Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Adli yıl 1 Eylül’de başlıyor; yazar Yavuz Ekinci’ye 8 yıl önceki paylaşımlarından dava açıldı; AYM’den basın özgürlüğü kararı
Genco Erkal’a “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla 4 yıl 8 aya kadar hapis istemi
Tiyatro sanatçısı Genco Erkal hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla iddianame düzenlendi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Bürosu tarafından hazırlanan iddianamede, 83 yaşındaki Erkal’ın, 2016 ve 2020 yıllarında yaptığı üç sosyal medya paylaşımıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği öne sürülerek cezalandırılması talep edildi. İddianame İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesine gönderildi.
Erkal hakkında 2016 yılında yapılan bir ihbarı beş yıl sonra işleme koyan savcılık, Erkal’ın “Ailenin çocuk doğurup doğurmayacağına karışacağına diplomayı ortaya bir koy bakalım. Arkadaşın rektörden de olsa, sahte de olsa görelim şunu.”; “Başkanlık sistemi yetmez. Türk usulü çobanlık sistemi olsun.”; “Erdoğan, Ayder Yaylası’nda 2022’ye kadar çalışmanın bitirilmesini hedefliyoruz.’ Eyvaaah, güzelim doğa harikası Ayder Yaylası’nı bitirmeye karar vermiş. Parmağının değdiği yeri beton edip kurutuyor.” paylaşımlarını suçlamaya delil olarak gösterdi.
Yazar Yavuz Ekinci’ye 8 yıl önceki sosyal medya paylaşımlarından dava açıldı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 2013 ile 2014 yılları arasında sosyal medyada yaptığı paylaşımlar ve Kobani’ye destek açıklaması nedeniyle yazar Yavuz Ekinci hakkında iddianame düzenledi.
Twitter hesabından yaptığı açıklamada hakkında dava açıldığını duyuran Ekinci, “İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2013 ile 2014 yılları arasında sosyal medya da paylaşım yaptığım Diyarbakır Newroz’u, Kobani’ye destek görseli ve yazarlarla birlikte yaptığımız Kobani’ye destek açıklamasını suç sayarak hakkımda iddianame düzenledi” dedi. Ekinci, ilk duruşmanın 9 Eylül 2021 tarihinde İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesinde görüleceğini belirtti.
Yeni adli yıl başlıyor
20 Temmuz’da başlayan adli tatil 31 Ağustos’ta sona eriyor. Yeni adli yılın 1 Eylül itibarıyla başlamasıyla birlikte adli tatil nedeniyle bekleyen davalar da gelecek haftadan itibaren kaldıkları yerden tekrar görülmeye başlayacak. Davalar arasında gazeteciler, yazarlar, sanatçılar ve diğerlerinin yargılandığı çok sayıda gazetecilik ve ifade özgürlüğü davası da bulunuyor.
Yaklaşan basın ve ifade özgürlüğü davalarının tam listesi için dava takvimimizi inceleyebilirsiniz.
AYM: “Gazetecilerin cezalandırılma korkusu, çoğulcu toplumun sürdürülebilmesine engel olabilir”
Anayasa Mahkemesi (AYM), Hatay'da yayın yapan Onuncu Köy isimli yerel gazetenin köşe yazarı Halit Basık’ın yaptığı haberler nedeniyle “hakaret” suçundan mahkumiyetine hükmedilmesinin “ifade ve basın özgürlüğünün” ihlali olduğuna hükmetti. 26 Ağustos’ta Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, AYM, Basık’a 13 bin 500 lira tazminat ödenmesine karar verdi.
2 Nisan 2013 tarihli “Şahinler Avlandı” ve 25 Nisan 2013 tarihli “Av. Ü.Ş.’nin Türklüğü, Müslümanlığın Sünni Mezhebini Aşağılaması, Hakaret Etmesi ve Yalancı Tanık Kiralama Teşebbüsü” başlıklı haberlerinin ardından, haberde adı geçen avukatın şikayetiyle Basık hakkında dava açılmıştı. Hatay 2. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonunda Basık’a “hakaret” suçundan hapis cezası verilmişti. Kararın Yargıtay 18. Ceza Dairesi tarafından onanması üzerine Basık, hak ihlali iddiasıyla AYM’ye bireysel başvuru yapmıştı.
Başvuruyu, Anayasa'nın 26 ve 28'inci maddelerinde düzenlenen ifade ve basın özgürlüğü kapsamında değerlendiren AYM’nin 18 Mayıs 2021 tarihli kararında, “Gazetecilerin kamuoyunu bilgilendirmeye, hatta yönlendirmeye çalışmaları, demokratik bir toplumda kaçınılmazdır. Rahatsız edici de olsa yapılan bilgilendirme ve eleştirilerin cezalandırılması caydırıcı etki doğurarak, toplumdaki ve kamuoyundaki farklı seslerin susturulmasına yol açabilir. Cezalandırılma korkusu, çoğulcu toplumun sürdürülebilmesine engel olabilir” ifadelerine yer verildi.
Gazeteci Derya Okatan’a sosyal medya paylaşımları nedeniyle dava açıldı
Gazeteci Derya Okatan hakkında bir dönem yazı işleri müdürü olduğu Etkin Haber Ajansının (ETHA) Facebook ve Twitter paylaşımları nedeniyle dava açıldı. “Zincirleme şekilde örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla hazırlanan iddianameyi kabul eden Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, davanın ilk duruşması için 13 Ekim 2021 tarihine gün verdi.
Davaya konu paylaşımlar, 2018 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri ve Özgür Suriye Ordusu tarafından Suriye’deki Afrin kentine yönelik başlatılan operasyon sonucu yaşanan gelişmeler ve operasyona dair tepkilere yer veren haberlerden oluşuyor.
Boğaziçi öğrencilerinin eyleminde gazeteci Ozan Acıdere gözaltına alındı
Gazeteci Ozan Acıdere, Prof. Dr. Naci İnci’nin Boğaziçi Üniversitesine rektör olarak atanmasını protesto eden öğrencilerin eylemini takip ettiği sırada gözaltına alındı.
Boğaziçi öğrencilerinin 23 Ağustos 2021 tarihinde AKP Sarıyer İlçe binası önünde gerçekleştirdikleri eyleme müdahale eden polis, Acıdere ile birlikte sekiz kişiyi, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefetten gözaltına aldı.
Sarıyer Mahallesi’nde bulunan Çayırbaşı Güvenlik Büroya götürülen Acıdere ve diğer yedi kişi emniyette alınan ifadelerinin ardından serbest bırakıldı.
Gazeteci Ahmet Kanbal’a soruşturma
Nusaybin Cumhuriyet Başsavcılığı, Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Ahmet Kanbal hakkında, “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef gösterdiği” iddiasıyla soruşturma başlattı.
19 Kasım 2020 tarihinde MA’da yayımlanan “16 yaşındaki çocuğa 3 yılda 30 gözaltı: Anneye darp” başlıklı haberinde polislerin ismini yazdığı gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatılan Kanbal, ifadesini vermek üzere Mardin İl Emniyet Müdürlüğü TEM Şube Müdürlüğüne çağırıldı. İfade sırasında Kanbal'a, haberde ismi geçen polislerin kimlik bilgilerine nasıl ulaştığı ve haber kaynaklarının kim olduğu sorusunun yöneltildiği öğrenildi.
İfadesinde üzerine atılı suçlamayı kabul etmeyen Kanbal, suç işleyen polislere dair bir haber yaptığını, savcılığın ilgili polisler hakkında başlattığı soruşturmanın da devam ettiğini kaydetti. Kanbal, ifadesinin ardından emniyetten ayrıldı.
Leyla Güven’in de aralarında bulunduğu 9 kadın mahpusa ‘Kürtçe şarkı’ soruşturması
Elazığ Ceza İnfaz Müdürlüğü, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari eski Milletvekili Leyla Güven’in de arasında bulunduğu dokuz kadın mahpus hakkında disiplin soruşturması başlattı.
Soruşturmanın kadın mahpusların 15 Ağustos 2021 tarihinde yaptıkları etkinlikte Kürtçe şarkı söylemeleri üzerine başlatıldığı bildirildi. Soruşturma tutanağında “anlaşılmayan bir dilde sözlü halay çektiler”, “anlaşılmayan dilde marş okudular” ifadeleri yer aldı.
Gazeteci Fahri Öztoprak tahliye edildi; 61 gazeteci cezaevinde
Şubat 2018’de “örgüt üyeliği” suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılan Fahri Öztoprak, infaz süresinin dolması üzerine 25 Ağustos 2021 günü tahliye edildi.
Kapatılan Zaman gazetesinin Erzurum Bölge Sorumlusu olarak çalışan Öztoprak, 19 Aralık 2016’da tutuklanarak Erzurum Cezaevine gönderilmişti. Şubat 2018’de 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılan Öztoprak’ın cezası 25 Nisan 2019’da onanmış Ağustos 2020 itibariyle de denetimli serbestlik hakkı kazanmıştı.
Öztoprak’ın tahliyesiyle birlikte cezaevindeki gazeteci sayısı 61 oldu. Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan ulaşılabilir.