Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Kocaeli’de gazeteciler Faruk Bostan ve Bülent Karagöz tutuklandı; Osman Kavala hakkında ikinci iddianame hazırlandı, AYM kararı erteledi; gazeteci Nuri Akman hakkında yakalama kararı çıkarıldı; Demokrat Haber muhabiri Selda Manduz gözaltına alındı; “İsimsizler soruşturmasında” gözaltına alınan 3 kişi tutuklandı
Gözaltına alınan gazeteci Hakkı Boltan serbest bırakıldı
Gazeteci ve Özgür Gazeteciler İnisiyatifi (ÖGİ) eski sözcüsü Hakkı Boltan, aralarında HDP il yöneticileri ve sendika üyelerinin de bulunduğu çok sayıda kişi ile birlikte 30 Eylül 2020 tarihinde Diyarbakır’da gözaltına alındı.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından DTK’ya yönelik bir soruşturma kapsamında gözaltına alındıkları öğrenilen Boltan ve 12 diğer kişi, 2 Ekim günü adliyeye sevk edildi. Boltan, tutuklama talebiyle sevk edildiği sulh ceza hâkimliğince ayda iki kez imza şartı ve yurtdışına çıkış yasağı konularak serbest bırakıldı.
Gazeteci Ayşenur Arslan ifadeye çağrıldı
Gazeteci Ayşenur Arslan, 2 Ekim 2020 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu tarafından “şüpheli” sıfatıyla ifadesinin alınması için savcılığa çağrıldı. Evine ulaşan tebligatla ifadeye çağrıldığını öğrenen Arslan, hangi konuda ifadeye çağrıldığını bilmediğini ifade etti.
Gazeteci Kenan Kırkaya’nın yargılandığı dava ertelendi
Gazeteci Kenan Kırkaya’nın “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın 10. duruşması 2 Ekim 2020 tarihinde Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Kırkaya ve avukatı duruşmaya katılmadı. Mahkeme, diğer sanıkların savcının esas hakkındaki mütalaasına karşı savunmalarının alınabilmesi için davayı 24 Kasım 2020 tarihine erteledi.
Özgür Gündem davası Aralık ayına ertelendi
KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin eski Eş Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Aykol ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’ın “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandıkları davanın 17. duruşması 1 Ekim 2020 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Aykol ve Çapan’ın katılmadığı duruşmada avukatları Özcan Kılıç hazır bulundu. Duruşma, dosyadaki diğer sanıklar Kemal Yakut ve Hasan Başak hakkında çıkarılan yakalama emirlerinin infazının beklenmesi ve eksik hususların giderilmesi için 3 Aralık 2020 tarihine ertelendi.
Özgür Gündem gazetesinde Eylül 2015’te yayımlanan “Saray Çıldırdı” başlıklı haber nedeniyle Çapan, Aykol ve Eren Keskin hakkında dava açılmıştı. Keskin’in dosyası bu yargılamadan ayrılmış ve hakkındaki başka bir yargılamayla birleştirilmişti.
Şebnem Korur Fincancı’nın davası ertelendi
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konsey Başkanı ve Evrensel gazetesi yazarı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı’nın, Gezi protestoları sırasında yaptığı bir sosyal medya paylaşımı gerekçesiyle “hakaret” suçlamasıyla yargılandığı dava Şubat ayına ertelendi. 1 Ekim 2020 tarihinde Anadolu 42. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmaya Fincancı ve avukatının mazeret bildirerek katılmaması üzerine dava 16 Şubat 2021’e ertelendi.
Gazeteci Selda Manduz gözaltına alındı
Kars’ta yürütülen bir soruşturma kapsamında 1 Ekim 2020 tarihinde yapılan ev baskınları sırasında Demokrat Haber muhabiri Selda Manduz gözaltına alındı. Polis tarafından düzenlenen ev baskınlarda aralarında Kars Belediye Eş Başkanı Şevin Alaca’nın da olduğu 21 kişinin “örgüt üyeliği” iddiasıyla gözaltına alındığı, hakarında 4 günlük gözaltı kararı verildiği ve soruşturma dosyasına gizlilik kararı getirildiği öğrenildi.
MA, Sendika.org ve Yeni Demokrasi sitelerine erişim engeli
Mezopotamya Ajansı (MA), Sendika.org ve Yeni Demokrasi gazetesinin internet sitelerine erişim, Gaziantep 2. Sulh Ceza Hâkimliği’nin 30 Eylül 2020 tarihli kararıyla engellendi.
Sendika.org’a uygulanan erişim engellerinin ifade özgürlüğünü ihlâl ettiği yönündeki Anayasa Mahkemesi kararlarına karşın engelleme kararı kaldırılmamıştı. Son kararla birlikte Sendika.org’a erişim 63. kez engellenmiş oldu.
Yeni Demokrasi internet sitesi ise yedinci kez erişime engellendi.
RTÜK’ten beş kanala idari para cezası
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 30 Eylül 2020 tarihinde Tele1, Atv, Fox TV, Kanal D ve Show TV’ye idari para cezası verdi.
İlahiyatçı Cemil Kılıç’ın “Karanlıktan Aydınlığa” adlı programda imam hatip okulları müfredatı hakkındaki yorumları gerekçesiyle Tele1’e üst sınırdan para cezası verildi. Yayının, 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesindeki “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmünü ihlâl ettiği öne sürüldü.
Kanal D’ye, “Yeni Hayat” adlı dizide Adem isimli bir kişiden bahsedilirken “Hz. Adem’e yönelik alaycı bir tutum gösterildiği,” FOX TV'ye “Yasak Elma” adlı dizide “kutsal değerlere saygısızlık yapıldığı,” Show TV’ye ise “Arıza” adlı dizide şiddet sahnelerine ağırlık verildiği gerekçeleriyle idari para cezası verildi.
Tutuklu ses sanatçısı Hozan Cane tahliye edildi
Hozan Cane adıyla tanınan ve 2018 yılından beri cezaevinde bulunan Kürt ses sanatçısı Saide İnaç, 30 Eylül 2020 tarihinde Bakırköy Cezaevinden tahliye edildi.
Avukat Nevroz Akalan, müvekkili hakkında yurtdışına çıkış yasağı bulunduğunu, mahkemenin Cane’nin uzun tutukluluğunun orantısız olduğu yönündeki savunmasını kabul ederek serbest bırakılmasını onayladığını söyledi.
Almanya vatandaşı olan Hozan Cane, 2018 yılında Edirne'de gözaltına alınmış, Kasım 2018'de de “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla yargılanıp 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Temyiz başvurusu sonucunda Hozan Cane’ye verilen ceza bozulmuştu. Cane’nin davası 20 Ekim’de Edirne’de görülmeye devam edecek.
Gazeteci Nuri Akman hakkında yakalama kararı
Gazeteci Nuri Akman’ın yargılandığı davanın üçüncü duruşması 30 Eylül 2020 tarihinde Malatya 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, savunması alınmadığı gerekçesiyle Akman hakkında yakalama kararı çıkarılmasına karar vererek davayı 12 Kasım 2020 tarihinde erteledi.
Akman’ın yaptığı haberler ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davada verilen 6 yıl 3 aylık hapis cezasının istinaf mahkemesi tarafından bozulmasının ardından dava yeniden görülmeye başlamıştı.
Osman Kavala hakkında ikinci iddianame hazırlandı, AYM kararı erteledi
Anayasa Mahkemesi (AYM) Birinci Bölümü, “Gezi davasında” beraat etmesine rağmen yeni suçlamalarla cezaevinde tutulan iş insanı Osman Kavala’nın 29 Eylül 2020 tarihinde görüşüleceği duyurulan bireysel başvurusunun karara bağlanmasını erteledi. AYM, Kavala’nın “casusluk” iddiasıyla tutuklu bulunduğu dosyaya ilişkin iddianamenin tamamlanma aşamasına geldiğini ve bu dosyanın incelenmesi gerektiğini tartışarak erteleme kararı verdi.
Kavala hakkında hazırlanan ikinci iddianame, İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi.
Taciz iddialarını haber yapan iki gazeteci tutuklandı
Kocaeli’de yerel yayın yapan haber portalı Kocaeli Halk Gazetesi’nin imtiyaz sahibi Faruk Bostan ve yazı işleri müdürü Bülent Karagöz, Kartepe ilçesinde yaşandığı iddia edilen cinsel istismarı haberleştirdikleri için “iftira” suçlamasıyla tutuklandı.
26 Eylül 2020 tarihinde yayımlanan haberde ismi geçen kişilerin şikâyetçi olması üzerine açılan soruşturma kapsamında 28 Eylül günü Kocaeli İl Asayiş Şube Müdürlüğü'nde ifade veren Bostan ve Karagöz, ifade işlemlerinin ardından sevk edildikleri Kocaeli Adliyesi’nde çıkarıldıkları Nöbetçi Sulh Ceza Hâkimliğince tutuklandı.
“İsimsizler soruşturmasında” gözaltına alınan 3 kişi tutuklandı
“İsimsizler Hareketi soruşturması” kapsamında 25 Eylül’de gözaltına alınan aktivist ve yazar Temel Demirer ile avukat Tamer Doğan’ın da aralarında bulunduğu 18 kişi, 4 günlük gözaltı süresinin sonunda 28 Eylül günü İstanbul Adliyesi’ne getirildi.
Aralarında Demirer’in de bulunduğu 11 kişi savcılık tarafından ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı. Dört kişi adli kontrol şartı ile mahkemeye sevk edilirken, 3 kişi ise “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edildi.
Adli kontrol talebiyle mahkemeye sevk edilen dört kişi yurtdışına çıkış yasağı konularak serbest bırakılırken, Şehmus Kavak, Misli Cihan Şenleten ve Özgür Doğuş Erhan, “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Aynı soruşturma kapsamında hakkında yakalama kararı çıkarılan gazeteci Zeynep Kuray da 30 Eylül’de savcılığa ifade verdi. İfade sonrası hakkında takipsizlik kararı verilen Kuray, serbest bırakıldı.
Gazeteci Merdan Yanardağ hakkında soruşturma
Tele 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ, düğününden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ziyaret eden Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Yüksel Kocaman hakkındaki haberler nedeniyle açılan soruşturma kapsamında 28 Eylül’de İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na ifade verdi. Nöbetçi Sulh Ceza Hâkimliği’ne sevk edilen Yanardağ, adli kontrol ve yurtdışına çıkış yasağı konularak serbest bırakıldı.
Gazeteci Durket Süren’in davası Ocak ayına ertelendi
Gazeteci Durket Süren’in “örgüte yardım” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması 28 Eylül 2020 tarihinde Diyarbakır 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Süren, Twitter paylaşımları ile Azadiya Welat ve Özgür Gündem gazetelerinin yasaklı olan sayılarının satışını gerçekleştirdiği gerekçesiyle yargılanıyor.
Duruşmada mahkeme başkanı, MASAK raporunun hazırlandığını, dijital materyal inceleme raporunun ise henüz tamamlanmadığını belirtti. Mahkeme heyeti, dijital inceleme raporunun beklenmesine karar vererek davayı 25 Ocak 2021 tarihine erteledi.
Sanatçı Veysi Ermiş gözaltına alındı
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) sanatçılarından Veysi Ermiş, 27 Eylül’de sabah saatlerinde İstanbul’da evine gelen polisler tarafından gözaltına alındı. Sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle hakkında “örgüt propagandası” iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan Ermiş, ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldı.
Gazete dağıtımcısı Kemal Subaşı gözaltına alındı
Şanlıurfa’da Yeni Yaşam ve Kürtçe Xwebûn gazetelerinin dağıtımını yapan Kemal Subaşı, 27 Eylül günü dağıtım yaptığı sırada polis tarafından gözaltına alındı. Gazetenin “yasaklı” olduğunu öne süren polis, Subaşı’nı İl Emniyet Müdürlüğü’ne götürdü. Subaşı, ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
En az 85 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Kocaeli Halk Gazetesi imtiyaz sahibi Faruk Bostan ve yazı işleri müdürü Bülent Karagöz’ün tutuklanmalarının ardından, 2 Ekim 2020 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 85 gazeteci ve medya çalışanı, tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.