Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Özgürlükçü Demokrasi Gazetesi çalışanı Semiha Mete 21 Ağustos'ta terör suçlamasıyla tutuklandı.
Mete, İzmir’in Buca ilçesinde gazete dağıtımı yaparken sivil polislerce gözaltına alındı. İzmir Adliyesi'ne sevk edilen gazeteci savcılık ifadesinin ardından "örgüt üyesi olmak" ve "örgüt propagandası yapmak" iddialarıyla İzmir 2. Sulh Ceza Hakimliği'ne sevk edildi. Savunmasında sadece gazete dağıttığını söyleyen Mete, kaçma şüphesi olduğu iddiasıyla aynı gerekçelerle tutuklandı.
Mete'nin tutuklanması sonrası cezaevindeki gazeteci sayısı 171 oldu.
Üç yayın KHK ile kapatıldı
25 Ağustos’ta yayınlanan 693 sayılı KHK ile Diyarbakır merkezli Rojeva Medya gazetesi, Gazete Şujin ve Dicle Medya Haber Ajansı (dihaber) kapatıldı.
Üç basın kuruluşunun kapatılmasıyla Olağanüstü Hâl süresince kapatılan kitabevi, yayınevi, gazete, televizyon ve radyo sayısı 187 oldu.
Kararnameyle ayrıca, Mavi Derneği (Batman), Kuran Sevenler Derneği (Antalya), Antalya Çağlayan Lisesi Mezunları Derneği de kapatıldı. Olağanüstü Hâl süresince kapatılan dernek sayısı 1128’e ulaştı. Bu sürede kapatılan vakıf sayısı ise 104.
Dihaber’ce yapılan açıklamada “Yayına başladığı ilk günden itibaren “gerçekleri açığa çıkarmak” için OHÂL kuralları yerine, “gazeteciliğin evrensel ilkelerini” esas alan dihaber kapatıldı. Ancak gazetecilik ilkelerini kendi özgür basın deneyimleriyle buluşturan ve gazetecilik ilkelerine bağlı gazetecilerin ‘Gerçekler karanlıkta kalmayaca’ ısrarı daha büyük bir kararlılıkla sürecek” denildi.
Hâlihazırda iki Dihaber muhabiri (Erdoğan Alayamut ve Serdar Keleş) ve Dihaber’in öncülü olan Dicle Haber Ajansı’nın (DİHA) 10 muhabiri (Abdülkadir Turay, İdris Sayılgan, Kamuran Sunbat, Mehmet Güleş, Meltem Oktay, Nedim Türfent, Ömer Çelik, Şahabettin Demir, Şerife Oruç, Ziya Ataman) terör suçlamasıyla tutuklu bulunuyor.
Rojeva Medya’nın takip ettiği geleneğin başlangıcı olan ve KHK ile daha önce kapatılan Azadiya Welat gazetesinin ise 10 muhabiri, yazarı, editörü ve dağıtımcısı (Ali Aşikar, Ali Konar, Ferhat Çiftçi, Hakan Ergün, Hamit Dilbahar, Hayati Yıldız, İlker İlkan, Nuri Yeşil, Seyithan Akyüz, Şirin Çoban) cezaevinde bulunuyor.
Üç medya kuruluşunun kapatılmasına tepki gösteren basın örgütleri, kapatmalarla ilgili açıklama yaptı.
Dihaber muhabirlerine gözaltı
19 Ağustos günü HDP İstanbul İl Örgütü'nde, Tevgara Jinên Azad'ın (TJA) yapmış olduğu basın açıklamasını takip eden dihaber muhabirleri Sadiye Eser ve Mehmet Şah Oruç, haber takibi sonrası polisler tarafından durdurularak kamera görüntülerine el konulmak istendi. Polisin isteğini reddeden dihaber muhabirleri gözaltına alındı. Basın kartlarına el konulan dihaber muhabirleri, "Kamera görüntülerinizde inceleme yapacağız" gerekçesiyle Taksim Polis Merkezi’ne götürüldü.
Görüntülerine el konulan gazeteciler daha sonra serbest bırakıldı.
Habere erişim engeli
Cumhuriyet gazetesi, Çanakkale Olay gazetesi, Medya Faresi ve İleri Haber gibi internet sitelerinde yer alan ve CHP Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek’in ortaya çıkardığı “Rakı masasında Rabia işareti” iddialarını içeren haberlere erişim engeli geldi. Söz konusu habere erişim engeli İstanbul 1’inci Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı üzerine 24 Ağustos günü kurumlara tebliğ edildi.
İstanbul 1’inci Sulh Ceza Hâkimliğince, aralarında www.cumhuriyet.com, www.medyafaresi.com, www.canakkaleolay.com, www.ilerihaber.org sitelerinin bulunduğu 8 ayrı internet sitesinde yer alan habere 5651 sayılı yasanın 9/3 maddesi gereğince erişim engeli getirildiği öğrenildi.
Gazetecilere yönelik davalar
23 Ağustos günü gazeteci Oktay Candemir ve Necdet Tam, yaptıkları haberlerden dolayı “Örgüt propagandası” iddiası ile hâkim karşısına çıktı. Van 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmaya Candemir’in avukatı Sevda Aydın ve Candemir’le aynı suçtan yargılanan gazeteci Tam katıldı.
Yaptığı haberler nedeni ile “örgüt propagandası” suçlamasına maruz kalan gazeteciler, savunmada gazeteciliğin suç olmadığını ve gazetecilik yaptıklarını ifade etti. Gazetecilerin savunmalarının ardından kararını açıklayan mahkeme heyeti Tam’ın beraatine karar vererek, duruşmayı 19 Eylül tarihine erteledi.
Adana’da Ocak 2014’te durdurulan MİT’e ait TIR’lardaki mühimmata ilişkin fotoğrafı 21 Ocak 2014 tarihli Aydınlık gazetesinde yayımlayan gazetenin Genel Yayın Yönetmeni İlker Yücel ve eski istihbarat şefi Ceyhun Bozkurt hakkında hazırlanan iddianame 22 Ağustos’ta tamamlandı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı İrfan Fidan’ın hazırladığı iddianamede, fotoğraftaki mühimmatın ‘’devlet sırrı kapsamında olduğunu’’ belirtildi. Aynı görüntülerin yayınlanmasıyla ilgili olarak İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi CHP milletvekili Enis Berberoğlu’nun tutuklanmasına karar vermişti.
İddianamede, Yücel ve Bozkurt’un ‘’devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin gizli kalması gereken bilgileri açıklama” suçunu işledikleri iddiasıyla 5 yıldan 10 yıla kadar hapsini istendi.
Türkiye’ye Interpol’ü suistimal ettiği eleştirileri yapıldı
Uluslararası kişi ve kurumlar, İsveç’te yaşayan gazeteci Hamza Yalçın ile Almanya’da yaşayan yazar Doğan Akhanlı’nın Türkiye tarafından arandıkları gerekçesiyle Interpol’ün kırmızı bültenine girmesi sonucu İspanya’da tutuklanmasına tepki gösterdi.
İsveç PEN Başkanı Elisabeth Asbrink, Türkiye'nin Interpol'ü muhalifleri susturmak için bir araç olarak kullandığını söyledi.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Basın Özgürlüğü Temsilcisi Harlem Desir, Interpol’ün Türkiye’nin gazetecilerin tutuklanmasıyla ilgili başvurularını dikkatle incelemesi gerektiğini belirtti.
İspanya’da 19 Ağustos’ta gözaltına alınan Akhanlı, adlî kontrol şartıyla serbest bırakılırken, Erdoğan’a hakaret iddiasıyla hakkında yakalama kararı bulunan gazeteci Yalçın, hâlen Madrid’de tutuklu bulunuyor.
Akhanlı’nın gözaltına alınması sonrası Almanya Başbakanı Angela Merkel de Türkiye’yi Interpolü muhaliflere karşı kullanmakla suçlamıştı.
Türkiye’de tutuklu ya da hükümlü olarak hapiste bulunan tüm gazetecilerin, Olağanüstü Hâl kapsamında kapatılan basın yayın kuruluşları, vakıf ve derneklerin listelerine buradan erişebilirsiniz.