Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Taraf davası Ekim ayına ertelendi; Özgürüz Radyo ve JinNews internet sitelerine erişim yasağı getirildi; 6 binden fazla sosyal medya kullanıcısına adli işlem başlatıldı
Taraf davasında Baransu’nun tutukluluğuna devam kararı
Kapatılan Taraf gazetesinin eski yöneticileri Ahmet Altan, Yasemin Çongar ve Yıldıray Oğur ile muhabiri Mehmet Baransu’nun “Egemen Harekât Planı” adlı Genelkurmay'a ait gizli belgenin yayımlanması iddiasıyla ilgili olarak yargılandıkları davanın görülmesine 11-12 Ağustos 2020 tarihlerinde devam edildi.
Davanın tek tutuklu sanığı olan Baransu, duruşmanın ilk gün oturumuna katılmazken Baransu’nun avukatı mazeret bildirerek 11 ve 12 Ağustos’taki oturumlara katılmadı. Duruşmanın ikinci gün oturumuna SEGBİS’le bağlanan Baransu’nun duruşma öncesi mahkemeye 87 sayfalık tevsii tahkikat talebi gönderdiği öğrenildi.
Baransu, taleplerine ilişkin beyanlarına ve savunmasına avukatının eşliğinde devam etmek istediğini söyledi ve pandemi dolayısıyla sonraki duruşmaya da SEGBİS ile katılmak istediğini beyan etti. Baransu’nun tutukluluğunun devamına karar veren mahkeme, duruşmayı 12, 13 ve 14 Ekim tarihlerine erteledi.
Özgürüz Radyo ve JinNews’e erişim engeli
Gazeteci Can Dündar tarafından kurulan Özgürüz Radyo ve kadın haber ajansı JinNews’ün internet siteleri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yeniden erişime engellendi.
Özgürüz Radyo’nun internet sitesi son olarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) devreye girmesiyle mahkeme kararıyla Haziran ayında erişime engellenmişti. Türkçe, Kürtçe, Zazaca, Arapça ve İngilizce yayın yapan JinNews’ün sitesi de yayın hayatına başladığı 25 Eylül 2017 tarihinden bu yana pek çok kez engellendi.
Özgürüz Radyo ve JinNews’e yönelik erişim engelleme kararları, BTK tarafından 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında 13 Ağustos 2020 tarihinde alındı.
6 binden fazla sosyal medya kullanıcısına adli işlem başlatıldı
İçişleri Bakanlığı, 1 Ocak 2020'den itibaren "terör örgütü propagandası yapan, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden veya aşağılayan, toplumu korku ve paniğe sürükleyen, yalan belge yayımlayarak algı operasyonu ve provokatif paylaşım yapan" 6 bin 743 sosyal medya kullanıcısı hakkında adli işlem başlatıldığını bildirdi.
14 Ağustos günü Bakanlık'tan yapılan açıklamaya göre, Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ile 81 ildeki Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüklerince internet ortamında yürütülen sanal devriye faaliyetleri kapsamında 14 bin 186 hesaba yönelik çalışma yapıldı; toplam 6 bin 743 sosyal medya hesabı kullanıcısı tespit edilerek haklarında adli işlem başlatıldı.
RTÜK'ten KRT ve Radyo Harman'a ceza
RTÜK, KRT'de “Gündem Özel” programında Serdar Savaş’ın koronavirüs salgınıyla ilgili yorumlarına ve Radyo Harman'da HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç'un Suriye politikasına yönelik eleştirilerine ceza verdi.
Ceza kararları RTÜK’ün 13 Ağustos 2020 tarihli toplantısında alındı. Toplantı sonucunda RTÜK, KRT’de 19 Haziran 2020’de yayınlanan “Gündem Özel” programının konuğu olan Serdar Savaş’ın koronavirüs salgını sürecinde lise ve üniversitelerin açılması yönündeki eleştirilerine idari para cezası verdi. RTÜK, Savaş’ın yayındaki sözlerinin “Cumhurbaşkanı, Sağlık Bakanı ve devlet yönetimine hakaret ve iftira niteliğinde olduğunu” ileri sürdü.
Üst Kurul ayrıca, "Radyo Harman"daki programa katılan HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç'un, Türkiye'nin Suriye politikasına yönelik iddiaları nedeniyle yayıncı kuruluş hakkında program durdurma ve idari para cezası kararları alındı.
RTÜK’ün Halk TV cezasına bir yürütmeyi durdurma kararı daha
RTÜK’ün Halk TV’ye verdiği beş günlük ekran karartma cezasına karşı bir yürütmeyi durdurma kararı daha geldi. Ankara 7. İdare Mahkemesi, Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç’in cezanın iptali için açtığı davada 11 Ağustos 2020 tarihinde yürütmenin durdurulması kararı verdi.
Türenç, RTÜK’ün geçen ay Halk TV ve Tele1 TV ekranlarının beşer gün süreyle karartılmasına yönelik kararlarını yargıya taşımıştı. İdare Mahkemesi’nde açılan davalarda RTÜK’ün verdiği ekran karartma cezalarıyla ilgili yürütmenin durdurulması ve iptali talep edilmişti. Basın Konseyi’nin 12 Ağustos 2020 tarihli açıklamasında, Tele1 TV için yapılan başvurunun da benzer şekilde sonuçlanmasının beklendiği belirtildi.
Halk TV’ye yönelik ceza kararı, program yapımcısı ve sunucusu Ayşenur Arslan ve programın canlı yayın konuğu Hüsnü Mahalli’nin hükümetin dış politikasına dair eleştirilerine dayandırılmıştı. RTÜK’ün kararında Halk TV’nin, “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı olamaz” hükmünü ihlal ettiği öne sürülmüştü.
Halk TV hakkında verilen ceza RTÜK üyeleri İlhan Taşçı ile Okan Konuralp tarafından mahkemeye taşınmış, itiraz başvurusunu karara bağlayan Ankara 3. İdare Mahkemesi 28 Temmuz tarihinde oy birliğiyle yürütmeyi durdurma kararı vermişti. 29 Temmuz’da ise Ankara 16. İdare Mahkemesi, Halk TV’nin avukatlarının başvurusu üzerine yine yürütmeyi durdurma kararı vermişti.
Tele1 TV hakkında verilen ceza kararı hakkında da RTÜK üyeleri Okan Konuralp ve İlhan Taşçı’nın başvurusunu değerlendiren Ankara 4. İdare Mahkemesi tarafından 20 Temmuz tarihinde yürütmeyi durdurma kararı verilmişti.
Danıştay basın kartı için sigorta şartının yürütmesini durdurdu
Danıştay 10. Daire Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından hazırlanan Basın Kartı Yönetmeliği’ne karşı davada, “Basın kartı verilecek kişilerde aranan şartlar” arasında yer alan sigorta primi ödeme hükmünün yürütmesini durdurdu.
Danıştay, “İşçi pozisyonundaki gazetecilere kendi yükümlülükleri olmayan sigorta primlerinin ödenmemesi durumundan dolayı basın kartı verilmeyerek mesleklerini icra etmelerinin engelleneceğini” belirtti.
Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) tarafından 14 Ağustos tarihinde yapılan açıklamada, Basın Kartı Yönetmeliği’nin 6, 14, 15, 25, 29 ve 30’ucu maddeleri kapsamındaki çeşitli hükümlerin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açtıkları davanın ilk aşamasının tamamlandığı duyuruldu. Danıştay 10. Daire, "Basın kartı verilecek kişilerde aranan şartları" düzenleyen 6’ncı maddedeki bir hükmün yürütmesini durdurdu. ÇGD, diğer maddelere ilişkin olarak ise yürütmeyi durdurma yönünde olumlu bir karar verilmediğini aktardı.
Cezaevindeki gazeteciler ve medya çalışanları listesi
7 Ağustos 2020 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 92 gazeteci ve medya çalışanı, tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.