Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Gazeteci Reyhan Çapan’a yeniden yargılandığı davada 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi; BirGün gazetesi ve muhabir İsmail Arı 200 bin TL tazminata mahkûm edildi; gazeteciler Seyhan Avşar ve Hale Gönültaş yaptıkları haberler nedeniyle tehdit edildiklerini duyurdu
Sedat Yılmaz’a açılan tazminat davası Haziran'a ertelendi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın, gazeteci Sedat Yılmaz ve Yeni Yaşam gazetesine “gerçeğe aykırı ifadelerle kişilik haklarının zedelendiği” iddiasıyla açtığı tazminat davasının ilk duruşması 16 Mayıs 2022 tarihinde Bakırköy 14. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.
SİHA satışlarıyla ilgili bir haber nedeniyle açılan davaya Yılmaz ve avukatları mazeret bildirerek katılmadı. Duruşmada Bayraktar’ın avukatı hazır bulundu. Yılmaz hakkında ekonomik sosyal durum araştırması yapılmasına karar veren mahkeme, davayı 27 Haziran 2022 tarihine erteledi.
Baykar Savunma Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, Yeni Yaşam gazetesinin 23 Kasım 2021 tarihli nüshasında “Erdoğan ailesi ve devlet Bayraktar’ın satış mümessili gibi: Aile boyu savaş ticareti” başlığıyla ve 22 Kasım 2021 tarihinde gazetenin internet sitesinde “Bayraktar SİHA’lar hangi ülkeye nasıl satılıyor” başlığıyla yayımlanan haberler nedeniyle Yeni Yaşam gazetesine ve gazeteci Sedat Yılmaz’a 150 bin TL’lik manevi tazminat davası açmıştı.
ETHA’nın Twitter hesabı engellendi
Etkin Haber Ajansı’nın (ETHA) Twitter hesabı @etkinhaberetha mahkeme kararıyla engellendi.
ETHA’nın haber paylaşımı yapmak için kullandığı 82 bin takipçili Twitter hesabının, herhangi bir bilgilendirme yapılmadan engellendiği öğrenildi.
Ajansın internet sitesi etha39.com adresi de 11 Mayıs 2022 tarihinde Diyarbakır 4. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı ile “milli güvenlik ve kamu güvenliğinin korunması” gerekçesiyle erişime engellenmişti. Ajans yayınına etha40.com adresinden devam ediyor.
Soylu’ya seslenen Cumartesi Annesi gözaltına alındı
Cumartesi Anneleri’nin, 17-31 Mayıs Uluslararası Gözaltında Kayıplara Karşı Mücadele Haftası’nın ilk gününde Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi önünde gerçekleştirdiği basın açıklaması “suç unsuru içerdiği” gerekçesiyle polis ablukasına alındı. 27 yıl önce gözaltında kaybedilen Murat Yıldız’ın annesi Hanife Yıldız, basın açıklaması sırasında yaptığı konuşma nedeniyle gözaltına alındı.
Galatasaray Meydanı’nın kayıp yakınlarına tekrar açılması için İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya seslenen Yıldız, “Kayıpların 27. yılındayız, Galatasaray Lisesi önündeki yerimiz bize yasaklanmış. Biz de adalet var diye adaletin önüne gelmişiz. Adalet var ama adalet adaletsizlerin elinde. Buradan valiye mi seslensem bu Süslü Sülo’ya mı seslensem? Süslü Sülo, sen bu yasaklarınla bir gün sen de o yasağa uğrayacaksın. Vali efendi de bir an önce yerimizi açsın” dedi.
Yıldız’ın konuşmasından sonra basın açıklaması için toplanan gruba dağılma çağrısı yapıldı. Adliyenin önünden ayrıldıktan sonra gözaltına alınan Yıldız, Çağlayan Karakoluna götürüldü. İfadesinin ardından aynı gün serbest bırakılan Yıldız’a “kamu görevlisine hakaret” suçlaması yöneltildiği öğrenildi.
ETHA muhabiri Ali Sönmez Kayar’ın davası Ekim ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Ali Sönmez Kayar’ın da aralarında bulunduğu dokuz kişinin “örgüt üyeliği” (TCK 314) suçlamasıyla tutuksuz yargılandıkları davanın 14. duruşması 17 Mayıs 2022 tarihinde İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada, bir kısım sanıklar ve sanık avukatları hazır bulundu. Avukat Gülhan Kaya, müvekkilleri Ali Sönmez Kayar ve Sıtkı Güngör’ün aynı suçtan İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesinde de yargılandıklarını belirterek dosyaların birleştirilmesini talep etti. Bir kısım sanık avukatları da müvekkillerinin yurt dışına çıkış yasaklarının kaldırılmasını isedi.
Kayar ve Güngör yönünden İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesine birleştirme talebinde bulunulmasına ve yurt dışı çıkış yasaklarının devamına karar veren mahkeme, davayı 11 Ekim 2022 tarihine erteledi.
İlk duruşmada mütalaa veren savcı, gazeteci Nurcan Yalçın’ın cezalandırılmasını istedi
Gazeteci Nurcan Yalçın hakkında, 2015-2016 yılları arasında Diyarbakır’ın Sur ilçesindeki sokağa çıkma yasakları döneminde yaptığı röportajlar gerekçe gösterilerek “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” (TCK 220/7) suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması 17 Mayıs 2022 günü görüldü.
Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada Yalçın ve avukatı Resul Temur hazır bulundu. Savunmasını yapan Yalçın, üzerine atılı suçlamayı reddetti. Gazetecilik faaliyeti kapsamında Sur ilçesine gittiğini söyleyen Yalçın, röportaj yaptığı kişilerle haber amacıyla görüştüğünü belirtti. Yalçın’ın avukatı Temur da müvekkilinin gazetecilik faaliyeti nedeniyle Sur’a gittiğini belirterek beraat talep etti.
Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Yalçın’ın üzerine atılı suçlamadan cezalandırılmasını istedi. Mütalaada, Yalçın’ın yaptığı röportajlarla “örgüte moral motivasyon amacıyla manevi şekilde destek verdiğini” öne sürüldü. Temur ve Yalçın, esas hakkındaki mütalaaya karşı beyanda bulunmak için süre talep etti.
Süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 5 Temmuz 2022 tarihine erteledi.
Yalçın, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturma kapsamında 4 Şubat 2022 günü evine yapılan baskınla gözaltına alınmıştı. 7 Şubat’ta serbest bırakılan Yalçın hakkında “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” suçlamasıyla iddianame hazırlanmıştı.
Gazeteci İsmail Arı ve BirGün gazetesi tazminata mahkûm edildi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar ile kardeşi Haluk Bayraktar’ın şikâyetiyle BirGün gazetesine ve muhabir İsmail Arı’ya açılan 250 bin liralık manevi tazminat davasının ikinci duruşması 17 Mayıs 2022 günü İstanbul 23. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada Arı ve BirGün gazetesinin avukatı Ali Deniz Ceylan ile davacı Selçuk ve Haluk Bayraktar’ın avukatı Burçin Altan hazır bulundu.
Davacı avukatı Altan, davalıların gerçeğe aykırı beyanda bulunduklarını iddia ederek davanın kabulünü istedi. Arı ve BirGün gazetesinin avukatı Ceylan ise aynı haber nedeniyle TÜBİTAK tarafından açılan tazminat davasının Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildiğini hatırlattı. Dava konusu haberin kişilik haklarına saldırı niteliğinde olmadığını belirten Ceylan, davanın reddini istedi.
Davanın kısmen kabulüne karar veren mahkeme, BirGün ve muhabir Arı’yı, davacı Selçuk Bayraktar için 100 bin, davacı Haluk Bayraktar için 100 bin TL olmak üzere toplam 200 bin TL’lik manevi tazminat ödemeye mahkûm etti.
21 Ağustos 2021 tarihinde İsmail Arı’nın imzasıyla BirGün’de yayımlanan “TÜBİTAK damadın vakfına çalışıyor” başlıklı haberin ardından Bayraktar kardeşler, Arı ve BirGün hakkında “kişilik haklarına saldırı” gerekçesiyle 250 bin liralık manevi tazminat talebiyle dava açmıştı.
İki öğrenci “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla gözaltına alındı
İstanbul’da, E.G. (16) ve B.D. (17) isimli iki lise öğrencisi 17 Mayıs 2022 sabahı “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla okullarına yapılan polis baskınıyla gözaltına alındı.
8 Mart 2022 tarihinde gerçekleştirilen gece yürüyüşünde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın adının geçtiği sloganlar atmaları sebebiyle gözaltına alınan öğrenciler, Üsküdar Çocuk Şube Müdürlüğüne götürüldü.
Karakoldaki işlemlerinin tamamlanmasının ardından Çağlayan’daki İstanbul Adliyesine çıkartılan iki öğrenci, Çocuk Suçları Soruşturma Bürosu Savcılığınca yapılan sorgularının ardından serbest bırakıldı.
Çocuk Savcısı, öğrencilerin okuldan gözaltına alınmalarının “kabul edilemez” olduğunu söyleyen avukatlara, “Ben çocukların okuldan alınmasını istemedim, sorumluluk bana ait değildir” dedi.
Gazeteci Reyhan Çapan’a 1 yıl 6 ay hapis cezası
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’ın, Yargıtayın bozma kararının ardından yeniden yargılandığı davanın ikinci duruşması 18 Mayıs 2022 günü İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Çapan’ın katılmadığı duruşmada avukatı Özcan Kılıç hazır bulundu. Duruşma savcısı önceki celse sunduğu mütalaasını tekrar ederek Çapan’ın Yargıtay’ın bozma kararı doğrulusunda, “terör örgütlerinin bildiri ve açıklamalarını basma ve yayma” (TMK 6/2) suçundan cezalandırılmasını talep etti. Avukat Kılıç ise Çapan’ın beraatını talep etti.
Kararını açıklayan mahkeme, Çapan’a, “terör örgütlerinin bildiri ve açıklamalarını basma ve yayma” suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
Özgür Gündem gazetesinin 12 Temmuz 2015 tarihli nüshasında “KCK’dan misilleme kararı” başlığıyla yayımlanan haber nedeniyle gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’a “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla dava açılmıştı. Yapılan yargılama neticesinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi Çapan’a 1 yıl 6 ay, Keskin’e ise 1 yıl 3 ay ceza vermişti. Keskin hakkındaki hükmün açıklanması geri bırakılmıştı. Avukatları, Çapan yönünden verilen kararı Yargıtay’a taşımıştı. Dosyayı inceleyen Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 27 Aralık 2021 tarihli kararında, suç vasfında hataya düşüldüğünü belirterek hükmün bozulmasına karar vermişti. Yargıtay, Çapan’ın “terör örgütlerinin bildiri ve açıklamalarını basma ve yayma” suçundan yeniden yargılanmasının yapılması için dosyayı ilk derece mahkemesine göndermişti.
BİK, 100’ü aşkın gazete ve haber sitesinden savunma istedi
Basın İlan Kurumu (BİK), CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu’nun, Ağustos 2021’de, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili verdiği soru önergesini haberleştiren 100’ün üzerinde gazete ve internet sitesinden savunma istedi.
Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü, aralarında Cumhuriyet gazetesinin de olduğu 100’ü aşkın gazete ve internet sitesini, basın ahlak yasasına aykırı hareket ettiği gerekçesiyle BİK’e şikâyet etti. Haberi yalanlamadığı gibi düzeltme ve cevap hakkı da istemeyen Rektörlük, BİK’ten ilan kesme cezası istedi. Eski AKP milletvekili olan Rektör Nükhet Hotar’ın şikâyeti üzerine harekete geçen BİK, haberi yayınlayan basın kuruluşlarına yazı göndererek 15 gün içerisinde savunma yazmalarını istedi.
Purçu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin, Milli Eğitim Bakanının ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle vermiş olduğu soru önergesinde, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin 2021’de açtığı 21 bin 260 kişilik kontenjanın 10 bin 165’ini yabancı uyruklu öğrenciler için ayrıldığını, uygulamanın fırsat eşitsizliği yarattığını vurgulamıştı.
Danıştay, Basın Kartı Yönetmeliği’ne ilişkin yürütmenin durdurulması kararını kaldırdı
Basın meslek örgütlerinin, Basın Kartı Yönetmeliği’nde 21 Mayıs 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişikliklerin iptali talebiyle Danıştay 10. Dairesinde açtığı davada Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının itirazı haklı bulundu. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinin itirazı üzerine yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasına hükmetti.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 14 Şubat 2022 tarihli kararında, “Basın kartının, Yönetmelik’te belirtilen kişilere Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca verilen kimlik kartı olarak tanımlandığına, basın-yayın çalışanlarının basın kartını toplumsal olayların takibinde ispat aracı olarak kullanabildiklerine, basın kartı bulunmamasının, basın çalışanlarının mesleklerini yapmalarına engel oluşturduğuna dair mevzuatta herhangi bir hüküm bulunmadığına, dolayısıyla basın kartının, basın hürriyeti ile ilişkili olmakla birlikte doğrudan bağlantılı olmadığına” hükmedildi.
Seyhan Avşar ve Hale Gönültaş tehdit edildiklerini duyurdu
Alaattin Çakıcı’nın liderliğini yaptığı suç örgütüne mensup bir “tetikçinin” eroinle yakalandığını haberleştiren Halk TV muhabiri Seyhan Avşar ve radikal İslamcı Tevhid grubuyla ilgili bir haberi nedeniyle kısadalga.net muhabiri Hale Gönültaş, sosyal medya hesaplarından tehdit edildiklerini duyurdu.
Twitter hesabından paylaşım yapan Gazeteci Avşar, “Alaattin Çakıcı’nın adamlarından Barış Duyu’nun 16 kilo eroinle yakalandığı ve ifadesinde uzun yıllardır istihbarata çalıştığını yazdığım için tehdit ediliyorum. Pazartesi suç duyurusunda bulunacağım. Ancak başıma bir şey gelirse sorumluları bellidir bilinsin isterim” ifadelerini kullandı.
Avşar yaptığı haberde, suç örgütü lideri Çakıcı’nın tutuklu olduğu dönemde cezaevinden hastaneye getirilirken nakil aracında bekletilmesine kızıp başhekim yardımcısına silahlı saldırı düzenleten Barış Duyu’nun 16 kilo eroinle yakalandığını, 20 yıl hapis cezasına çarptırılan Duyu’nun savunmasında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, MHP Milletvekili Feti Yıldız gibi önemli isimlere ilişkin iddialar yer aldığını yazmıştı.
kısadalga.net muhabiri Gönültaş ise, geçen yıl İstanbul’da düzenlenen bir baskınla gözaltına alınan radikal İslamcı Tevhid grubu mensubu bir kadının, elinde bıçakla şeriata karşı çıkanları ölümle tehdit ettiği görüntüleri İstanbul Başakşehir Millet Bahçesi’nde çekildiğini haberleştirmişti.
Haberi ardından tehditler aldığını Twitter hesabından duyuran Gönültaş, “Tevhid Grubu’ndan gelen tehdit içeren arama ve tacizleri görünür kılmadım. Lakin söz konusu grubun sosyal medya üzerinden ismimi hedef göstererek başlattığı kampanya riskli bir sürece doğru ilerlemektedir” dedi.
Engin Eren’in yargılandığı dava Haziran’a ertelendi
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan DİHA eski muhabiri Engin Eren’in de aralarında bulunduğu 66 kişinin “örgüt üyeliği” (TCK 314), “2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenli Bölgeler Kanunu’na muhalefet” ve “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 29. duruşması 20 Mayıs 2022 günü Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme, esas hakkındaki mütalaanın hazırlanması için dava dosyasının bir kez daha iddia makamına gönderilmesine karar verdi. Dava 3 Haziran’a ertelendi.
En az 52 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
20 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 52 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.