Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Yönetmen Veysi Altay, serbest gazeteci Sultan Çoban, “propaganda” suçlamasıyla hapis cezasına çarptırıldı; gazeteci Faruk Arhan’a “hakaret” suçundan hapis, Barış Terkoğlu’na “gizliliği ihlâl” suçundan para cezası verildi
Veysi Altay’a 15 ay hapis ve 6 bin TL para cezası
Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katıldığı için “örgüt propagandası yapmak” ve “terör örgütlerinin açıklamalarını yayınlamak” suçlamalarıyla yargılanan yönetmen Veysi Altay, davanın 28 Şubat 2020 tarihinde görülen 12. duruşmasında 1 yıl 3 ay hapis ve 6 bin TL para cezasına çarptırıldı.
İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmaya Altay katılmazken avukatları Sercan Korkmaz ve Özcan Kılıç duruşmada hazır bulundu.
Duruşma sonunda hükmünü açıklayan mahkeme heyeti, Altay’ı “örgüt propagandası” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırarak hükmün açıklanmasını 2 yıl süreyle erteledi. Altay’a “örgüt açıklamalarını yayınlamak” suçundan ise 10 ay hapis cezası veren mahkeme, cezayı 6 bin TL para cezasına çevirdi. Oy çokluğuyla alınan karara muhalefet şerhi koyan mahkeme başkanı, Altay’ın her iki suçlamadan da beraat etmesi gerektiğini belirtti.
Sosyal medyada İdlib kısıtlaması
Suriye’nin İdlib kentinde düzenlenen hava saldırısında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) mensubu 33 askerin hayatını kaybetmesi üzerine Türkiye’de sosyal medya platformlarına erişim kısıtlaması getirildi.
İnternet özgürlüğünü raporlayan Netblocks’un haberine göre, 27 Şubat Perşembe akşamı saat 23:30 itibarıyla Türk Telekom sosyal medya erişiminde kısıtlamaya gitti, sonrasında Vodafone ve Turkcell de Twitter, Facebook ve Instagram’a erişimi kısıtladı. Sosyal medyanın sansürlendiğine dair resmî bir açıklama yapılmadı.
İdlib paylaşımları hakkında soruşturma başlatıldı
Ankara ve İzmir Cumhuriyet Başsavcılıkları, İdlib’de görev yapan Türk askerlerine yönelik saldırıya ilişkin “gerçek dışı ve provokatif” sosyal medya paylaşımlarıyla ilgili soruşturma başlattı.
Ankara ve İzmir Başsavcılıkları tarafından yapılan açıklamalarda, “sosyal medya üzerinden provokatif amaçlı ve gerçeğe aykırı olarak yayımlanan video, resim ve paylaşımlar hakkında ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama’, ‘kanunlara uymamaya tahrik’ ve ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlarından re’sen soruşturma başlatıldığı” bildirildi.
Serbest gazeteci Sultan Çoban’a hapis cezası verildi
Serbest gazeteci Sultan Çoban hakkında sosyal medyada yaptığı bir paylaşım nedeniyle “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşmasında karar çıktı.
Danimarka vatandaşı olan Çoban, Konya 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 27 Şubat 2020 tarihinde görülen ilk duruşmasının sonunda mahkemece 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı. Ceza ertelendi.
Soruşturmaya ilişkin kendisine tebligat yapılmadığını belirten Çoban, İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye giriş yaparken gözaltına alındığını ve o esnada soruşturmadan haberi olduğunu ifade etti.
Pınar Gayıp ve Semiha Şahin’in duruşması Mayıs’a ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Semiha Şahin ve muhabir Pınar Gayıp’ın da aralarında bulunduğu dört kişinin “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması 27 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
P24’ün izlediği duruşmaya sanıklar katılmadı. Duruşmada hazır bulunan sanık avukatlarından Gülvin Aydın, eksik hususların giderilmesini talep etti. Mahkeme, eksik hususların giderilmesi için davayı 14 Mayıs 2020 tarihine erteledi.
BirGün davasında AYM’nin bekletici unsur yapılması istendi
BirGün gazetesi editörleri Uğur Koç ve Mustafa Kömüş ile imtiyaz sahibi İbrahim Aydın’ın, gazetenin internet sitesinde 21 Haziran 2019 tarihinde yayımlanan “Ekşi Sözlük’teki Berat Albayrak-Özge Ulusoy başlığı kaldırıldı” başlıklı haber nedeniyle “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” suçlamasıyla yargılandıkları davanın ikinci duruşması 27 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada sanıklar Uğur Koç, Mustafa Kömüş, İbrahim Aydın ve avukatları Sevgi Kalan ile katılan vekili Ela Ezgi Yelmen hazır bulundu.
Avukat Kalan, yargılama konusu habere getirilen erişim engelleme kararıyla ilgili adil yargılama ve ifade özgürlüğünün ihlâl edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurduklarını söyleyerek, AYM başvurusunun bekletici mesele yapılmasını istedi.
AYM’ye yazı yazılarak başvuruda bulunup bulunulmadığının sorulmasına karar veren mahkeme, davayı 7 Mayıs’a erteledi.
Hürriyet’te işten çıkarılan gazetecilerin açtığı dava başladı
Demirören Medya Grubu bünyesindeki Hürriyet gazetesinde “yönetim kurulu kararı” ile işten çıkarılan Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) üyesi 45 gazeteciden 23’ünün açtığı işe iade davasının ilk duruşması 27 Şubat 2020 tarihinde Bakırköy 6. İş Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yazı yazılmasına, delillerin toplanmasına ve tanıkların dinlenmesi için tebligat yazısı yazılmasına karar vererek davayı 17 Nisan’a erteledi.
KHK TV’ye mahkeme kararı olmaksızın erişim engeli getirildi
Darbe girişiminin ardından ilân edilen olağanüstü hâl (OHAL) kapsamında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile işinden ihraç edilenlerin kurduğu KHK TV’ye mahkeme kararı olmaksızın erişim engeli getirildi. KHK TV, erişim engeli haberini Twitter hesabı üzerinden duyurdu. KHK TV, kararı mahkemeye taşıyacak.
Gazeteci Faruk Arhan’a “hakaret” suçundan hapis cezası
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, Twitter paylaşımları nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılanıp beraat eden gazeteci Faruk Arhan’ı 1 yıl 2 ay 17 gün hapse mahkûm etti. Arhan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını (HAGB) kabul ettiği için ceza ertelendi.
Karar, davanın 26 Şubat 2020 tarihinde görülen ikinci istinaf duruşmasında verildi. Ocak ayında görülen ilk istinaf duruşmasında savcı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatlarının istinaf başvurusunun CMK 280/2 gereğince reddedilmesini talep etmişti. Arhan, kararı temyiz edeceğini belirtti.
BirGün’e verilen ilân durdurma cezası kaldırıldı
Basın İlan Kurumu (BİK), BirGün gazetesine verdiği ilan akışını durdurma cezasını kaldırdı. BirGün gazetesi 11 Aralık 2019 tarihinde Basın İlan Kurumu’nun üç ayı aşkın süredir gazetelerine ilan ve reklam akışını durdurduğunu açıklamıştı.
Gazeteci Barış Terkoğlu “gizliliği ihlâl” suçundan para cezasına çarptırıldı
Elazığ’da bir çocuğun cinsel istismara uğramasını haberleştiren Odatv Sorumlu Haber Müdürü Barış Terkoğlu’na, İstanbul Anadolu 16. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından “soruşturmanın gizliliğini ihlal” suçlamasıyla 6.080 TL para cezası verildi. Elazığ 1. Sulh Ceza Hâkimliği habere erişim engeli getirmişti.
Gazeteci Can Ataklı hakkında soruşturma başlatıldı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteci Can Ataklı hakkında “Cumhurbaşkanı’na hakaret” iddiasıyla soruşturma başlattı. Soruşturmanın, Ataklı’nın Tele1’de sunduğu programdaki ifadeleri nedeniyle başlatıldığı öğrenildi.
Özgür Gündem baskınında gözaltına alınan gazetecilerin duruşması ertelendi
Özgür Gündem gazetesine 2016 yılında yapılan polis baskını sırasında gözaltına alınan 22 gazetecinin “kamu görevlisine hakaret” ve “görevi yaptırmamak için direnmek” suçlamalarıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması 25 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Sanıkların katılmadığı duruşmada avukatları hazır bulundu. Baskın sırasında el konulan telefon ve diğer dijital materyallerin akıbeti hakkında mahkemeye cevap geldiği görüldü. Taksim Şehit Haşim Usta Polis Merkezi Amirliğinden gelen yazıda, Kemal Bozkurt ve Davut Uçar’ın baskın sırasında el konulan cep telefonu, sim kart ve hafıza kartlarının kaybolduğu belirtildi. Sanık avukatları, baskın sırasında el konulan telefonlarda gazetecileri darp eden polislerin görüntüsünün olduğunu ve dolayısıyla bu soruşturma ile ilgisi olduğu için incelemesi biten telefonların iadesini istedi.
Mahkeme, gazeteciler Amine Demirkıran, Günay Aksoy, Bayram Balcı ve Ersin Çaksu hakkındaki yakalama emirlerinin infazının beklenmesine karar vererek duruşmayı 2 Haziran’a erteledi.
KCK Basın davası bir kez daha ertelendi
Toplam 46 gazeteci ve basın çalışanının yargılandığı “KCK Basın davası”nın 18. duruşması 25 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
P24’ün takip ettiği duruşmada sanıklar Yüksel Genç ve Hüseyin Deniz ile sanık avukatları hazır bulundu. Genç, KCK Basın davası ile birleştirilen İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dosyasına ilişkin savunma yaptı. Genç, “Birleştirilen dosyanın iddianamesinde delil olarak teknik ve fiziki takip yapıldığı yazıyor. Ancak ben o sırada KCK davası kapsamında tutukluydum. Demokratik Toplum Kongresi devlet tarafından tanınan, çalışmalarını yasal zeminde sürdüren bir platformdur. Suçlamaları kabul etmiyorum” dedi.
Genç’in avukatı Özcan Kılıç da mahkemeden, DTK’nın yasadışı bir oluşum olup olmadığı hususunun tespitini istedi. Kılıç ayrıca, soruşturma aşamasında MİT ajanı olduğu ortaya çıkan foto muhabiri Mustafa Özer’in mahkeme huzurunda dinlenmesini talep etti. Talepleri reddeden mahkeme, sanıklardan İsmet Kayhan’ın savunmasının tespiti için hakkında çıkarılan yakalama kararının infazının beklenmesine karar vererek davayı 2 Temmuz’a erteledi.
Meşale Tolu’nun yargılandığı dava Temmuz ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Meşale Tolu’nun da aralarında bulunduğu 27 kişinin “terör örgütü üyeliği” ve “terör örgütü propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 11. duruşması 25 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 29. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmaya sanıklar katılmazken avukatları hazır bulundu. Duruşma savcısı mütalaasını sunmak için bir sonraki celseye kadar süre istedi. Tolu’nun avukatı Keleş Öztürk ve sanık avukatları dosyadaki eksiklerin giderilmesini ve kovuşturmanın genişletilmesini talep etti. Tolu’nun avukatlarından Kader Tonç da dosyanın gizli tanıklarından olan Eylül Kızılbaş’ın dinlenmesini talep etti.
Mahkeme, kovuşturmanın genişletilmesi taleplerinin celse arasında incelenmesine, taleplerin kabul görmemesi halinde dosyanın mütalaa için iddia makamına gönderilmesine karar vererek davayı 14 Temmuz’a erteledi.
Gezi davası gerekçeli kararında beraat eden sanıklar hakkında suç duyurusu
Gezi davasında 18 Şubat 2020 tarihinde dokuz sanık hakkında beraat kararı veren İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi, gerekçeli kararını tamamladı.
Mahkeme, 318 sayfalık gerekçeli kararında, beraatlerine hükmedilen sanıklar Mücella Yapıcı, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Ali Hakan Altınay, Osman Kavala, Yiğit Aksakoğlu, Yiğit Ali Ekmekçi, Çiğdem Mater ve Mine Özerden’in “kanuna aykırı olarak toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenleyerek ve bunları yöneterek […] güvenlik kuvvetlerine tehdit eylemlerinde bulunduklarını”, kuvvetli suç şüphesinin bulunması nedeniyle iddianamede yazılı olmayan suçlar yönünden Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına karar verildiğini vurguladı.
Mahkeme, aralarında Memet Ali Alabora’nın da bulunduğu altı sanığın eylemlerin altyapısını hazırladığını, Otpor/Canvas bağlantıları ile ilgili iddiaların ciddi olduğunu belirterek bu nedenle dosyalarının ayrıldığını kaydetti.
Yetkin Yıldız “intihara özendirme” suçundan beraat etti
Silivri Cezaevi’nde tutuklu bulunan gazeteci Yetkin Yıldız, 2015 yılında Aktif Haber adlı sitede yayımlanan bir haber nedeniyle “intihara özendirme” suçlamasıyla yargılandığı davada hakkındaki suçlamadan beraat etti. Davanın karar duruşması, Aksaray 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 24 Şubat 2020 tarihinde görüldü.
Cezaevindeki gazeteciler ve medya çalışanları listesi
28 Şubat 2020 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 98 gazeteci ve medya çalışanı, tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.