Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Çarşı davası ile birleştirilen Gezi davası Ekim ayına ertelendi; Ahmet Kanbal hakkında dava açıldı; bir haftada 3 gazeteci gözaltına alındı, çok sayıda gazeteci fiziksel saldırıya uğradı
Marmaris’te yayın yapan Halk TV ekibi saldırıya uğradı
Halk TV'nin Muğla’nın Marmaris ilçesinde 5 Ağustos 2021 gecesi yaptığı canlı yayın, en az beş kişiden oluşan bir grup tarafından basıldı.
Bölgedeki orman yangınlarının tartışıldığı canlı yayın esnasında yayının yapıldığı alana gelen kişiler, konuşmak istediklerini söyleyerek yayını böldü. Bunun üzerine sunucu Gökmen Karadağ, canlı yayında bunun mümkün olamayacağını belirterek yayına ara verdi. Ara esnasında yayın ekibine sözlü ve fiziksel saldırıda bulunan ve canlı yayını engelleyen grubun “yanlış şeyler konuştuğunda engelleriz” dedikleri ve bir kişinin Halk TV ekibine elindeki cam şişeyle saldırdığı öğrenildi. Gözaltına alınan saldırganların tamamı serbest bırakıldı.
Bakanların açıklamasını izlemek isteyen gazetecilere akreditasyon engeli
Muğla’nın birçok ilçesinde etkili olan orman yangınlarına ilişkin gelişmeleri izlemek isteyen FOX, Halk TV ve Reuters muhabirlerine akreditasyon uygulandı.
FOX TV’nin 5 Ağustos 2021 tarihli ana haber bülteninde açıklama yapan FOX muhabiri Gülşah İnce, jandarma kontrol noktalarında akreditasyon uygulaması yapıldığını, yangından etkilenen Kemerköy termik santralinin bulunduğu bölgeye gitmelerinin ve burada bakanların yapacağı açıklamayı takip etmelerinin engellendiğini, jandarmanın elindeki listede adı olmayan kurumların içeriye alınmadığını söyledi.
AFP foto muhabiri Yasin Akgül de alana gittiğinde jandarmanın engellemesiyle karşılaştıklarını açıkladı. Akgül, jandarmanın elindeki listede A Haber, CNN Türk, Anadolu Ajansı ve TRT’nin bulunduğunu söyledi. Euronews muhabiri Dilek Gül’ün de engellenen gazeteciler arasında olduğu öğrenildi.
Bakanlık, yangın söndürme çalışmaları hakkında paylaşım yapan kişi hakkında suç duyurusunda bulundu
Tarım ve Orman Bakanlığı, Marmaris’te yangın söndürme çalışmalarına katılıp sosyal medya hesabından gözlemlerini aktaran Batuhan Onur Maz hakkında suç duyurusunda bulundu.
Maz'ın paylaşımlarının “kamuoyunu yanıltacak ve kamu kurumlarını zan altında bırakacak mahiyette” olduğunu savunan Bakanlık, Maz hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğunu ve söz konusu paylaşımın erişime engellenmesi için de Ankara Nöbetçi Sulh Ceza Hâkimliğine başvurulduğunu açıkladı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Batuhan Onur Maz adlı Instagram kullanıcısı, paylaştığı bir videoda, çıkan yangına müdahale etmek istediklerini, yetkililerin kendilerini olay yerinden uzaklaştırdığını, helikopterlerin ve uçakların 6 saattir yangına müdahale etmediğini, yetkililerin kendisine ‘Bu ormanın yanmasını bekliyoruz’ şeklinde ifadede bulunduğunu belirterek; Bakanlığımız, orman ve itfaiye teşkilatını zan altında bırakmıştır. (…) Yapılan paylaşımın, bakanlığımızın, orman ve itfaiye teşkilatının ve ilgili alanda çalışan kamu görevlilerinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadı olarak görüldüğü ve hakaret sayılabilecek nitelikte olduğu, kamuoyunu yanlış yönlendirdiği ve orman yangınları ile mücadelede ilgili mevzuata uyulmasına engel olabilecek şekilde tahrik içermesi nedeniyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun ilgili maddeleri ile tespit edilecek diğer suçlar için ilgili kişi hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.”
“Help Turkey” paylaşımları hakkında soruşturma başlatıldı
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Türkiye’deki orman yangınları nedeniyle sosyal medyada “Help Turkey” etiketiyle yapılan paylaşımlar hakkında resen soruşturma başlattı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının 5 Ağustos 2021 tarihinde yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Orman yangınlarının çıktığı 28.07.2021 tarihinden bu yana bir kısım haber ve sosyal medya sitesi üzerinden yapılan paylaşımlarla ilgili teknik inceleme ve araştırma sonucu bazı kişi ve grupların gerçek veya bot hesaplar üzerinden organize bir şekilde halk arasında endişe, korku ve panik yaratmaya, Türkiye Cumhuriyeti devleti ve hükümetini aşağılamaya çalıştıkları saptanmıştır. Bu itibarla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca suç unsuru içerdiği tespit edilen paylaşımlarla ilgili resen soruşturma başlatılmıştır.”
İçişleri Bakanı: 172 paylaşım hakkında işlem başlatıldı
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Türkiye’deki orman yangınları hakkında yapılan 172 sosyal medya paylaşımı hakkında işlem başlatıldığını açıkladı. Bakan Soylu, 5 Ağustos günü yaptığı açıklamada, “Sosyal medya üzerinden boş durmayanlar var tabii. Şu ana kadar 3 bin 246 içerik tespit ettik. Bunların da 172’sine işlem yapıldı” ifadelerini kullandı.
Gazeteci Ahmet Kanbal hakkında dava açıldı
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Ahmet Kanbal hakkında İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Genel Başkanı Eren Keskin’in bir mülakatını Twitter hesabında paylaşması nedeniyle Jandarma Genel Komutan Yardımcısı Korgeneral Musa Çitil’in şikâyeti üzerine açılan soruşturma davaya dönüştü.
Kanbal hakkında, “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef gösterme” (TMK 6) suçlamasıyla Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame düzenlendi. İddianameyi kabul eden Aydın 3. Ağır Ceza Mahkemesi davanın ilk duruşmasının Aralık ayında görülmesini kararlaştırdı.
Tek sayfalık iddianamede, Eren Keskin’in Artı Gerçek muhabiri Yağmur Kaya’ya, Batman’ın Gercüş ilçesinde İpek Er’e tecavüz ederek ölümüne neden olduğu iddia edilen Musa Orhan hakkında verdiği mülakatta Musa Çitil’e dair kullandığı ifadeler yer aldı. Mülakat nedeniyle Kanbal, Keskin ve Kaya hakkında başlatılan soruşturmaların tefrik edildiği belirtilirken, Kanbal’ın bu mülakatın Musa Çitil ile ilgili kesitini sosyal medya hesabında paylaşması suçlamaya konu yapıldı.
Gazetecilerin Ankara’da düzenlenen eylemi takip etmesi engellendi
Kadın cinayetlerini protesto etmek amacıyla Ankara’da 3 Ağustos 2021 tarihinde düzenlenen eylemde polis, alanda bulunan gazetecileri uzaklaştırarak görüntü olmalarını engelledi.
Çok sayıda kişinin gözaltına alındığı eylemi takip eden gazeteciler arasında bulunan JinNews muhabiri Sevim Sütçü’nün kimliğine polis tarafından bir süreliğine el konulduğu ve gazetecinin gözaltına alınmakla tehdit edildiği öğrenildi. Protestoyu ve gözaltıları takip eden Doğrusu Haber muhabiri Büşra Taşkıran’ın da çekim yapmasının polis tarafından engellendiği ve polislerin Taşkıran’a fiziksel müdahalede bulunduğu öğrenildi.
BirGün haber müdürü Uğur Şahin gözaltına alındı
BirGün gazetesi Haber Müdürü Uğur Şahin, 3 Ağustos 2021 günü akşam saatlerinde İstanbul’da meydana gelen bir kadına şiddet vakasını görüntülediği sırada “özel hayatın gizliliğini ihlal” gerekçesiyle polis tarafından gözaltına alındı.
Emniyet Genel Müdürlüğü genelgesi uyarınca çekim yapmanın yasak olduğunu öne süren polis, Şahin’i basın kartını gösterdiği halde gözaltına alarak Şişli Emniyet Müdürlüğüne götürdü. Burada nöbetçi savcılık ile yapılan görüşmenin ardından Şahin, Kuştepe Polis Merkezine sevk edildi. Daha sonra sağlık kontrolünden geçirilen Şahin, tekrar Kuştepe Karakoluna götürüldü. Şahin, karakoldaki işlemlerin ardından serbest bırakıldı.
RTÜK’ten kanal yöneticilerine “uyarı” mesajı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 3 Ağustos 2021 tarihinde yayıncı kuruluşların yöneticilerine bir mesaj göndererek Türkiye’nin birçok bölgesinde meydana gelen orman yangınları hakkında yapılan yayınlara ilişkin “uyarıda” bulundu.
“Kamuoyunda korku ve endişe uyandıracak şekilde haberlerin aktarıldığı, sahadan yapılan devamlı canlı yayınların halkın ve yangın söndürme ekiplerinin motivasyonunu kıracak şekilde olduğu görülmektedir. 130 farklı noktada çıkan yangınlar acil müdahale ekipleri tarafından başarıyla söndürülmüşken buraları hiç görmeksizin sadece yanan alanların ısrarla ekranlara taşınması, kaos havası beklentisinde olan çevrelerin istediği yönde bir yayıncılıktır” ifadelerine yer verilen mesajda, “yayın ilkelerini hiçe sayan medya hizmet sağlayıcılara en ağır müeyyidelerin uygulanması kaçınılmaz hale gelecektir” denildi.
RTÜK geçtiğimiz hafta da orman yangınları hakkındaki yayınlara ilişkin yazılı bir açıklama yapmış, yayıncı kuruluşları “haberlerinde halkı yanlış yönlendirebilecek üsluptan sakınmaları ve abartılı ses ve görüntülere yer vermemeleri,” “bilhassa çocukların ekran başında olabileceği saatlerde korku ve endişe uyandırıcı görüntülerin servis edilmemesi” konularında uyarmıştı.
Bianet’in 141 haberine erişim engeli getirildi
Bianet’in 141 haberine Sulh Ceza Hâkimlikleri tarafından erişim engeli getirildi.
Erişim engeli getirilen içerikler arasında Bianet’in “Erkek şiddeti çetelesi” ile erkek şiddeti, gazeteci yargılamaları, 17-25 Aralık operasyonları, Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında aldığı arazi, şehir hastaneleri ve işçi-emek konulu haberler bulunuyor.
Erişim Birliği Sağlayıcıları (EBS) tarafından Bianet’e gönderilen emailde haberlerin kaldırılması istenerek kuruma bilgi verilmesi, kaldırıldığı yönünde bilgi verilmemesi durumunda cezai işlem uygulanacağı belirtildi.
Birleştirilen Gezi ve Çarşı davalarının görülmesine 8 Ekim’de devam edilecek
Aralarında tutuklu iş insanı Osman Kavala’nın da bulunduğu 16 sanıklı Gezi davasının 6 Ağustos 2021 tarihinde görülmesi planlanan duruşması, Ekim ayına ertelendi.
Çarşı davası ile birleştirilmesine karar verilen Gezi davasına bakan İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi, 2 Ağustos 2021 tarihinde duruşma açarak iki dosyanın İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde birleştirilmesine karar verdi. Kavala’nın tutukluluk incelemesini de yapan mahkeme, 4 yıla yakın süredir tutuklu bulunan Kavala’nın tutukluluğunun devamına karar verdi.
Kavala’nın avukatlarından İlkan Koyuncu’nun Expression Interrupted’a verdiği bilgiye göre, birleşme kararının ardından ilk duruşma 8 Ekim’de İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek.
Yargıtay’ın Nisan ayında verdiği bozma kararının ardından Çarşı davasını yeniden görecek olan İstanbul 13 Ağır Ceza Mahkemesi, iki dosyanın birleştirilmesi hususunda 28 Temmuz’da muvafakat vermişti. İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi heyetinde başkan olarak görevli olan Mahmut Başbuğ'un, adli tatil nedeniyle kendi mahkemesine ek olarak 13. ve 23. Ağır Ceza Mahkemelerine de geçici olarak görevlendirildiği ve Çarşı davasının görüldüğü İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinin birleştirme onayını veren heyet içinde yer aldığı ortaya çıkmıştı.
Marmaris’te yangınları takip eden 4 gazeteci saldırıya uğradı
NTV İzmir temsilcisi Merih Ak ve kameraman Burak Uygun ile TRT Haber muhabiri Duygu Tuncer ve kameraman Serhat Alabuğa, 1 Ağustos 2021 tarihinde Marmaris’teki orman yangınını takip ettikleri sırada bir grubun saldırısına uğradı. Gazetecilerin Hisarönü Mahallesinde yayın hazırlığı yaptıkları sırada öfkeli bir grup tarafından darp edildiği öğrenildi.
Konya’daki cinayeti protesto eylemini izleyen gazeteciler saldırıya uğradı
Konya’da 30 Temmuz 2021 tarihinde aynı aileden yedi kişinin öldürülmesine yönelik 31 Temmuz günü İstanbul’da düzenlenen protesto eylemini takip eden gazetecilere bir grup sopalarla saldırdı.
Basın açıklamasının ardından Kasımpaşa’ya yürüyen kitleye demir sopalarla saldıran grup, Sendika.org muhabirleri Derya Saadet ve Ceylan Bulut, Özgür Gelecek muhabiri Taylan Öztaş, Mezopotamya Ajansı muhabirleri Enes Sezgin ve Rojin Altay ile Gazete Fersude muhabiri Hayri Tunç’u darp etti. Saldırıya uğramalarının ardından hastaneye giden Sezgin ve Öztaş, burada polis tarafından gözaltına alındı.
Geceyi gözaltında geçiren Sezgin ve Öztaş, 1 Ağustos günü adliyeye getirildi. Savcılık ifadelerinin ardından “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla tutuklanmaları talebiyle sulh ceza hakimliğine sevk edilen Öztaş ve Sezgin, adli kontrol tedbiriyle serbest bırakıldı.
Van’da ise polisler, Konya’daki cinayetin protesto edildiği eylemi takip eden gazeteciler Arif Aslan ve Fatma Polatcan’ın görüntü almasını engelledi. Polatcan’ı gözaltına almaya çalışan polislerin müdahalesi sırasında Aslan’ın da darp edildiği ve giysilerinin yırtıldığı öğrenildi.
Gazeteci Özgür Boğatekin hakkında soruşturma açıldı
Adıyaman’da yayınlanan Gerger Fırat gazetesinin Haber Müdürü Özgür Boğatekin hakkında, Konya’da aynı aileden 7 kişinin öldürülmesine ilişkin Facebook’ta yaptığı paylaşım nedeniyle soruşturma açıldı. “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik” (TCK 216) iddiasıyla açılan soruşturma kapsamında ifadeye çağrılan Boğatekin, 1 Ağustos 2021 tarihinde polis merkezinde ifade verdi.
En az 63 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
6 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 63 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.