Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
“Dezenformasyon” yasası yürürlüğe girmeden açılan soruşturma için takipsizlik kararı; Cumhuriyet gazetesinin eski çalışanlarına Bilal Erdoğan’a “hakaret” suçundan adli para cezası; Hakan Şükür’ü konuk eden TV5’e soruşturma; gazeteci Velat Öztekin beraat etti
2 gazeteci hakkında “dezenformasyon” yasası yürürlüğe girmeden açılan soruşturma için takipsizlik kararı
Tunceli Emek gazetesinin imtiyaz sahibi Hüsniye Karakoyun ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mahmut Karakoyun’un yaptıkları bir haber nedeniyle haklarında “dezenformasyon” yasası gerekçe gösterilerek “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” (TCK 217/A) ve “hakaret” (TCK 125) maddelerinden yapılan suç duyurusu için 8 Kasım 2022 tarihinde Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından takipsizlik kararı verildi.
Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı “Tunceli’de Beş Adet Portatif Tuvalet için Resmi Açılış Töreni Düzenlendi” başlıklı haberin yayınlandığı tarih olan 12 Ekim 2022’de “dezenformasyon” yasasının yürürlükte olmadığı tespitini yaparak “Haberin yayınlanmasında toplumsal ilgi ve kamu yararı bulunmaktadır” değerlendirmesiyle “takipsizlik” kararı verdi. Savcılık kararında; “Haber okuyucunun ilgisini çekmesi için çarpıcı bir ifade tarzıyla kaleme alınmıştır. Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarında da belirtildiği üzere, özellikle gazeteciler bir dereceye kadar abartma hakkına sahiptirler. Haber içeriğindeki ifadeler eleştiri niteliğindedir” ifadelerine yer verildi.
İktidarın “dezenformasyonla mücadele,” basın meslek örgütlerinin ise “sansür yasası” olarak nitelediği Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 13 Ekim 2022’de Meclis’te kabul edilmişti.
Cumhuriyet gazetesinin eski çalışanlarına adli para cezası verildi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın şikâyeti üzerine Cumhuriyetgazetesinin eski çalışanları Hazal Ocak, Serkan Ozan, Olcay Büyüktaş Akça ve Ozan Yurtoğlu hakkında “hakaret” (TCK 125) ve “iftira” (TCK 267) suçlamalarıyla açılan davanın dördüncü duruşması 8 Kasım 2022 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada, Ocak ve Ozan ile taraf avukatları hazır bulundu.
Duruşma savcısı 8 Şubat 2022 tarihli duruşmada sunduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrar ederek, sanıkların “zincirleme aleni hakaret” (TCK 125/2, 125/4) suçundan cezalandırılmalarını istedi.
Mütalaaya karşı savunma yapan Ocak ve Ozan hakaret kastlarının olmadığını belirterek beraatlarını istedi.
Mahkeme, Serkan Ozan, Olcay Büyüktaş Akça, Ozan Yurtoğlu ve Hazal Ocak’a “hakaret” suçundan ayrı ayrı 2 bin 180 TL para cezası verdi. Mahkeme hâkimi, cezanın 3 bin liranın altında kalması sebebiyle hükmün kesin olduğunu söyledi.
Haberin ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz.
Hakan Şükür’ü konuk eden TV5 hakkında soruşturma başlatıldı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, eski futbolcu ve eski AKP milletvekili, “FETÖ” davasında yargılanan firari Hakan Şükür’ün, TV5’te yayınlanan “Düşünme Vakti” adlı programa konuk olması nedeniyle kurulun inceleme başlattığını açıkladı.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan RTÜK Başkanı Şahin, “Ülkemizin bekasını hedef almış, sinsi bir terör örgütünün alenen destekçisi olan şahsın yayına çıkarılmasına, mensubu olduğu terör örgütünün propagandasını yapmasına müsaade etmeyiz. TV5 hakkında Üst Kurulumuz gerekli incelemeyi başlatmıştır” ifadelerini kullandı.
Gazeteci Velat Öztekin “Cumhurbaşkanına hakaret” davasında beraat etti
Kürtçe yayın yapan ve Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Azadiya Welat gazetesi muhabiri Velat Öztekin’e, sosyal medya hesabından paylaştığı iki karikatür gerekçe gösterilerek “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın üçüncü duruşması 8 Kasım 2022 tarihinde Diyarbakır 7. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Öztekin’in katılmadığı duruşmada esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, üzerine atılı suçun yasal unsurları oluşmadığından Öztekin hakkında beraat kararı verilmesini istedi.
Suçun yasal unsurlarının oluşmadığına kanaat getiren mahkeme, Öztekin’in beraatına karar verdi.
Mehmet Acettin ve Serdal Işık’a hapis cezası
ETHA Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mehmet Acettin ve bir dönem ajansın editörlüğünü yapan Serdal Işık hakkında ajansın sosyal medya hesabını kullandıkları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla açılan davanın dördüncü duruşması 1 Kasım 2022 tarihinde İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Acettin ve Işık hakkında “örgüt propagandası”nı sosyal medya üzerinden yaptıkları iddiasıyla 2 yıl 6 ay 22’şer gün hapis cezası vererek, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildi.
Savcı Can Ataklı’nın cezalandırılmasını istedi
Gazeteci Can Ataklı hakkında Tele 1 kanalında yayınlanan “Gün Başlıyor” programındaki sözleri nedeniyle, Rize Dernekler Federasyonunun şikâyeti üzerine “halkın bir kesimini alenen aşağılamak” (TCK 216/2) suçlamasıyla açılan davanın üçüncü duruşması 10 Kasım 2022 tarihinde İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Ataklı ve avukatının mazeret bildirerek katılmadıkları duruşma dosya üzerinden görüldü. Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Ataklı’nın üzerine atılı suçtan cezalandırılmasını istedi. Savcı ayrıca, söz konusu suçun basın yayın yoluyla işlediğini belirterek Ataklı’nın cezasının yarı oranında artırılmasını (TCK 218) talep etti.
Ataklı ve avukatına mütalaaya karşı beyanda bulunmaları için gelecek celseye kadar süre verilmesine karar veren mahkeme, davayı 24 Kasım’a erteledi.
Ataklı suçlamaya konu edilen programda, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in 20 Mayıs 2022 tarihinde Rize’ye yaptığı ziyaret sırasında çıkan olayları eleştirmişti.
Erdoğan gazeteci Bülent Keneş’in İsveç’ten iadesini istedi
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile 8 Kasım 2022 tarihinde Beştepe’de görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, görüşmenin ardından düzenlenen ikili basın toplantısında Today's Zaman gazetesinin eski genel yayın yönetmeni Bülent Keneş’in Türkiye’ye iade edilmesini istediğini açıkladı.
Erdoğan, “FETÖ terör örgütünden İsveç'te olan bir tanesi var ki, ismini de vereceğim Bülent Keneş, mesela bu teröristin Türkiye'ye deport edilmesi bizler için büyük önem arz ediyor. Bununla alakalı olarak da biz tabii İsveç'in daha hassas davranmasını istiyoruz” diye konuştu.
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) İsveç’i Keneş’in güvenliğini riske atmamaları ve tehlikeli bir emsal oluşturmamaları için uyardı. CPJ’in New York’ta bulunan Avrupa ve Orta Asya Program Koordinatörü Gulnoza Said şu ifadeleri kullandı: “İsveç, Türkiye’nin sürgündeki gazeteci Bülent Keneş’i sınır dışı etme talebini kabul ettiği takdirde artık hiçbir şekilde hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu demokratik bir ülke olma iddiasını sürdüremez. İsveç, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şantajına boyun eğmemeli ve dünya çapında sürgünde yaşayan Türkiyeli gazeteciler için tehlikeli bir emsal oluşturmamalı.”
Keneş, 10 Ekim 2015 tarihinde “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçundan tutuklanmıştı.
Avrupa Gazeteciler Derneğinden ölüm tehditleri alan gazeteci Amberin Zaman’a destek
Avrupa Gazeteciler Derneğinin Birleşik Krallık Şubesi (AEJ-UK) 7 Kasım 2022 tarihinde, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’yla fotoğraf paylaştıktan sonra sosyal medyada saldırıya uğrayan ve tehdit edilen gazeteci Amberin Zaman’a destek vermek için bir açıklama yayınladı.
AEJ-UK yaptığı açıklamada, Al-Monitor muhabiri olan Amberin Zaman'ın 3 Kasım Perşembe gününden bu yana sosyal medya platformlarında saldırı, taciz ve ölüm tehditleri aldığını belirterek AKP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi’nin Amberin Zaman’ı hedef gösterenler arasında olduğunu aktardı.
Türkiye’de iktidar yanlısı gazetelerin ve etkili medya aktörlerinin kötü niyetli bir şekilde yanlış bilgiler yayarak Amberin Zaman’ı “terör destekçisi” ilan ettiğini belirten AEJ-UK, bu durumun halk düşmanlığını körüklediğini söyledi.
Kılıçdaroğlu, Kasım ayı başında yaptığı İngiltere ziyaretinde sırasında Amberin Zaman'la bir araya gelmişti. Görüşmeden bir fotoğraf paylaşan Amberin Zaman "Sayın Kemal Kılıçdaroğlu ile Londra'da bir araya gelip sohbet etmek çok yüreklendiriciydi gerçekten. Her şey çok güzel olacak" notunu düşmüştü.
Gazeteci Rüstem Batum’un davası Şubat ayına ertelendi
Gazeteci Rüstem Batum’un 2016 ve 2018 yıllarında yaptığı 20 Twitter paylaşımı gerekçe gösterilerek “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” (TCK 216) suçlamalarıyla yargılandığı davanın dokuzuncu duruşması 10 Kasım 2022 tarihinde İstanbul 5. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Rüstem Batum hakkındaki yakalama emrinin infazının beklenmesine karar veren mahkeme, davayı 28 Şubat 2023 tarihine erteledi.
Demokratik Modernite dergisi çalışanları ve yazarlarının yargılandığı dava ertelendi
Demokratik Modernite dergisi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ramazan Yurttapan, editör Haydar Ergül, yazarlar Cihan Doğan, Musa Şanak ve Nazan Üstündağ’ın “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, devletin kurum ve organlarını aşağılamak” (TCK 301) yargılandıkları davanın ilk duruşması 8 Kasım 2022 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada Yurttapan ve Ergül ile avukatları Özcan Kılıç hazır bulundu. Derginin yazarı Şanak ise duruşmaya tutuklu bulunduğu Bolu Cezaevinden SEGBİS ile katıldı.
Savunmasında üzerine atılı suçlamayı reddeden Ergül, “Demokratik Modernite düşünce ve kuram dergisidir. Bu nedenle içerik üretenler sert yorumlar yazabiliyorlar. Editör olarak bu yazılara herhangi bir müdahalem yoktur. Beraatımı istiyorum” dedi. Üzerine atılı suçlamayı reddederek beraatını talep eden Yurttapan savunmasında şu ifadelere yer verdi: “İddianameye konu edilen yazılarda suç içeren ifade yok. Cımbızlama yöntemiyle soyut ifadelerle suç isnat ediliyor.” Ergül ve Yurttapan duruşmalardan vareste tutulmak istedi. Yazısı suçlamaya konu edilen Şanak ise, “Söz konusu yazıyı Kürtçe olarak kaleme aldım. Yazımın çevirisi sırasında bir anlam kayması olmuş olabilir. Yazımda suç unsuru yoktur. Beraatımı talep ediyorum” dedi.
Nazan Üstündağ ve Cihan Doğan hakkında çıkartılan yakalama emrinin infazının beklenmesine karar veren mahkeme, Yurttapan, Ergül ve Şanak’ı duruşmalardan vareste tuttu. Dava 16 Mart 2023 tarihine ertelendi.
İddianamede Yurttapan, Ergül ve yazarlara yöneltilen suçlamaya derginin 37. sayısında yer alan sekiz makalede kullanılan ifadeler delil olarak gösteriliyor.
İsminaz Temel ve Havva Cuştan’ın yargılandığı dava Mart ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü İsminaz Temel ve muhabir Havva Cuştan hakkında “örgüt üyeliği” (TCK 314) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamalarıyla açılan davanın 19. duruşması 8 Kasım 2022 tarihinde İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmaya Temel ve Cuştan katılmadı. Sanık avukatları müvekkilleri hakkındaki adli kontrol tedbirlerinin kaldırılmasını talep etti.
Mahkeme adli kontrol tedbirlerinin devamına hükmederek davayı 2 Mart 2023 tarihine erteledi.
En az 76 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
11 Kasım itibarıyla Türkiye’de en az 76 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.