Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
AİHM, Osman Kavala’nın 2. başvurusunu öncelikli olarak inceleyecek; CHP Milletvekili Utku Çakırözer basın özgürlüğü raporunu paylaştı; Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneğinden ihlal raporu
AİHM, Osman Kavala’nın 2. başvurusunu öncelikli olarak inceleyecek
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Gezi davasından tutuklu bulunan ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan iş insanı Osman Kavala'nın ikinci başvurusunu öncelikli olarak incelemeye almaya karar verdi. AİHM, başvurunun incelenmesi için Türk hükümetine sorular ilettiğini açıkladı.
Yapılan açıklamaya göre AİHM, 18 Ocak 2024 tarihinde yapılan bu başvuruyu 21 Mart 2024 tarihinde Türk hükümetine ilettiğini ve hükümetten 16 Temmuz 2024 tarihine dek savunmasını Mahkeme’ye iletmesini istediğini duyurdu.
Yeni başvuruda şu şikayetler yer aldı:
- Osman Kavala’nın 10 Aralık 2019 tarihinden bugüne kadar süren tutukluluğu bir bütün olarak hukuka aykırıdır (AİHS’in 5. maddesi);
- Yerel mahkemeler Osman Kavala’nın tutukluluğunun hukukiliğini süratle denetlememişlerdir (AİHS’im 5(4). maddesi);
- Osman Kavala’nın adil yargılanma hakkı ağır bir şekilde ihlal edilmiştir (AİHS’in 6(1), 6(2) ve 6(3)(d) maddeleri);
- Osman Kavala’nın Türk Ceza Kanunu’nun 312. maddesi (Hükümeti devirmeye teşebbüs etmek) uyarınca mahkûm edilmesi öngörülebilirlik şartına uygun değildir (AİHS’in 7. maddesi);
- Osman Kavala’nın tutuklanması, kovuşturulması ve hapis cezasına çarptırılması kendisinin bir insan hakları savunucusu olarak susturulması ve cezalandırılması amacını taşımaktadır ve ifade özgürlüğü ve örgütlenme özgürlüğü haklarını ağır bir biçimde sınırlandırmaktadır (AİHS’in 10. ve 11. maddeleri);
- Osman Kavala siyasi bir amaçla tutuklanmış, mahkûm edilmiş ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır. Bu siyasi amaç, onu susturmak ve cezalandırmaktır (AİHS’in 18. Madde ile beraber 5, 6, 7, 10, 11. maddeleri);
- Masum bir insanın aşırı derecede uzun, keyfi, siyasi saiklere dayalı ve hukuka aykırı bir şekilde tutuklanması ve hakkında verilen müebbet hapis cezasının gözden geçirilme imkanının bulunmaması AİHS’in 3. maddesini ihlal etmektedir.
AİHM’in 10 Aralik 2019 tarihli kararı Osman Kavala’nın tutukluluğunun keyfi olduğunu ve siyasi saiklere dayandığını tespit etmiş ve bu nedenle Osman Kavala’nın derhal salıverilmesi gerektiğine hükmetmişti. Osman Kavala’nın bu karar gereği serbest bırakılmaması sebebi ile Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Türkiye hakkında “ihlal prosedürü” başlatmıştı. AİHM Büyük Daire 11 Temmuz 2022 tarihinde verdiği “ihlal prosedürü” kararında, “[10 Aralık 2019 tarihli] Kavala kararında AİHS’in 18. maddesiyle bağlantılı olarak 5. maddesinin ihlal edildiğinin tespit edilmiş olmasının, Gezi Parkı olayları ve darbe girişimiyle ilgili suç isnatlarına dayanan her türlü işlemi geçeriz kılacağına” karar vermişti. Ancak Türkiye’deki mahkemeler, bağlayıcı olmasına rağmen bu iki kararı da göz ardı etmiş ve 2022 yılında Osman Kavala, “hükümeti devirmeye teşebbüs” suçundan mahkum edilerek ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı.
Dosyanın ayrıntıları ve geçmişi için tıklayın.
CHP Milletvekili Utku Çakırözer basın özgürlüğü raporunu paylaştı
CHP’nin gazeteci kökenli Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer Mart Ayı Basın Özgürlüğü Raporu’nu kamuoyu ile paylaştı.
Rapora yansıyan basın özgürlüğü ihlalleri şöyle:
- Gazeteciler Mart ayı boyunca 42 kez hakim karşısına çıkarak haber ve paylaşımlarını savunmak durumunda kaldı.
- BirGün Yazı İşleri Müdürü Uğur Koç ve gazeteci Levent Gültekin’e "Cumhurbaşkanına hakaret" (TCK 299) suçlamasıyla 11 ay 20 gün hapis cezası verildi.
- Gazeteci Dilan Esen, haberine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un şikâyeti üzerine açılan davada 7 bin 80 TL adli para cezasına mahkûm edildi.
- Birgün gazetesi muhabiri İsmail Arı’ya AKP’li bakan ve ile eski Adalet Bakanı AKP’li Abdülhamit Gül’ün şikâyetiyle açılan beş soruşturmanın ardından Kızılay yönetiminin Menzil Cemaati ile ilişkisine ilişkin haberleri nedeniyle bir soruşturma daha açıldı.
- BirGün editörü Kayhan Ayhan hakkında, Bursa’da güvenlik güçlerinin köylülere yönelik şiddet iddialarına ilişkin haberleri gerekçe gösterilerek soruşturma başlatıldı.
- Bazı seçim bölgelerinde oy sayım sırasında görüntü çeken gazeteciler, polis tarafından sandıkların bulunduğu alanlardan çıkarıldı.
- Cumhur İttifakı’nın Eskişehir Belediye Başkan Adayı Nebi Hatipoğlu seçim günü kendisinden görüntü almak isteyen gazetecilere sansür uyguladı. Hatipoğlu “Siz CHP’nin yayın organısınız” diyerek bazı gazetecilerin görüntü almasına izin vermedi.
- Gazeteci Mahmut Bozarslan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 27 Mart’ta Diyarbakır’da düzenlediği miting için akreditasyon alamadı.
- 1 Ocak’ta başlayan seçim kampanyalarında sadece AKP’nin adaylarına yer verdiği, CHP adaylarına ise yayınlarında yer vermediği gerekçesiyle eleştirilen TRT Haber, 31 Mart günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile AKP’nin İstanbul, İzmir ve Kepez Belediye başkan adaylarının yer aldığı reklam filmlerini gün boyunca ekranlara yansıttı.
- Mart ayında gazetecilerin birçok toplumsal olayı izlemesi engellendi, İstanbul’da Nevruz etkinliklerini takip eden gazeteciler darp edildi. AFP muhabiri Eylül Deniz Yaşar darp edilerek gözaltına alındı. Bianet haber sitesinden Tuğçe Yılmaz, Ali Dinç ve Aren Yıldırım polisler tarafından engellendi.
- BirGün yazarı Attila Aşut, gazeteciler Güray Öz ve Erdem Gül ile şair Abdülkadir Paksoy ile yaptığı telefon görüşmeleri sebebiyle sorgulanıp, gözaltına alındı.
- Batman Devlet Hastanesi’nde tedavi gören babasının refakatçiliğini yapan gazeteci Bilal Güldem’e AKP gençlik kolları üyeleri hastanede saldırı girişiminde bulundu.
Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği ihlal raporunu paylaştı
Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG), Mart ayı boyunca kadın gazetecilere yönelik ihlallere dair hazırladıkları raporu paylaştı.
Basın özgürlüğüne yönelik saldırıların, sadece gazetecilerin değil, toplumun genelinin de hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması anlamına geldiğine dikkat çekilen rapora göre, Mart ayında iki kadın gazeteci gözaltına alındı; üç kadın gazeteci kötü muameleye maruz kaldı; bir kadın gazeteci tehdit edildi; bir kadın gazeteci haber takibi sırasında engellendi; bir kadın gazeteci hakkında soruşturma açıldı; yedi kadın gazeteci tutuklu bulunuyor.
En az 28 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
12 Nisan 2024 itibarıyla Türkiye’de en az 28 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.