Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Kapatılan Özgür Gündem gazetesinin eski sorumlu yazı işleri müdürü olan İnan Kızılkaya, 16 Ağustos 2016 tarihinde gazeteye düzenlenen bir polis baskınında gazetenin diğer çalışanları ve haber takibi için gazetede bulunan başka kurumlardan gazetecilerle birlikte gözaltına alındı.
Gözaltına alınanların çoğu serbest bırakılırken, Kızılkaya ve Özgür Gündem genel yayın yönetmeni Zana Kaya “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla İstanbul 10. Sulh Ceza Hakimliği’nce 22 Ağustos’ta tutuklandı. Kararda, “Özgür Gündem gazetesinin, silahlı terör örgütü PKK/KCK tarafından finanse edildiği ve yaptığı yayınlarla bu örgütün kontrolü altında olduğu” belirtilerek, "Bu gazetede görev yapan şüphelilerin gazetenin yayın politikasını bilerek gazetede çalıştıkları ve bu nedenle de üzerlerine atılı terör örgütüne üye olmak suçunu işledikleri yönünde kuvvetli suç şüphesi bulunduğu kanaatine varılmıştır" denildi.
Kızılkaya “terör örgütü üyeliği,” “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma,” “Cumhurbaşkanına ve Türk milletine hakaret” suçlamalarıyla hakkında açılan 100’den fazla davada yargılanıyor.
Kızılkaya, Özgür Gündem ana davasında gazetenin yayın danışma kurulu üyeleri yazar Aslı Erdoğan, dilbilimci Necmiye Alpay, gazeteciler Filiz Koçali, Ragıp Zarakolu, Bilge Contepe, Genel Yayın Yönetmeni Zana Kaya, imtiyaz sahibi Kemal Sancılı ve eski Eş Genel Yayın Yönetmeni avukat Eren Keskin ile birlikte “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak,” “silahlı örgüte üye olmak,” “suç işleme amacıyla örgüt kurmak” ve “terör örgütü propagandası” ile suçlanıyor.
“Özgür Gündem ana davası” iddianamesine bu bağlantıdan erişilebilir.
Kızılkaya, 14 Mart 2017 tarihinde görülen Özgür Gündem ana davasının üçüncü duruşmasında savunma yaptı. Kızılkaya, gözaltı ve tutukluluk sürecinde kötü muamele ve hak kısıtlamalarına maruz kaldığını söyledi. Gazeteciliğin suç olmadığını söyleyen Kızılkaya, “Tepki çeker, birileri kızar diye gazeteci yaşanan gerçekliğe olaylara ve trajediye gözlerini kapatamaz” dedi.
22 Haziran 2017 tarihinde görülen dördüncü duruşmada Kızılkaya bir gazeteci olarak açık ve meşru bir meslek icra ettiğini söyleyerek tahliyesini talep etti. "Gazetecilikte 5N 1K kuralı vardır, ve evrenseldir. Herhangi bir haberimde bu unsurlar dışında bir veri varsa tüm suçlamaları kabul ederim. Ama bu soruların cevabı haberde varsa bu haberdir," diyen Kızılkaya davanın siyasi olduğunu söyledi. Duruşma sonunda mahkeme Kızılkaya'nın tutukluluğunun devamına karar verdi.
Davanın 31 Ekim 2017 tarihinde görülen beşinci duruşmasında, Kızılkaya 441 gündür özgürlüğünden yoksun olduğunu söyledi. “Ben gazeteciyim, sivil bir insanım. Yaptığım bütün haberlerin arkasındayım,” diyen Kızılkaya, başına gelen en kötü şeyin 441 gündür özgürlüğünden yoksun olması değil, gazetesinin kapanmış olması olduğunu söyledi. Savcı, Kızılkaya ile davanın 3 Ocak 2017'de tutuklanan diğer tutuklu sanığı Özgür Gündem İmtiyaz Sahibi Kemal Sancılı'nın tutukluluk hâllerinin devamını istedi. Mahkeme, yurt dışına çıkış yasağı şartıyla Kızılkaya ve Sancılı'nın tahliyelerine karar vererek davayı 6 Mart 2018 tarihine erteledi.
Davanın altıncı duruşması, 6 Mart 2018 günü İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Mahkeme davanın bir sonraki duruşmasının 4 Haziran tarihinde görülmesine karar verdi. Bu tarihte görülen yedinci duruşmada Kızılkaya ile birlikte Alpay ve Keskin hazır bulunurken, Aslı Erdoğan avukatı Erdal Doğan tarafından temsil edildi. İpsala’da tutuklu bulunan Sancılı ise duruşmaya SEGBİS üzerinden bağlandı. Savcı, Alpay’ın duruşmalardan vareste tutulmasını, Zarakolu hakkında ise yurtdışı adresinin belli olması nedeniyle yakalama emrinin kaldırılmasını talep etti. Savcı, Koçali hakkındaki yakalama emrinin, Keskin hakkındaki yurtdışına çıkış yasağının ve Sancılı’nın tutukluluğunun devamını istedi. Savcı ayrıca esas hakkındaki mütalaanın hazırlanması için dosyanın kendisine verilmesini talep etti. Savcının talepleri doğrultusunda ara kararlarını açıklayan mahkeme, esas hakkında mütalaanın hazırlanması için dosyanın savcıya iletilmesine karar vererek, bir sonraki duruşmanın 10 Ekim 2018 günü görülmesini kararlaştırdı.
Özgür Gündem ana davasının 13 Ocak 2020 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen 15. duruşmasında mütalaasını sunan duruşma savcısı Hakan Gökalp Uçan, İnan Kızılkaya, Eren Keskin ve Kemal Sancılı’nın “örgüt üyeliği” suçundan, Aslı Erdoğan ve Zana Kaya’nın “örgüt propagandası” suçundan cezalandırılmalarını, Ragıp Zarakolu ve Filiz Koçali’nin dosyalarının ayrılmasını, Necmiye Alpay’ ve Bilge Aykut'un ise tüm suçlamalardan beraatine karar verilmesini istedi.
Dosyalar ayrıldı
Davanın 14 Şubat 2020 tarihinde görülen 16. duruşmasında dosyayı hükme bağlayan İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, Necmiye Alpay ve Bilge Aykut’un tüm suçlardan beraatine, Aslı Erdoğan’ın “devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma” ve “örgüt üyeliği” suçlarından beaatine, “propaganda” suçu yönünden ise Basın Kanunundaki dört aylık sürenin aşılması nedeniyle suçlamanın düşmesine karar verdi.
Haklarında yakalama emri bulunan ve henüz ifadesi alınmamış olan Filiz Koçali ve Ragıp Zarakolu’nun dosyalarının ayrılmasına karar veren mahkeme, Zana Kaya, İnan Kızılkaya, Kemal Sancılı ve Eren Keskin yönünden ise ek süre talep edildiği için bu sanıklar yönünden dosyanın ayrılmasına karar verdi.