Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
TV10 eski kameramanı Kemal Demir’e 3 yıl 9 ay hapis cezası verildi; yazar Aslı Erdoğan’ın yeniden yargılanmasına başlandı; savcı, Rojhat Doğru için ağırlaştırılmış müebbet hapis istedi; Durket Süren için “propaganda” suçundan ceza talebi; AİHM, Nazlı Ilıcak’ın başvurusunda ihlal kararı verdi
Danıştay, Basın Kartı Yönetmeliğinin yürütmesini durdurdu
Danıştay, Basın Kartı Yönetmeliğinde 20 Mayıs 2021 tarihinde yapılan değişikliklere karşı açılan davada, “İletişim Başkanlığının yetkisinin kart vermekle sınırlı olduğu; kartın kimlere verileceği, hangi hâllerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda yetkisinin olmadığı” gerekçesiyle yürütmeyi durdurdu.
Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti Derneği ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği yönetmeliği yargıya taşımıştı. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Danıştay’ın kararını 17 Aralık 2021 günü duyurdu.
Danıştay 10. Dairesi Başkanı Yılmaz Akçil ve üye Hamdi Şenler’in karşı oyuna karşılık üç üyenin oyu ile verilen kararda, 14 sayılı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına basın kartı ile ilgili olarak sadece basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenleme yetkisi verildiği, basın kartının kimlere verileceğinin ve hangi hâllerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda bir yetkiye yer verilmediği, Anayasanın 13. maddesi ve 26. maddesinin 4. fıkrası gereğince bu belirlemelerin bizzat kanunla yapılması gerektiği vurgulandı. Bu gerekçelerle; Basın Kartı Yönetmeliğinin 3. Maddesi 1. Fıkrasının hukuka aykırı olduğu ve temel hak ve hürriyetleri ilgilendirmesi nedeniyle uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğmasına yol açacağı sonucuna varıldığı belirtildi. Bu maddenin yürütmesinin durdurulması yönetmeliğin tamamını dayanaksız hâle getireceğinden, Basın Kartı Yönetmeliğinin dava konusu madde ve ibarelerinin tamamının yürütmesinin durdurulmasına karar verildi.
Gazeteci Namık Koçak’a açılan dava Mart ayına ertelendi
Gazeteci Namık Koçak’ın 2015-2020 yılları arasında yaptığı bazı sosyal medya paylaşımları nedeniyle hakkında “örgüt propagandası” suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması 17 Aralık 2021 tarihinde İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Koçak’ın avukatının mazeret bildirerek katılmadığı duruşmada mahkeme, davayı 3 Mart 2022 tarihine erteledi.
TV10 eski kameramanı Kemal Demir’e 3 yıl 9 ay hapis cezası verildi
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 2016 yılında kapatılan TV10’un eski kameramanı Kemal Demir ile kanal çalışanı Kemal Karagöz’ün “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın karar duruşması 16 Aralık 2021 tarihinde İstanbul 28. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Önceki celse esas hakkında mütalaasını sunan savcı, Karagöz’ün üzerine atılı suçu işlediğine dair yeterli, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığından beraatine karar verilmesini, Demir’in ise “örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” (TCK 220/7) suçundan cezalandırılmasını talep etmişti.
Savunmaların ardından kararını açıklayan mahkeme, Demir’e “örgüte yardım” (TCK 314/3 ve 220/7 maddeleri delaletiyle TCK 314/2 gereğince) suçlamasıyla 3 yıl 9 ay hapis cezası verdi. Mahkeme, Demir hakkındaki yurt dışına çıkış yasağının da devamına karar verdi. Karagöz ise hakkındaki tüm suçlamalardan beraat etti.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
MA muhabiri Mehmet Aslan beraat etti
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Mehmet Aslan hakkında, yaptığı haberler ve haber kaynaklarıyla görüşmeleri gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” suçlamasıyla açılan davanın karar duruşması 16 Aralık 2021 tarihinde İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Celse arasında mütalaasını sunan savcı, her türlü şüpheden uzak, somut ve yasa denetimine imkân sağlayacak nitelikte ve savunmalarının aksini gösterir delil olmadığı gerekçesiyle Aslan’ın beraatini talep etmişti.
Duruşma sonunda hükmünü açıklayan mahkeme, Aslan’ın beraatine karar verdi. Mahkeme, Aslan hakkındaki yurt dışına çıkış yasağını da kaldırdı.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Yazar Aslı Erdoğan’ın yeniden yargılanmasına başlandı
“Özgür Gündem ana davasında” yazar Aslı Erdoğan hakkında “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlaması yönünden verilen düşme kararının istinaf mahkemesi tarafından bozulmasının ardından yeniden yargılamanın ilk duruşması 16 Aralık 2021 günü İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme, Covid-19 salgınını gerekçe göstererek aralarında P24’ün de bulunduğu basın ve izleyicileri salona almadı.
Mahkeme, Erdoğan’ın suçlama konusu yazılarına ait URL’lerin Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Siber Şubeden sorulmasına karar vererek davayı 10 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Erdoğan hakkında “örgüt propagandası” suçlaması yönünden verilen düşme kararı istinaf mahkemesi tarafından suçlamaya konu yazıların internet sitesinde de yayımlanmış olması nedeniyle Basın Kanunundaki 4 aylık zamanaşımına tabi olmayacağı gerekçesiyle bozulmuştu.
Duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Halk TV muhabirleri bakanlıktan çıkarıldı
16 Aralık 2021 günü Asgari Ücret Tespit Komisyonunun toplanması beklenen salonun boş hâlini görüntüleyen Halk TV muhabiri Mevsim Altay, çektiği fotoğraf nedeniyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çıkarıldı.
Altay, salonun önündeki koridorda diğer basın mensupları ile birlikte toplantıyı beklediği sırada salonu fotoğrafladığını, bunun üzerine bakanlık yetkililerinin kendisini ve Halk TV kameramanı Haydar Öztürk’ü binadan çıkardığını aktardı.
Derya Okatan’ın yargılandığı dava ertelendi
Gazeteci Derya Okatan’a Etkin Haber Ajansı (ETHA) sorumlu yazı işleri müdürü olduğu dönemde yayımlanan Mayıs 2016 tarihli bir haber nedeniyle “hakaret” (TCK 125) suçlamasıyla açılan davanın 16 Aralık 2021 tarihinde İstanbul 39. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmesi beklenen duruşması, hâkimin izinli olması nedeniyle dosya üzerinden ileri bir tarihe ertelendi.
Okatan hakkında söz konusu haberde adı geçen avukatın şikâyeti üzerine başlatılan soruşturmada takipsizlik kararı verilmişti. Konuyu Yargıtay’a taşıyan avukatın başvurusunun Yargıtay 8. Ceza Dairesince yerinde bulunmasının ardından Okatan hakkında Eylül 2019’da iddianame düzenlenmişti. Davanın bir önceki duruşmasında mütalaasını sunan savcı, haberin basın özgürlüğü kapsamında ele alınması gerektiğini belirterek Okatan’ın beraatini talep etmişti.
RTÜK’ten iki dijital platforma sansür, Tele1 ve Halk TV’ye ceza
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Hasan Can Kaya’nın dijital platform Exxen’de yayınlanan “Konuşanlar” adlı programının 44. bölümünün katalogdan çıkarılmasına karar verdi. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, söz konusu program hakkında “Türk aile yapısına ve ahlâkına uygun olmayan diyaloglar” gerekçesiyle inceleme başlatıldığını duyurmuştu.
RTÜK üyesi İlhan Taşçı’nın Twitter hesabından yaptığı açıklamaya göre Üst Kurul, 15 Aralık 2021 tarihli toplantısında ayrıca dijital platform Netflix’te yer alan “Ortaya Karışık İşler” adlı filmin “toplumun manevi değerlerine ve genel ahlaka aykırı olduğu” gerekçesiyle katalogdan çıkarılmasına karar verdi.
Taşçı, Tele 1’e CHP Grup Başkanvekili Engin Altay’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik eleştirileri, Halk TV’ye ise MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş hakkındaki eleştiriler nedeniyle oy çokluğuyla 210 bin TL ceza verildiğini açıkladı.
Engin Korkmaz’ın yargılandığı dava Ocak ayına ertelendi
Antalya Körfez gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Engin Korkmaz’ın sosyal medya paylaşımları nedeniyle “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın 15 Aralık 2021 tarihinde Antalya 19. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmesi planlanan altıncı duruşması, hâkimin izinli olması nedeniyle görülemedi. Davanın Ocak ayında devam edeceği öğrenildi.
Evrensel yazarı Ender İmrek hakkında soruşturma açıldı
Evrensel gazetesi yazarı Ender İmrek hakkında Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yeni bir soruşturma açıldı. Gazetede 30 Temmuz 2021 tarihinde yayımlanan “Türkiye yanıyor, Saray izliyor” başlıklı yazısı nedeniyle açılan soruşturmada İmrek’e “cumhurbaşkanına hakaret” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlamaları yöneltildi. İmrek, soruşturma kapsamında 14 Aralık günü Bakırköy Adliyesine giderek savcıya ifade verdi.
Ferhat Tunç hakkında bir soruşturma daha açıldı
Sanatçı Ferhat Tunç’un 2017’deki Reina saldırısı hakkında sosyal medyada yaptığı paylaşım nedeniyle soruşturma başlatıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” iddiasıyla açılan soruşturmada Tunç’un “Yılbaşı kutlamalarını hedef gösteren bu iktidarın bizzat kendisidir. Kardan adama bile tahammül edemeyenler Reina saldırısını hazırladılar” ifadelerine yer verdiği Twitter paylaşımı suçlama konusu yapıldı. Soruşturma dosyasının Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği öğrenildi.
AİHM, Nazlı Ilıcak’ın başvurusunda ihlal kararı verdi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 15 Temmuz darbe girişimi sonrası “örgüt üyeliği” ve “darbeye teşebbüs” suçlamalarıyla tutuklanan gazeteci Nazlı Ilıcak’ın tutukluluğunun özgürlük ve güvenlik hakkı (AİHS 5/1) ile ifade özgürlüğünü (AİHS 10) ihlal ettiğine oy çokluğuyla karar verdi. Türkiyeli yargıç Saadet Yüksel’in muhalefet şerhi koyduğu karar oy çokluğuyla alındı.
19 Aralık 2016 tarihinde yapılan başvuruyu 14 Aralık 2021 tarihinde karara bağlayan AİHM, Ilıcak’ın “örgüt üyeliği” veya “darbeye teşebbüs” suçlarını işlediğini gösteren makul bir sebep bulunmadığı, tutuklamanın sadece şüpheye dayandırıldığı sonucuna vardı.
Mahkeme, Türkiye’nin Ilıcak'a 16 bin Euro manevi tazminat ödemesine hükmetti.
İlgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Gazeteci Rojhat Doğru için ağırlaştırılmış müebbet hapis talebi
Galî Kurdistan TV eski kameramanı Rojhat Doğru hakkında, 6-8 Ekim 2014 Kobani protestolarını takip etmesi, cezaevindeki eski oda arkadaşlarına para göndermesi ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” (TCK 302), “örgüt üyeliği” (TCK 314/2) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamalarıyla açılan davanın 12. duruşması 14 Aralık 2021 tarihinde Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Doğru’nun katılmadığı duruşmada avukatı Resul Temur hazır bulundu. Duruşmayı çevik kuvvet ve sivil polisler de izledi. Duruşmada Doğru’nun para gönderdiği eski oda arkadaşı Yusuf Bayram tutuklu bulunduğu cezaevinden SEGBİS aracılığıyla tanık olarak dinlendi.
Daha sonra esas hakkında mütalaasını açıklayan duruşma savcısı, Doğru’nun haber takibi yaptığı protestolar sırasında yaralanan müşteki R. Özdemir’e yönelik “silahla öldürmeye teşebbüs” suçunu örgüt faaliyeti kapsamında işlediğini savundu. Savcı, Doğru’nun “devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak” suçundan müebbet hapisle cezalandırılmasını istedi. Savcı ayrıca Doğru’nun haber takibi yaptığı BDP’nin 2013 yılında Diyarbakır’da düzenlediği yürüyüşe katıldığını kaydetti. Doğru’nun el konulan telefonunda bulunan müzik kayıtları ve röportaj için gittiği Kandil’de çektiği fotoğrafları sosyal medya hesabında paylaşması gerekçesiyle “zincirleme şeklinde örgüt propagandası yapmak” suçundan da cezalandırılmasını talep etti.
Doğru ve avukatına mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamaları için süre veren mahkeme, davayı 6 Ocak 2022 tarihine erteledi.
Yeniden yargılanan gazete dağıtımcıları için ceza talebi
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 2017 yılında kapatılan Kürtçe gazete Rojeva Medya dağıtımcıları Ercan Yeltaş ve Veysi Altın hakkında gazetenin dört sayısı gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla açılan davada verilen beraat kararının istinaf mahkemesince bozulmasının ardından yeniden yargılamanın ikinci duruşması 14 Aralık 2021 tarihinde görüldü.
Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada savcı, mahkemeye celse arasında sunduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrarladı. Yeltaş ve Altın’ın dağıtımını yaptığı gazetelerde PKK ve KCK’yi övücü yazıların yer aldığını öne süren savcı, her iki dağıtımcının TCK 220/7 ve 314/3 maddeleri delaletiyle “örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” suçundan cezalandırılmalarını talep etti.
Mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamaları için Yeltaş ve Altın ile avukatlarına süre verilmesine karar veren mahkeme, davayı 22 Mart 2022 tarihine erteledi.
Savcı, Durket Süren için “propaganda” suçundan ceza talep etti
Gazeteci Durket Süren’in kapatılan Azadiya Welat ve Özgür Gündem gazetelerinin yasaklı sayılarının satışını yaptığı iddiası ve bazı sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüte yardım etmek” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması 13 Aralık 2021 tarihinde Diyarbakır 11. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada esas hakkında mütalaasını açıklayan savcı, Süren’in “örgüte yardım” suçundan beraatini, “zincirleme şekilde örgüt propagandası” suçundan ise cezalandırılmasını talep etti. Savcı, Süren’e ait olduğunu iddia ettiği bir Twitter hesabında 2014 ve 2016 yılları arasında “örgüt propagandası” içeren 14 ayrı paylaşımda bulunulduğunu ileri sürdü. Mahkeme, mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamaları için Süren ve avukatlarına süre vererek davayı 21 Şubat 2022 tarihine erteledi.
En az 58 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
18 Aralık 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 58 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.