Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Savcı, video aktivist Oktay İnce için ceza talep etti; Taraf davasında Mehmet Baransu’nun reddi hâkim talebi reddedildi; gazeteci Vedat Örüç’e “propaganda” suçlamasıyla hapis cezası verildi; AİHM, “Cumhurbaşkanına hakaret” cezasının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti
Gazeteci Fırat Fıstık hakkında soruşturma başlatıldı
Boğaziçi Üniversitesine Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından rektör olarak atanan Prof. Dr. Naci İnci’nin öğrencileri emniyete bildirmesini haberleştiren Gerçek Gündem muhabiri Fırat Fıstık hakkında soruşturma açıldı.
Fıstık, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme”, “yayma”, “kişinin huzur ve sükununu bozma” ve “iftira” iddialarıyla açılan soruşturma kapsamında ifadeye çağrıldı.
Gerçek Gündem’de 6 Ekim 2021 tarihinde yayımlanan haberde Rektör İnci’nin üniversitede protesto gerçekleştiren öğrencileri emniyete isim isim tespit ederek bildirmesine belgeleriyle yer verilmiş ve İnci’nin şikâyet dilekçesi ile ilgili detaylar da yer almıştı. İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliği habere erişim engeli getirmişti.
Tele1 TV spikeri Begümhan Aydoğan hakkında soruşturma başlatıldı
Tele1 TV spikeri Begümhan Aydoğan hakkında, “Jandarma Sahil Güvenlik Akademisinde Menzil tarikatı yapılanması” iddialarının tartışıldığı bir yayın nedeniyle soruşturma başlatıldı. Hakkında açılan soruşturmayı 22 Ekim 2021 tarihinde Twitter hesabından duyuran Aydoğan, soruşturmanın Jandarma Genel Komutanlığının şikâyeti üzerine başlatıldığını belirtti.
Pucca mahlaslı Twitter kullanıcısına hapis cezası verildi
“Pucca” mahlaslı Pınar Yıldırım, Twitter’da yaptığı bir paylaşım gerekçe gösterilerek “Halkın bir kesimini sosyal sınıf, din, mezhep, cinsiyet, bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılama” (TCK 216/2) suçlamasıyla açılan davada 5 ay 18 gün hapis cezasına çarptırıldı.
Basit yargılama usulü ile görülen davada Yıldırım, “O kadar eşcinselli dizi izledim, film üstüne film bitirdim yok yok yok! Hala erkek denen aşağılık, karaktersiz cinsiyetten hoşlanıyorum” ifadesini içeren paylaşımı nedeniyle yargılanıyordu.
Ferhat Tunç hakkında yakalama kararı çıkarıldı
Sanatçı ve aktivist Ferhat Tunç hakkında “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125) suçlamasıyla açılan davanın dördüncü duruşması 21 Ekim 2021 tarihinde Büyükçekmece 16. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Yurt dışında yaşayan Tunç’un katılmadığı duruşmada avukatı hazır bulundu.
Eski Başbakan Binali Yıldırım hakkında sosyal medyada yaptığı bir paylaşım nedeniyle yargılanan Tunç hakkında savunmasının tespitine yönelik yakalama emri çıkarılmasına karar veren mahkeme, davayı 17 Mart 2022 tarihine erteledi.
İşkence iddialarını haberleştiren gazetecilerin adli kontrolleri kaldırıldı
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Adnan Bilen, Cemil Uğur, Zeynep Durgut, JinNews muhabiri Şehriban Abi ve gazeteci Nazan Sala’nın “örgüt üyeliği” (TCK 314/2) suçlamasıyla yargılandığı davanın üçüncü duruşması 21 Ekim 2021 tarihinde Van 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Bilen, Uğur, Abi ve Sala, Van’ın Çatak kırsalında Osman Şiban ve Servet Turgut’un askerlerce alıkonulup işkence gördüğü iddialarını haberleştirdikten sonra 9 Ekim 2020’de tutuklanmış ve altı ay sonra görülen ilk duruşmalarında tahliye edilmişlerdi.
Duruşmada, yargılanan gazetecilerden Adnan Bilen ile avukatı Murat Timur hazır bulundu. Dicle Fırat Gazeteciler Derneği temsilcileri ile duruşmayı takip etmek için gelen gazeteciler duruşmaya alınmadı. Yapılan itiraz üzerine sadece iki gazetecinin duruşmayı izlemesine izin verildi.
Gazetecilere uygulanan adli kontrol tedbirlerinin kaldırılmasına karar veren mahkeme, Sala hakkında açılmış olan soruşturmanın akıbetinin öğrenilmesi için müzekkere yazılmasına karar vererek davayı 6 Ocak 2022 tarihine erteledi.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Rüstem Batum’un yargılandığı dava Ocak ayına ertelendi
Gazeteci Rüstem Batum’un “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın görülmesine 21 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 41. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi. Batum’un avukatlarının mazeret bildirerek katılmadıkları duruşmada mahkeme davayı 11 Ocak 2022 tarihine erteledi.
Kayyum protestosunu izledikleri için yargılanan 5 gazeteci beraat etti
Mardin’de Ağustos 2019’da düzenlenen kayyum protestosunu takip ettikleri sırada gözaltına alınan ve bir hafta sonra serbest bırakılan Mezopotamya Ajansı muhabirleri Ahmet Kanbal, Mehmet Şah Oruç, JinNews muhabiri Rojda Aydın ve serbest gazeteciler Nurcan Yalçın ve Halime Parlak’ın da aralarında bulunduğu sekiz kişinin “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet” suçlamasıyla yargılandığı davanın karar duruşması 20 Ekim 2021 tarihinde Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme, atılı suçu işlediklerine dair kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı gerekçesiyle tüm sanıkların beraatine karar verdi. Duruşma öncesi 18 Ekim’de mütalaasını açıklayan iddia makamı, atılı suçun unsurlarının oluşmadığı gerekçesi ile sanıklar hakkında beraat kararı verilmesini talep etmişti.
Kanbal, Oruç, Aydın, Parlak ve Yalçın’ın aralarında bulunduğu toplam sekiz kişi hakkında “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” iddialarıyla soruşturma başlatılmış, savcılık takipsizlik kararı vermişti. Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı aynı isimler hakkında daha sonra “Kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” suçlamasıyla iddianame düzenlemişti.
Gazeteci Vedat Örüç’e “propaganda” suçlamasıyla hapis cezası verildi
Gazeteci Vedat Örüç’ün “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla yargılandığı davanın karar duruşması 20 Ekim 2021 tarihinde Kocaeli 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Örüç hakkındaki suçlamaya “Barış Pınarı Harekâtı” sırasında paylaştığı tweetler ve haberler ile evine yapılan baskında el konulan materyaller delil olarak gösteriliyor.
Duruşmaya Örüç ve avukatı İstanbul’dan SEGBİS aracılığıyla katıldı. Duruşma savcısı mütalaasında Örüç’ün atılı suçtan cezalandırılmasını talep etti.
Örüç, işlediği iddia edilen suçların yasalarda bir karşılığı bulunmadığını söyleyerek beraatini talep etti.
Örüç’ün avukatı Erselan Aktan, “İddianamede üç adet paylaşım var. Paylaşımlardan biri yabancı bir basın kuruluşunun elde ettiği ve yayınladığı görüntüler ve müvekkil de tırnak içinde belirterek paylaşmış. Söz konusu paylaşımlarda herhangi bir örgüt ismi geçmemektedir ve bu olası bir cezaya da esas teşkil edemez” diye konuştu.
Örüç’ün avukatlarından Şafak Aki de mahkemeye sunduğu yazılı savunmasında, “Müvekkilin paylaşımları kamusal tartışmalara katkı sunmak ve toplumu bilgilendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yargı paketi ile birlikte Terörle Mücadele Kanunu’nun yedinci maddesine eklenerek mevzuatımıza tekrar giren ‘haber verme ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz’ düzenlemesi göz önünde bulundurularak beraat kararı verilmesini talep ediyoruz” dedi.
Duruşma sonunda kararını açıklayan mahkeme, Örüç’e 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verdi ve hükmün açıklanmasını geriye bıraktı.
Gazeteci Hüseyin Şenol’a mermili tehdit
Almanya’da yayımlanan Merhaba gazetesinin kurucusu ve Avrupa Demokrat haber sitesi yazarı Hüseyin Şenol, gazetedeki posta kutusuna bırakılan bir tabanca mermisiyle tehdit edildi. Avrupa Demokrat’ın 20 Ekim 2021 tarihli haberine göre polisin olayla ilgili araştırması sürüyor.
Hayko Bağdat’ın davasında istinabe evrakı beklenecek
Gazeteci Hayko Bağdat hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın beşinci duruşması 20 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 50. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Yurt dışında yaşayan Bağdat ve mazeret bildiren avukatları duruşmaya katılmadı.
Bağdat’ın ifadesinin yurtdışında alınmasına karar veren mahkeme, bu dava kapsamında çıkarılan yakalama kararını iki önceki duruşmada kaldırmıştı. Mahkeme, istinabe evrakının dönüşünün beklenmesine karar vererek davayı 16 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Evrensel gazetesinin üç içeriğine erişim engeli getirildi
Burdur Sulh Ceza Hakimliği, Evrensel gazetesinde yayımlanan üç içeriğe erişim engeli getirdi.
Engel kararı alınan içeriklerden biri, gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat’ın, Ruhi Karadağ ve Faruk Balıkçı’nın Yaralı Yonca adlı kitabı hakkındaki yazısı.
Söz konusu haber ve yazılara getirilen erişim engeli için başvurunun Burdur İl Jandarma Komutanlığı tarafından yapıldığı öğrenildi.
Savcı, video aktivist Oktay İnce için ceza talep etti
Belgeselci ve video aktivist Oktay İnce’ye “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın görülmesine 19 Ekim 2021 tarihinde İzmir Kemalpaşa 1. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi.
Duruşmada mütalaasını sunan savcı, İnce’nin atılı suçtan cezalandırılmasını talep etti. İnce’nin mütalaaya karşı savunma için süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 23 Kasım 2021 tarihine erteledi.
Seyri Sokak Video ve Belgesel Kolektifi üyesi Oktay İnce, “Seyri Sokak” Twitter hesabının paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” iddiasıyla açılan soruşturma kapsamında 16 Ekim 2018 tarihinde İzmir’de evine yapılan baskınla gözaltına alınmış, arama sırasında tüm arşivine ve ailesinin dijital cihazlarına el konulmuştu. İnce, emniyetteki ifadesinin ardından serbest bırakılmıştı. İnce’nin el konulan video arşivinin iadesi için başlattığı eylemler sonrasında hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla iddianame düzenlenmişti.
Oktay Candemir hakkında soruşturma açıldı
Gazeteci Oktay Candemir hakkında, Habertürk yazarı Çetiner Çetin’in Vanspor’un Yönetim Kurulu listesinde yer almasıyla ilgili bir paylaşımı gerekçe gösterilerek “hakaret” (TCK 125) ve “kişilerin huzur ve sükununu bozma” (TCK 123) iddialarıyla soruşturma açıldı. Candemir, Çetin’in şikâyeti üzerine açılan soruşturma kapsamında bu hafta Van İl Emniyet Müdürlüğünde ifade verdi.
AİHM: “Cumhurbaşkanına hakaret” cezası ifade özgürlüğü ihlali
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Vedat Şorli’ye Facebook’ta paylaştığı bir fotoğraf ve bir karikatür gerekçe gösterilerek 2017 yılında “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla verilen 11 ay 20 gün hapis cezasının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti.
19 Ekim 2021 tarihinde açıkladığı kararında AİHM, TCK 299'un ne Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ne de ifade özgürlüğüyle bağdaşamayacağını belirterek, “Devlet, Cumhurbaşkanı'nın itibarını savunmayı amaçladığında ona özel bir koruma ayrıcalığı geliştiremez” dedi. AİHM, TCK 299'un, kamu yararı olan meseleleri gündeme getirmede birey üzerinde caydırıcı etki yapabileceğine vurgu yaptı. Karar ilk ve emsal olması açısından önem taşıyor.
Fox TV muhabirinin pazarda çekim yapması belediye görevlilerince engellendi
Fox TV muhabiri Beril Özcan, 19 Ekim 2021 tarihinde sosyal medyada paylaştığı bir mesajda Kadıköy Fikirtepe pazarında çekim yapmasının İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından engellendiğini duyurdu. Özcan, belediye yetkililerinin pazarda haber yapmak için belediyeden izin almak zorunda olduklarını söylediklerini belirtti.
Konuyla ilgili Evrensel gazetesine bilgi veren İBB yetkilisi Ceren Akdağ, bunun izin almak değil bilgilendirme olduğunu belirterek “güvenlik” gerekçesiyle izinlerin alındığını söyledi.
Berna Laçin Twitter paylaşımı nedeniyle ifadeye çağrıldı
Oyuncu Berna Laçin, 19 Ekim 2021 tarihinde, “kirazın pahalı olduğunu” belirttiği bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle ifadeye çağrıldığını duyurdu.
“Taraf davasında” Baransu ve avukatlarının reddi hâkim talebi reddedildi
Kapatılan Taraf gazetesinin eski yöneticileri Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Yıldıray Oğur, muhabir Mehmet Baransu ve gazeteci Tuncay Opçin’in “Egemen Harekât Planı” adlı Genelkurmay'a ait gizli belgeyi gazetede yayımlandıkları iddiasıyla yargılandıkları davanın 36. duruşması 18 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşma savcısı, 2 Haziran 2021 tarihli duruşmada sunduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrarladı. Savcı, Altan, Çongar ve Oğur’un “gizli kalması gereken bilgileri açıklamak” (TCK 329) suçlamasıyla cezalandırılmalarını talep etmişti. Hakkında yakalama kararı bulunan Opçin’in dosyasının ayrılmasını talep eden savcı, Baransu’nun ise zincirleme bir şekilde “devletin güvenliğine veya iç veya dış siyasal yararlarına ilişkin belge veya vesikaları kısmen veya tamamen yok etme, tahrip etme veya bunlar üzerinde sahtecilik yapma, hileyle alma veya çalma” (TCK 326); “gizli kalması gereken bilgileri temin etme” (TCK 327); “gizli kalması gereken bilgileri açıklama” (TCK 329) suçlarından cezalandırılmasını istemişti.
Baransu ve avukatları, esasa ilişkin savunmalara geçilmeden önce usule ilişkin beyanda bulundu. Dosyaya istenen delillerin gelmeden mütalaa verilmesinin adil yargılanma hakkını ortadan kaldırdığını vurgulayan Baransu ve avukatları, mahkemenin tarafsızlığını yitirdiği gerekçesiyle reddi hâkim talebinde bulundu.
Mahkeme heyeti, reddi hâkim taleplerini reddetti. Baransu'nun tutukluluk hâlinin devamına karar veren mahkeme, 19 Ekim 2021 tarihli duruşmayı iptal etti. Heyet, avukatların reddi hâkim talebinin reddi yönündeki karara itiraz hakkını gözeterek davayı 12 Kasım 2021 tarihine erteledi.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Sanatçı Hozan Cane’ye “örgüte yardım” suçlamasıyla 3 yıl 1 ay hapis cezası verildi
Alman vatandaşı Kürt sanatçı Hozan Canê’nin, müzik klipleri ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “Örgüte yardım” (TCK 220/7) suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın karar duruşması 18 Ekim 2021 tarihinde Edirne 3. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşma savcısı, Hozan Canê’ye ait olduğu iddia edilen sosyal medya hesabından paylaşılan müzik klipleri ve bazı içeriklerin “örgütü övdüğünü ve propagandasını yaptığını” iddia ederek Hozan Canê'nin “örgüte yardım etmek” suçundan cezalandırılmasını talep etti.
Mütalaaya karşı söz alan Avukat Nevroz Akalan, Yargıtay içtihatlarında “örgüte yardım” suçu için “maddi yardım” arandığını belirtti. Akalan, “Propaganda yapmak suretiyle örgüte yardım suçunun oluşması mümkün değildir. Zaten olayda propaganda suçunun unsurları da oluşmamıştır. Paylaşımların yapıldığı sosyal medya hesapları müvekkile ait değildir. Bu durum tanık beyanlarıyla da sabittir. Suçun unsurları oluşmamıştır” diyerek Hozan Canê’nin beraatini talep etti. Ardından söz alan Avukat Mustafa Peköz de suçun işlendiğine dair delil olmadığını söyledi. Suçlama konusu yapılan bir film ile ilgili iddianamede herhangi bir bulgunun olmadığını ifade eden Peköz, beraat istedi.
Savunmaların ardından kararını açıklayan mahkeme, Hozan Canê’ye “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” suçlamasıyla 3 yıl 1 ay 15 güne hapis cezası verdi.
Gözaltına alınan MA muhabirleri serbest bırakıldı
Mezopotamya Ajansı muhabirleri Muhammet Enes Sezgin ve Mahmut Altuntaş, 16 Ekim 2021 tarihinde İstiklal Caddesi’nde düzenlenen bir protesto eylemini takip ettikleri sırada gözaltına alındı. HDP Gençlik Meclisi üyesi sekiz diğer kişi ile birlikte gözaltına alınan iki gazeteci, Beyoğlu İlçe Emniyet Müdürlüğünde ifadeleri alındıktan sonra aynı akşam serbest bırakıldı.
Berna Kişin hakkındaki soruşturmada takipsizlik kararı verildi
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Berna Kişin hakkında, Ankara Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğünün bildirimi üzerine İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu tarafından “Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” (TCK 216) iddiasıyla Temmuz ayında başlatılan soruşturmada takipsizlik kararı verildi.
Soruşturmaya, Kişin’in ajansta yayımlanan “Ankara’da Kürt aileye saldırı” ve 21 Temmuz’da politikhaber.org adlı sitede yayımlanan “Saldırıya uğrayan Kürt aileye polis baskısı” başlıklı haberleri ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilmişti. Savcılık, 15 Ekim 2021 tarihinde “kovuşturmaya yer olmadığına” karar verdi.
En az 59 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
22 Ekim 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 59 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.