Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Bir haftada iki gazeteci saldırıya uğradı; gazeteci Seda Taşkın’a istinaf mahkemesinden beraat kararı ve hapis cezası Bir hafta içinde iki ayrı şehirde iki gazeteci kimliği belirsiz kişiler tarafından saldırıya uğradı. Gazeteci İdris Özyol, 15 Mayıs 2019 akşam saatlerinde, Antalya’da çalıştığı Akdeniz'de Yeni Yüzyıl gazetesinin önünde kimliği belirsiz bir grubun saldırısına uğradı. Saldırı sonucu başından ve göğsünden yaralanan Özyol, Antalya Atatürk Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Yeniçağ gazetesi yazarlarından Yavuz Selim Demirağ, 10 Mayıs gecesi evinin önünde kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğradı. Gazetenin haberine göre Demirağ, evine girmek üzereyken arkasından gelen beş-altı kişilik grubun sopalı saldırısına maruz kaldı. Demirağ başına ve yüzüne darbe alırken, saldırganlar olay yerinden bir araçla kaçtı. Demirağ, saldırı sonrasında ailesi tarafından hastaneye kaldırıldı. Saldırıyla ilgili gözaltına alınan 6 kişi ise, 13 Mayıs günü savcılıktaki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Iğdır’da gazeteci İdris Demirel gözaltına alındı Gazeteci İdris Demirel, 17 Mayıs günü Iğdır’da sabah saatlerinde Jandarma tarafından düzenlenen ev baskınlarında HDP’li Kemal Çakmak ve Deniz Kaynar adlı vatandaş ile birlikte gözaltına alındı. Demirel ve beraberindekilerin 4 yıl önce düzenlenen canlı kalkan eylemiyle ilgili yürütülen bir soruşturma kapsamında gözaltına alındıkları öğrenildi. Gazeteci Mehmet Çakmakçı’nın davası Kasım ayına ertelendi 2017 yılında tutuklanan ve hakkındaki davanın ilk duruşmasında serbest bırakılan gazeteci Mehmet Çakmakçı’nın (Şiyar Dicle) yargılandığı davanın beşinci duruşması 17 Mayıs 2019 tarihinde Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. İddianamede Çakmakçı’nın “terör örgütüne üye olmak” suçlamasıyla 15 yıla kadar hapsi isteniyor. Mahkeme heyeti, iddianameye konu ses kayıtlarının Çakmakçı’ya ait olup olmadığına ilişkin Adlî Tıp Kurumu’ndan verilecek cevabın beklenmesine karar vererek davayı 8 Kasım 2019 tarihine erteledi. Cezaevindeki gazeteci Ayşe Düzkan’ın dilekçelerine yanıt verilmiyor Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Nöbetçi Genel Yönetmenliği kampanyasına katıldığı için hapis cezasına çarptırılan ve Ocak ayından bu yana Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde bulunan gazeteci Ayşe Düzkan’ın yasal prosedüre uygun olarak açık cezaevine gönderilmesi yönündeki başvurularına yanıt verilmediği öğrenildi. Konuya ilişkin cezaevi idaresine verdiği iki dilekçeye yanıt alamayan Düzkan, avukatı Özcan Kılıç aracılığıyla Bakırköy İnfaz Hâkimliği’ne itirazda bulundu. Özgür Gündem davasında Hatip Dicle’nin yakalama infazı beklenecek Kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Genel Yayın Yönetmenleri Hüseyin Aykol ve Zana Kaya ile gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya ve eski Kürt siyasetçi Hatip Dicle’nin “hükümeti, yargı organlarını veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama” ve “Türk milletini, cumhuriyetini ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni alenen aşağılama” suçlamalarıyla yargılandığı davanın görülmesine 16 Mayıs 2019 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. P24 tarafından izlenen 13. duruşmaya sanıklar Aykol, Kaya, Kızılkaya ve Dicle katılmazken, avukat Özcan Kılıç mahkemede hazır bulundu. Avukat Kılıç, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 43. maddesini hatırlatarak, zincirleme suç hükümlerinin aynı kişiye birden fazla kez uygulanamayacağını belirtti. Kılıç, beyanında “Biz suç işleme kastıyla hareket edildiği düşüncesinde değiliz. Burada daha soyut bir durum var; haber ve yazı üzerinden dava açılıyor. Birine göre suç olan diğer bir kişiye göre olmayabilir” dedi. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) “Çocuklar ölmesin” dediği için “propaganda” suçlamasıyla hapis cezasına çarptırılan öğretmen Ayşe Çelik’in başvurusuna ilişkin 9 Mayıs 2019 tarihinde verdiği hak ihlâli kararına atıf yapan Kılıç, “AYM’nin geçtiğimiz haftaki Ayşe öğretmen kararı tam da bu dosyaya uygun. Kararda Ayşe öğretmenin beyanlarının şiddet içermediği ve ifade özgürlüğü kapsamında olduğu söyleniyor. Bu dosyadaki haberler de şiddet içermeyen, basın özgürlüğü kapsamındaki haberler. TCK 301. madde şu anki haliyle problemli ve öngörülebilir olmadığı gibi Birleşmiş Milletler sözleşmeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yönünden de tartışmalıdır. Bu nedenle suç işleme kastı ile hareket etmeyen müvekkillerimin beraatlerini talep ediyorum” diye konuştu. Kılıç’ın beyanlarının ardından ara kararını açıklayan mahkeme, Hatip Dicle hakkında çıkarılan yakalama emrinin infazının beklenmesine, bu nedenle davanın 10 Ekim 2019’a bırakılmasına karar verdi. Ahmet Şık hakkında “Cumhuriyet davası”ndaki savunması gerekçesiyle fezleke düzenlendi Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, HDP Milletvekili Ahmet Şık’ın dokunulmazlığının kaldırılması istemiyle iki ayrı fezleke düzenleyerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderdi. Şık’ın devleti, hükümeti ve yargıyı aşağıladığı iddia edilen ilk fezlekede, tutuklu yargılandığı Cumhuriyet gazetesi davasında yaptığı savunmasındaki sözleri kanıt sayıldı. İkinci fezlekede ise CİMER’e Şık hakkında iki ayrı kişi tarafından yapılan ihbarlar dayanak alındı. İhbarların CİMER tarafından iletilmesi üzerine soruşturma açan savcılık, Şık’ın “cumhurbaşkanına hakaret” suçundan da dokunulmazlığının kaldırılması talebinde bulundu. Tutuklu gazeteci İdris Yılmaz hakkında bir dava daha açıldı Elazığ 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde bulunan ve yargılandığı davalardan yaklaşık 10 yıl hapis cezası alan gazeteci İdris Yılmaz hakkında, “terör örgütü üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yeni bir dava açıldı. Bir tanık ifadesi doğrultusunda hazırlanan iddianamede, Yılmaz’ın sosyal medya paylaşımları “örgüt propagandası” sayıldı. MİT TIR’ları davasında Erdem Gül hakkındaki suçlama düşürüldü Cumhuriyet gazetesinde 2015 yılında yayımlanan “Suriye’ye gönderilen MİT TIR’ları” haberi nedeniyle gazetenin eski Ankara Temsilcisi Erdem Gül ve CHP Milletvekili Enis Berberoğlu’nun “örgüte üye olmaksızın bilerek ve isteyerek yardım etme” suçlamasıyla yargılandıkları davanın karar duruşması 15 Mayıs 2019 günü İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Kapalı görülen duruşmanın sonunda hükmünü açıklayan mahkeme, Gül hakkındaki suç vasfının değiştiğini ve “soruşturmanın gizliliğini ihlâl” suçunun ortaya çıktığını belirterek, Basın Kanunu’nda öngörülen sürenin aşıldığı gerekçesiyle davanın düşürülmesine hükmetti. Mahkeme, Berberoğlu hakkında ise “devletin gizli kalması gereken belgelerini açıklamak” suçundan daha önce hüküm aldığı için bu davadan ceza verilmesine yer olmadığına hükmetti. Gazetenin eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar’ın aynı haber nedeniyle “gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla temin etme” suçundan yeniden yargılandığı davanın görülmesine de 15 Mayıs günü devam edildi. İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, kapalı olarak görülen dördüncü duruşmanın sonunda, Dündar’ın iadesi için Almanya adlî makamlarına yapılan talebin sonucunun beklenmesine karar vererek davayı 31 Ekim 2019 tarihine erteledi. Her iki duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan ulaşılabilir. Seda Taşkın’a istinaf mahkemesinden beraat kararı ve ceza Ekim ayında iki ayrı suçtan toplam 7,5 yıl hapis cezasına çarptırılan Mezopotamya Ajansı muhabiri Seda Taşkın’ın 15 Mayıs 2019 günü görülen ikinci istinaf duruşmasında karar çıktı. Taşkın, hakkındaki “örgüte yardım” suçlamasından beraat ederken, “örgüt propagandası” suçundan ise 1 yıl, 11 ay 10 gün hapis cezasına çarptırıldı. Hükmün açıklanması geri bırakıldı. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesi’nce görülen istinaf yargılamasının ikinci duruşmasına Taşkın, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nden SEGBİS bağlantısıyla katıldı. P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir. Fatih Polat’a açılan “Cumhurbaşkanına hakaret” davası ertelendi Evrensel gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat’ın 2017 tarihli bir yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 14 Mayıs 2019 günü Bakırköy 31. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşmada Polat ile avukatları Devrim Avcı ve Mustafa Söğütlü hazır bulundu. Polat’ın avukatları duruşmada davayla ilgili Londra merkezli insan hakları kuruluşu Article 19 tarafından hazırlanan uzman mütalaasını mahkemeye sundu. Mahkeme, davayı 17 Eylül 2019’a erteledi. P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir. Gözaltına alınan gazeteci Soner Karabulut serbest bırakıldı Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) üyelerine yönelik bir soruşturma kapsamında 14 Mayıs 2019 tarihinde İstanbul’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 6 kişi arasında bulunan Gazete Fersude muhabiri Soner Karabulut, 15 Mayıs günü sevk edildiği mahkemece serbest bırakıldı. Karabulut, aralarında Sultangazi İlçe Başkanı Gülsen İmre’nin de olduğu ESP üyesi 5 kişi ile birlikte gözaltına alınmıştı. Gülsen İmre dışındakilerin adlî kontrol şartıyla serbest bırakıldığı öğrenildi. Zeynep Kuray ve İrfan Tunççelik serbest bırakıldı İstanbul’da 10 Mayıs günü haber takibi sırasında gözaltına alınan gazeteciler Zeynep Kuray ve İrfan Tunççelik, haftasonunu gözaltında geçirdikten sonra 13 Mayıs Pazartesi günü tutuklama talebiyle sevk edildikleri mahkemelerce adlî kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Cezaevindeki gazeteciler ve medya çalışanları listesi 17 Mayıs 2019 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 146 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor. Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.