paylaştığı bir şarkı ve bir belgesel nedeniyle Demir’i “örgüt propagandası” suçlamasıyla 1 yıl 21 ay 22 gün hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme, yeterli ve inandırıcı delil bulunmadığı için “örgüt üyeliği” suçlaması yönünden beraatine karar verdiği Demir’in yurt dışına çıkış yasağı şeklindeki adli kontrolünü de kaldırdı.

İstinafın bozma kararı ve yeniden yargılama

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Ceza Dairesi, Demir hakkındaki “örgüt üyeliği” suçlamasından verilen beraat kararını 14 Mart 2023 tarihinde bozdu. İstinaf mahkemesi, Demir hakkında 2023 yılında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “PKK/KCK/YPG/YDG-H silahlı terör örgütüne üye olma” iddiasıyla başlatılan soruşturmanın incelemeye konu dosya ile birleştirilerek görülmesinde hukuki gereklilik bulunduğunu belirtti. Demir hakkında “örgüt propagandası” suçlamasıyla verilen hapis cezasının ise “zincirleme suç hükümleri uygulanarak” yarı oranında artırılması gerektiğine karar veren istinaf mahkemesi yeniden yargılama için dosyayı ilk derece mahkemesine gönderdi.

İstinaf mahkemesinin bozma kararı sonrası Demir’in “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın ilk duruşması 5 Temmuz 2023 tarihinde Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. P24 tarafından takip edilen duruşmada mahkeme, “bozma ilamındaki gerekçelerin mutlak bozma nedenlerinden olmadığını ve bu nedenle de usul ve yasaya uygun olmadığını ancak ilk derece mahkemelerinin istinaf bozma ilamlarına karşı direnme hakkı bulunmadığını” belirterek ilama uyulmasına oy birliğiyle karar verdi.

Duruşma savcısı, Demir’in savunmasının bir sonraki celse avukatı eşliğinde alınmasını ve istinafın bozma ilamı doğrultusunda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına müzekkere yazılarak Demir hakkında “örgüt üyeliği” suçlamasıyla açılan soruşturmanın akıbetinin sorulmasını istedi. Mahkeme, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına müzekkere yazılarak, gerekiyorsa Demir yönünden gizlilik kararı kaldırılarak dosyada Demir ile ilgili kısımların onaylı birer suretinin mahkemeye gönderilmesinin istenmesine karar verdi. Dava 25 Ekim 2023 tarihine ertelendi.

Yeniden yargılamanın 25 Ekim 2023 tarihinde görülen ikinci duruşmasında mahkeme, dosyaya eklenen soruşturma ile ilgili Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına yazı yazılarak, devam eden soruşturmanın karara bağlanarak mahkemeye gönderilmesinin istenmesine ve soruşturma kapsamında aleyhte beyanda bulunan gizli tanığın bir sonraki celse dinlenmesine karar vererek davayı 24 Ocak 2024’e erteledi.

24 Ocak 2024 günü görülen duruşmada dinlenen biri açık biri gizli iki tanık, Demir’in Suriye’de haber takibi yaptığını bildiklerini söyledi. Mahkeme, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının Demir hakkında yürüttüğü soruşturmanın akıbetinin öğrenilmesi için gönderilen yazının cevabının beklenmesine karar vererek davayı 21 Şubat 2024 tarihine erteledi.

Celse arasında edinilen bilgiye göre, Hayri Demir hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “örgüt üyeliği” (TCK 314) şüphesiyle 2022 yılında başlatılan soruşturma tamamlandı. Tamamlanan soruşturma, Demir’in Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesinde yeniden yargılandığı davaya eklendi.

Afrin paylaşımları davası

Hayri Demir, Türkiye’nin 2018 Ocak ayında kuzey Suriye’deki Afrin’e yönelik başlattığı harekâta ilişkin sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 22 Ocak 2018 tarihinde Ankara’daki evine düzenlenen polis baskınıyla gözaltına alındı.

“Zeytin Dalı” adı verilen harekâta ilişkin sosyal medyada yapılan paylaşımlar hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında Demir’le birlikte gözaltına alınan 10 kişi arasında Artı TV Ankara temsilcisi Sibel Hürtaş da bulunuyordu.

Dört günlük gözaltı süresinin sonunda 26 Ocak 2018 tarihinde Ankara Adliyesi’ne getirilen Demir, savcılık ifadesi alınmadan tutuklanma talebiyle Sulh Ceza Hâkimliği’ne sevk edildi. Hâkimlik sorgusu tamamlanan Demir, yurtdışına çıkış yasağı konularak serbest bırakıldı.

9 Nisan 2018 tarihinde aralarında Demir ve Hürtaş’ın da bulunduğu 11 kişi hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” (TCK 216) ve “terör örgütü propagandası” (TMK 7) suçlamalarıyla iddianame düzenlendi.

İddianamede Demir’in Afrin operasyonu başlamadan önce, 19 Ocak 2018 tarihinde yaptığı paylaşımlar suçlamalara delil olarak gösterildi. Demir’in, Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ ile cezaevinden mektup yoluyla yaptığı söyleşinin metni de iddianamede delil olarak yer aldı. Demir’in “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” ve “örgüt propagandası” suçlarından cezalandırılması talep edildi.

İddianameyi kabul eden Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesi, ilk duruşmanın 6 Eylül 2018 tarihinde görülmesini kararlaştırdı.

İlk duruşmada savunmasını yapan Demir, suçlandığı paylaşımların yapıldığı tarihte Türkiye’nin Afrin operasyonuna henüz başlamadığını anımsattı. Paylaşımlarında bir haberin tüm öğelerinin olduğunu belirten Demir, sadece gazeteciliğinin yargılandığını söyledi. Demir, suçlandığı sosyal medya paylaşımlarıyla benzer içerikli 18 farklı yayın organında yayımlanan haberleri de mahkemeye sundu.

TCK 301’den yargılama talebi

Duruşma savcısı, davanın 27 Mart 2019 tarihli dördüncü celsesinde, Demir’in de aralarında bulunduğu yedi kişi hakkında Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 301. maddesi kapsamındaki “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ve devletin yargı organlarını alenen aşağılamak” iddiasıyla soruşturma açılmasını istedi. Mahkeme, TCK 301. maddesi kapsamında soruşturma açılabilmesi için Adalet Bakanlığından izin istenmesine karar verdi.

Davanın 4 Mart 2021 tarihinde görülen 10. duruşmasında Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesi, davada yargılanan 11 sanığın eylemlerinin TCK 301/1’deki suçu oluşturma ihtimali bulunduğundan Adalet Bakanlığından kovuşturma izni istenmesine ve haklarındaki yargılamanın durdurulmasına karar verdi.

Beş sosyal medya paylaşımına 1 buçuk yıl hapis cezası

Demir'e 1990’lı yıllarda öldürülen gazetecileri anmak amacıyla verilen bir gazete ilanını Facebook hesabından paylaşması nedeniyle “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla da bir dava açıldı.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede, Demir’in beş sosyal medya paylaşımı suçlamaya delil olarak gösterildi.

Bu davanın ilk duruşması 15 Mart 2018 tarihinde Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.

Davanın 29 Mayıs 2018 tarihinde görülen ikinci duruşmasında hükmünü açıklayan mahkeme, Demir’e 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verildi. Hükmün açıklanması geri bırakıldı.

Tazminat davası 

Gazeteci Hayri Demir hakkında, 3 Nisan 2023 tarihinde Gazete Pencere’de yayımlanan “AKP’nin ‘propaganda grubu’nun yöneticisi rektör çıktı” başlıklı haberi gerekçe gösterilerek Maltepe Üniversitesi Rektörü Edibe Sözen’in şikâyeti üzerine 20 bin TL’lik manevi tazminat davası açıldı.

Sözen’in avukatının talebi üzerine, 7 Nisan 2023 tarihinde İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliği kararıyla haber erişime engellendi ve içeriği kaldırıldı.

Sözen’in avukatı Yusuf Demir tarafından mahkemeye sunulan şikâyet dilekçesinde, “asılsız, gerçeğe aykırı ve dayanaksız haberlerle müvekkilinin kişilik haklarının ihlal edildiği” öne sürüldü.

Dava Ağustos ayında İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından kabul edildi.

Davanın ilk duruşması 13 Şubat 2024 tarihinde görüldü. P24 tarafından takip edilen duruşmada taraf avukatları hazır bulundu. Demir’in avukatları davanın reddini talep etti. Mahkeme, Demir’in sosyal ve ekonomik durumunun araştırılmasına karar vererek davayı 9 Mayıs 2024’e erteledi.