Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Van’da tutuklanan dört gazeteci ilk duruşmada tahliye edildi; Nagehan Alçı’ya “kamu görevlisine hakaretten” para cezası; oyuncu Nilüfer Aydan’a “cumhurbaşkanına hakaretten” hapis cezası; milletvekilliği düşürülen Ömer Faruk Gergerlioğlu tutuklanarak cezaevine gönderildi
Milletvekilliği düşürülen Gergerlioğlu cezaevine gönderildi
Sosyal medyada 2016 yılında paylaştığı bir haber içeriği nedeniyle yargılandığı davada “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla verilen 2 buçuk yıl hapis cezasının Yargıtay tarafından onanması sonrası milletvekilliği düşürülen Halkların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, 2 Nisan 2021 akşam saatlerinde Ankara’daki evine gelen polis ekipleri tarafından gözaltına alındı.
Gözaltına alındıktan sonra adliyeye götürülen Gergerlioğlu, göğüs ağrısı nedeniyle gece saatlerinde hastaneye kaldırılarak anjiyo yapıldı. Anjiyo sonrası yoğun bakıma alınan Gergerlioğlu, 3 Nisan günü sabah saatlerinde polis tarafından hastaneden çıkarılarak Sincan Cezaevine götürüldü.
Van’da tutuklanan dört gazeteci ilk duruşmada tahliye edildi
Van'ın Çatak ilçesinde iki kişinin askerler tarafından helikopterden atıldığı iddialarını haberleştirdikten sonra tutuklanan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Adnan Bilen ve Cemil Uğur, JinNews muhabiri Şehriban Abi ve gazeteci Nazan Sala ile aynı soruşturma kapsamında gözaltına alınıp serbest bırakılan MA muhabiri Zeynep Durgut’un yargılandığı davanın ilk duruşması 2 Nisan 2021 tarihinde Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
İddianamede gazetecilere yaptıkları haberler ve çalıştıkları basın kuruluşları üzerinden “terör örgütü üyeliği” suçlaması yöneltiliyor. Sala, sosyal medya paylaşımları nedeniyle ayrıca “örgüt propagandası yapmakla” suçlanıyor.
Duruşmayı yalnızca dört gazetecinin izlemesine izin verildi. Mahkeme başkanının talimatıyla gazetecilerin telefon ve bilgisayarları duruşma salonuna alınmadı.
Duruşma savcısı, “basın özgürlüğünün de diğer tüm özgürlükler gibi sınırsız olmadığı”, “sanıkların PKK-KCK silahlı terör örgütünün basın yayın yapılanması içinde faaliyet yürüttüklerine dair kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösterir somut delillerin olduğu dikkate alınarak” gazetecilerin tutukluluk hâllerinin devamına karar verilmesini talep etti.
Duruşma sonunda ara kararını açıklayan mahkeme, Adnan Bilen, Cemil Uğur, Şehriban Abi ve Nazan Sala’nın adli kontrolle tahliye edilmelerine karar vererek davayı 2 Temmuz’a erteledi.
Dört gazetecinin tutukluluklarının devamını talep eden duruşma savcısı, mahkemenin tahliye kararına itiraz etti.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Sözcü yazarı Yılmaz Özdil ifadeye çağrıldı
Sözcü gazetesi köşe yazarı Yılmaz Özdil, sosyal medyada yaptığı bir paylaşım nedeniyle Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Atatürk'ün hatırasına hakaret” iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında ifade verdi.
Özdil, ifadesinin alınması için İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazılan talimat üzerine 2 Nisan 2021 tarihinde avukatı ile İstanbul Adliyesi’nde savcılığa ifade verdi. Özdil hakkında 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’a muhalefet iddiasıyla yürütülen soruşturmanın bir ihbar üzerine başlatıldığı öğrenildi.
Kadıköy’de gözaltıları takip eden gazetecilere polis müdahalesi
Boğaziçi Üniversitesi eylemlerine katıldıkları için tutuklu yargılanan arkadaşlarına destek için 1 Nisan 2021 tarihinde Kadıköy’de eylem yapmak isteyen öğrencilere polis müdahale etti. Eylemcilerden 35 kişiyi gözaltına alan polis, haber yapmak üzere olay yerinde bulunan Halk TV muhabiri Erdinç Yılmaz ve kameraman Umur Çilingir'e de iterek ve tekmeyle fiziksel müdahalede bulundu.
Danıştay, basın kartı iptaline gerekçe gösterilen maddelerin yürütmesini durdurdu
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından Basın Kartı Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerin basın özgürlüğüne aykırı olduğuna karar vererek bu maddelerin yürütmesini durdurdu.
Kurul, “milli güvenlik ya da kamu düzenine aykırılık”, “gazetecilik meslek onurunu zedeleme” gibi gerekçelerle basın kartının iptal edilemeyeceğine karar verdi.
Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararının ardından Twitter hesabından açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, “Görevde olduğumuz müddetçe ‘gazetecilik’ adı altında ‘terörizm propagandası’ yapanlarla mücadele edeceğiz. Terör seviciler boşuna sevinmesinler!” ifadelerini kullandı.
Nagehan Alçı’ya “hakaret” suçlamasıyla adli para cezası
HaberTürk yazarı Nagehan Alçı’nın bir köşe yazısı nedeniyle “sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle alenen hakaret” (TCK 125/1, 2) suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması 31 Mart 2021 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Alçı’nın avukatının mütalaaya karşı savunmasının ardından hükmünü açıklayan mahkeme, Alçı’yı “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” (TCK 125/3-a) suçundan 7 bin 80 lira adli para cezasına çarptırdı.
HaberTürk’te 15 Haziran 2018 tarihinde yayımlanan “O Utanç Verici Karara Adalet Bakanı’nın Tepkisi” başlıklı yazısının ardından Alçı hakkında, yazıda adı geçen hâkim Hakkı Yalçınkaya’nın şikâyeti üzerine dava açılmıştı.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Yeniden yargılanan Atila Taş ve 7 gazetecinin davası Ekim ayına ertelendi
Kamuoyunda “FETÖ medya yapılanması davası” olarak anılan davada haklarında verilen hükümler Yargıtay tarafından bozulan gazeteciler Ahmet Memiş, Ali Akkuş, Cemal Azmi Kalyoncu, Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Ünal Tanık, Yakup Çetin, Yetkin Yıldız ve bir dönem köşe yazarlığı yapmış olan müzisyen Atilla Taş'ın yeniden yargılanmasına 31 Mart 2021 tarihinde İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam edildi.
Duruşma sonunda ara kararlarını açıklayan mahkeme, sanıklara uygulanan ayda bir imza yükümlülüğü adli kontrol tedbirinin kaldırılmasına, yurtdışı yasaklarının ise devamına karar verdi. Tanıkların gelecek celse dinlenmesi için gerekli işlemlerin yapılmasını kararlaştıran mahkeme, Taş’ın avukatının tefrik talebinin ise AİHM kararının dosyaya ulaşmasından sonra celse arasında değerlendirilmesine karar vererek davayı 26 Ekim’e erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Basın İlan Kurumu, Evrensel’e 5 gün ilan kesme cezası verdi
Basın İlan Kurumu (BİK), Evrensel gazetesinde 3 Şubat 2021 tarihinde yayımlanan, Boğaziçi Üniversitesine atanan rektöre karşı protesto eylemleri hakkındaki haber nedeniyle gazeteye beş gün resmi ilan kesme cezası verdi.
BİK’in kararında şu ifadelere yer verildi: “Habere konu olan olaylarda kolluk kuvvetleri tarafından yapılan müdahalenin ‘müdahale’ yerine haber başlığında ‘saldırı’ olarak ifade edilmesinin Cumhuriyetimize ve halkımıza sadakatle bağlı kolluk kuvvetlerimiz hakkında toplumumuzda olumsuz algı yaratmaya yönelik olduğu görülmüştür.”
BİK, haberde geçen “saldırı” ifadesinin Basın Ahlak Esasları Hakkında 129 sayılı Genel Kurul kararının 1. maddesi ile aynı maddenin c, ç, d, ve ı bentlerini ihlâl ettiğini öne sürerek Evrensel’den Şubat ayında savunma istemişti.
MHP lideri Bahçeli, gazetecileri hedef gösterdi
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Devlet Bahçeli, 31 Mart 2021 tarihinde sosyal medya hesabında yaptığı açıklamada bazı gazeteci ve televizyon yorumcularını isim vererek hedef gösterdi.
Gazeteciler Necdet Saraç, Şaban Sevinç, Orhan Bursalı ve Sevilay Yılman ile iletişim bilimci Ali Haydar Fırat ve Sonar Araştırma Başkanı Hakan Bayrakçı’nın televizyon ekranlarında “CHP’nin sözcülüğünü yaptıklarını” öne süren Bahçeli, bu isimlerin “seçim kulisi yapan ücretli tetikçiler” olduklarını iddia etti.
RTÜK, Halk TV ve Tele 1’e idari para cezası verdi
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Halk Tv ve Tele1’de yayınlanan bazı programlarda 6112 sayılı Kanun’a aykırı yayın yapıldığı gerekçesiyle iki kanala idari para cezası verdi.
RTÜK, Halk TV’ye Ayşenur Arslan ve Emin Çapa’nın yer aldığı “Medya Mahallesi” adlı programın bir bölümündeki ifadeler, “Özlem Gürses ile Kayda Geçsin” adlı programda gazeteci Murat Ağırel'in Ankara eski Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’le ilgili iddiaları ve “İki Yorum” adlı programda Levent Gültekin’in eski Başbakan Necmettin Erbakan hakkındaki sözleri nedeniyle ceza verdi. Tele 1’e ise “18 Dakika” adlı programda Emre Kongar’ın kullandığı “islami terör” ifadesi nedeniyle idari para cezası verildi.
Oyuncu Nilüfer Aydan’a “cumhurbaşkanına hakaretten” ceza
Sinema oyuncusu Nilüfer Aydan’a, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait dört Facebook paylaşımı nedeniyle “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davada 11 ay 20 gün hapis cezası verildi.
Anadolu 37. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 30 Mart 2021 tarihinde görülen karar duruşmasında Aydan ve avukatı ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın avukatı hazır bulundu.
Duruşma sonunda kararını açıklayan mahkeme, Aydan’ı 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırdı. Hükmün açıklanması geri bırakıldı.
Temel Demirer, Suruç anması davasında beraat etti
Yazar ve aktivist Temel Demirer, 2015 yılındaki Suruç katliamında ölenleri anmak amacıyla Temmuz 2017’de Kadıköy’de düzenlenen eylemde yaptığı konuşma nedeniyle yargılandığı davanın karar duruşmasında hakkındaki suçlamadan beraat etti.
İstanbul Anadolu 33. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 30 Mart 2021 günü görülen duruşmada Demirer ve avukatları hazır bulundu. Duruşma sonunda hükmünü açıklayan mahkeme, Demirer’in hakkındaki “Suçu ve suçluyu övmek” (TCK 215) suçlamasından beraatine karar verdi.
Demirer, 20 Temmuz 2017 günü yaptığı konuşmadaki ifadeleri nedeniyle 25 Temmuz 2017 tarihinde gözaltına alınmış, karakoldaki ifadesinin ardından getirildiği İstanbul Adliyesi’nde adli kontrol talebiyle sevk edildiği 9. Sulh Ceza Hakimliği tarafından yurt dışına çıkış yasağı konularak serbest bırakılmıştı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Soruşturma Bürosu, 26 Eylül 2018 tarihinde düzenlediği iddianamede, Demirer’in konuşmasında Suphi Nejat Ağırnaslı’yı anması nedeniyle cezalandırılmasını talep etmişti.
Özgür Gündem ana davada gerekçeli karar açıklandı; başsavcılık cezaları yetersiz buldu
“Özgür Gündem ana davasında” savunma için ek süre talep etmeleri nedeniyle dosyaları ayrılan imtiyaz sahibi Kemal Sancılı, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya, Eş Genel Yayın Yönetmeni Zana Kaya ve avukat Eren Keskin’e “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla hapis cezası veren İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, gerekçeli kararını açıkladı.
Kararda, Özgür Gündem gazetesinin “iftira niteliğinde yayınlar yaptığı”, “Türkiye aleyhine kamuoyu oluşturacak her türlü asılsız haberi yayınladığı”, “halkı kin ve isyana teşvik ettiği”, gazetenin “kuruluş amacının yayın yapmak olmadığı, ‘PKK/YPG’nin basın bülteni’ kimliğine büründüğü değerlendirilmiştir” ifadeleri yer aldı.
Gerekçeli karar hakkındaki habere ve kararın tam metnine bu bağlantıdan erişilebilir.
Sanıklara iddianamedeki tüm suçlamalardan ceza verilmesi gerektiğini savunan İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı, gerekçeli karara itiraz etti. Başsavcı, İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararının usul ve yasaya aykırılık gerekçesiyle sanıklar aleyhine bozma istemiyle istinaf mahkemesine taşınacağını belirtti.
En az 74 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Adnan Bilen, Cemil Uğur, Nazan Sala ve Şehriban Abi’nin tahliyelerinin ardından 2 Nisan 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 74 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.