Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
İstinaf gazeteci Hayri Demir hakkındaki beraat kararını bozdu; Diyarbakır’da gözaltına alınan 15’i tutuklu 18 gazeteci Temmuz ayında hâkim karşısına çıkacak; basın özgürlüğü örgütlerinden RTÜK’e kınama; Basın Kartı Yönetmeliği Resmî Gazete'de yayımlandı
İstinaf mahkemesi gazeteci Hayri Demir hakkındaki beraat kararını bozdu
Gazeteci Hayri Demir’in “örgüt üyeliği” (TCK 314) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamalarıyla yargılandığı davada verilen hüküm, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Ceza Dairesi tarafından bozuldu. Dosya yeniden yargılama için ilk derece mahkemesi olan Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. Davanın ilk duruşma 5 Temmuz 2023 günü görülecek.
14 Mart 2023 tarihli bozma kararında, Demir hakkında 2023 yılında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “PKK/KCK/YPG/YDG-H silahlı terör örgütüne üye olma” suçundan başlatılan soruşturmanın, incelemeye konu olan dosya ile birleştirilerek görülmesinde hukuki gereklilik bulunduğu belirtildi:
“Sanığın eylemlerinin aynı dönemde gerçekleşip gerçekleşmediğinin tartışılması, hukuki ve fiili kesintinin gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesi, mükerrer yargılanma ve cezalandırılmasının önlenmesi bakımından sanığın ayrı ayrı eylem ve yakalanma tarihleri de göz önüne alınarak ilk derece mahkemesi tarafından anılan soruşturma dosyası kapsamında dava açılmış ise birleştirme hususunun değerlendirilmesi, birleştirmenin hukuken mümkün olmaması halinde anılan dosyanın onaylı bir örneğinin bu dosya içerisine konulmasından sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdir edilmesi zorunluluğu ve sanığın suça konu haber ve paylaşımlarının 3713 sayılı Kanunun 7/2. maddesine göre terör örgütünün cebir ve şiddet içeren yöntemlerini meşru gösterecek ve övecek nitelikte olup olmadığı ve sanığa yüklenen terör örgütü propagandası yapma suçunu oluşturup oluşturmadığının değerlendirilerek sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini zorunluluğu hukuka kesin aykırılık teşkil ettiğinden hükmün ceza süresi yönünden kazanılmış hak korunmak suretiyle bozulmasına…”
Demir, “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 21 Aralık 2022 günü Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen karar duruşmasında sosyal medya hesabından paylaştığı bir şarkı ve bir belgesel nedeniyle “örgüt propagandası” suçundan 1 yıl 21 ay 22 gün hapis cezası almıştı. Mahkeme, yeterli ve inandırıcı delil bulunmadığı için “örgüt üyeliği” suçlaması yönünden beraatına karar verdiği Demir’in, yurt dışı çıkış yasağı şeklindeki adli kontrolünü de kaldırmıştı.
Diyarbakır’da gözaltına alınan 15’i tutuklu 18 gazeteci Temmuz ayında hâkim karşısına çıkacak
Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 15’i tutuklu 18 gazeteci ve basın çalışanı hakkında örgüt üyeliği" (TCK 314) suçlamasıyla hazırlanan iddianameyi kabul etti. Davanın ilk duruşması 11 Temmuz 2023 tarihinde görülecek.
728 sayfadan oluşan iddianamede, gazetecilerin yaptığı program ve haberlerin Kürt televizyonlarında yayınlanması “örgütsel bağ olarak” değerlendirilmişti.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında, 8 Haziran 2022 günü ev ve işyerlerine yapılan baskınlarda 20’si gazeteci 22 kişi gözaltına alınmıştı. Gazeteciler, sekiz gün gözaltında tutulduktan sonra 16 Haziran'da adliyeye sevk edilmişti. Gazetecilerden Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı Serdar Altan, Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Aziz Oruç, Xwebûn gazetesi Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş ile Zeynel Abidin Bulut, Ömer Çelik, Mazlum Doğan Güler, İbrahim Koyuncu, Neşe Toprak, Elif Üngür, Abdurrahman Öncü, Suat Doğuhan, Remziye Temel, Ramazan Geciken, Lezgin Akdeniz, Mehmet Şahin ve Safiye Alagaş "örgüt üyeliği" iddiasıyla tutuklanmıştı. Alagaş’ın dosyası daha sonra ayrılmıştı.
Basın özgürlüğü örgütlerinden seçim öncesinde eleştirel haberlerin cezalandırılması nedeniyle RTÜK’e kınama
Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği (P24) ve medya özgürlüğü, ifade hürriyeti ve insan hakları alanında faaliyet gösteren 19 örgüt, Türkiye'nin yayın düzenleyici kurumu Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK), eleştirel haberlerinden dolayı yayıncılara para cezası vermeyi derhal durdurması çağrısında bulundu.
13 Nisan tarihli ortak açıklamada “Medyanın baskı altına alınması toplumun bilgiye erişimini engellemekte ve seçim sürecinin meşruiyetini zayıflatmaktadır” denildi.
Haberin ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz.
Gazeteci Merdan Yanardağ’a hapis cezası
Tele 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ, “Düzenin mafyalaşması” başlıklı yazısı nedeniyle “Türk milleti, Türkiye Cumhuriyeti devleti ve devletin kurumlarını aşağılamak” (TCK 301) suçundan yargılandığı davanın 14 Nisan 2023 tarihinde görülen duruşmasında 7 ay 15 gün hapis cezası aldı.
İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada Yanardağ, yazısının tamamen siyasi analiz ve eleştiri mahiyetinde olduğunu, hem hükümeti hem de toplumu uyardığını söyledi. Devlet-iktidar ayrımına yazı boyunca özenle uyduğunu vurgulayan Yanardağ kapitalizm eleştirisinde daha önceki iktidarlar döneminde de benzer olaylar yaşandığını, Sedat Peker’in geçmişte muhalif grupları tehdit ettiğini ve aşağılama kastı olmadığını beyan etti.
Mahkeme Yanardağ’a 6 ay hapis cezası verdi ve cezayı aynı suçun birden fazla kez işlendiği iddiasıyla dörtte biri oranında artırarak 7 ay 15 güne çıkardı.
RTÜK’ün Halk TV’ye verdiği ceza için yürütmeyi durdurma kararı
Bölge İdare Mahkemesi, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK) Halk TV’ye “suçluyu övme” iddiasıyla verdiği yüzde 5 para beş kez de program durdurma cezasına ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verdi.
RTÜK), Halk TV’de Serhan Asker’in programında eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın Dad isimli kitabının gösterilmesinin ardından kanala ceza vermişti.
MA muhabiri Dilan Akyol gözaltına alındı
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Dilan Akyol, 14 Nisan 2023 günü Antalya'nın Muratpaşa ilçesindeki evinden çıktığı sırada gözaltına alındı.
Gözaltı gerekçesi öğrenilemeyen Akyol'un, Antalya Emniyet Müdürlüğü TEM Şubesine götürüldüğü aktarıldı.
Otobüste savcıyla tartışan gazeteci gözaltına alındı
Trabzon’da bir savcı, halk otobüsünde tartıştığı A.K.Y. adlı gazeteciyi “Seni evinden aldırırım” diyerek tehdit etti.
Polisin gözaltına aldığı A.K.Y. çıkarıldığı savcılık tarafından serbest bırakıldı.
Olayla ilgili soruşturma sürüyor.
Gazeteci Cengiz Özbasar hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” soruşturması
Mezopotamya Ajansı muhabiri Cengiz Özbasar hakkında 9 Haziran 2022'de yayımlanan "İşçiler DEDAŞ'ı anlattı: Kaçak yapıp abonelere ceza kesiyorlar" başlıklı haber gerekçe gösterilerek “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” (TCK 216) iddiasıyla soruşturma açıldı.
Soruşturma kapsamında 2 Nisan 2023 tarihinde polis karakolunda ifade veren Özbasar, işçilerin anlatımları üzerine haber yaptığını belirterek, “Haberde herhangi bir iftira yoktur. Suçlamayı kabul etmiyorum” dedi.
Gazeteci Rengin Temoçin hakkında yaptığı haber nedeniyle 3 ayrı suçtan soruşturma
Cumhuriyet gazetesinde 20 Mayıs 2022 tarihinde yayınlanan “Şırnak Üniversitesi Rektörü Mehmet Emin Erkan, kamu arazilerine el koydu” başlıklı haberle ilgili Erkan’ın şikayeti üzerine gazetenin muhabiri Rengin Temoçin hakkında “iftira,” (TCK 267) “hakaret” (TCK 125) ve “kişisel verileri ele geçirme ve yayma” (TCK 136/1) iddiasıyla soruşturma açıldı.
Soruşturma kapsamında ifade veren Temoçin, “Kesin ve şahsi ifadeler kullanılmadan haber kaynağımın bana ulaştırdığı bilgiler ve belgeler doğrultusunda halkın haber alma hakkına dayanarak kamu yararı olması nedeniyle haberi yaptım. Haber basın ve ifade özgürlüğü kapsamında yapılmıştır. Üzerime atılan suçlamaları kabul etmiyorum” ifadelerini kullandı.
Gazeteci Emre Orman hakkında yaptığı haber gerekçe gösterilerek soruşturma açıldı
Gazeteci Emre Orman hakkında, Antakya’da “yağmacı” olduğu iddiasıyla jandarma tarafından gözaltına alınan ve öldürülen Ahmet Güreşçi ile ilgili “Karakolda işkenceyle ölüm” başlıklı haberi gerekçe gösterilerek soruşturma açıldı.
Orman Twitter hesabından şu açıklamayı yaptı: “Karakolda işkenceyle ölüm” haberi nedeniyle hakkımda Jandarma ve Emniyet’in şikayeti üzerine soruşturma başlatılmış. Şimdi savcılık ifadesinden çıktım. Ön otopsi raporu ve tanık beyanları zaten Altınözü’ndeki dosyada mevcut.”
Polisten haber takibi sırasında gazetecilere müdahale
Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın Galatasaray Meydanı'nda 8 Nisan 2023 günü 941. hafta toplanmasında aralarında İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Genel Başkanı Eren Keskin ve İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri’nin de olduğu 15 kişi gözaltına alındı.
Müdahale sırasında polis gazetecilerin görüntü almasını engelledi.
Savcı gazeteci Cengiz Çandar için ceza istedi
Gazeteci Cengiz Çandar’ın 2017 yılında paylaştığı bir tweet gerekçe gösterilerek “suçu ve suçluyu övmek” (TCK 215) suçlamasıyla yargılandığı davanın 11 Nisan Salı günü görülmesi planlanan ikinci duruşması, Çandar’ın avukatlarının talebinin kabul edilmesi üzerine 10 Nisan’da İstanbul 30 Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Yurt dışından Türkiye’ye gelen Çandar ile avukatları duruşmada hazır bulundu.
Çandar savunmasında üzerine atılı suçlamayı reddederek beraatını talep etti.
Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Çandar’ın üzerine atılı suçtan cezalandırılmasını istedi.
Çandar’ın avukatları esas hakkındaki mütalaaya karşı beyanda bulunmak için süre talep etti. Talebi kabul eden mahkeme, davayı 16 Mayıs 2023 tarihine erteledi.
Savcı yeniden görülen davada gazeteci İsmail Çoban için ceza istedi
KHK ile kapatılan Azadiya Welat gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü İsmail Çoban’ın gazetede yayımlanan haberler gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın ikinci duruşması 11 Nisan 2023 günü Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Başka bir davadan dolayı Maraş Türkoğlu Cezaevi’nde hükümlü olarak bulunan Çoban’ın katılmadığı duruşmada avukatı Resul Temur hazır bulundu.
Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Çoban’ın cezalandırılmasını talep etti. Çoban’ın avukatı Temur beyanda bulunmak için süre talep etti. Mahkeme, talebi kabul ederek davayı, 18 Nisan 2023 tarihine erteledi.
2015 yılında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada gazeteci Çoban, 1 yıl 8 ay 25 gün hapis cezasına çaptırılarak hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına karar verilmişti. Gazeteci Çoban hakkında başka bir suçtan tutuklu bulunduğu Tarsus Cezaevinde yapılan bir arama sırasında yasaklı olduğu iddia edilen Özgürlükçü Demokrasi gazetesi ve bu gazeteye ait kupürleri bulundurmaktan dava açılmıştı. Çoban’ın HAGB denetim süresi içerisinde suç işlediğine kanaat getiren Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Çoban hakkındaki HAGB kararının kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılmasına karar vermişti.
Gazeteci Aslıhan Gençay hakkında açılan soruşturmada takipsizlik kararı
Gazeteci Aslıhan Gençay hakkında GazeteDavul haber sitesinde 29 Aralık 2022 tarihinde yayımlanan “Bitmeyen Çıplak Arama” başlıklı haber gerekçe gösterilerek “yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) iddiasıyla başlatılan soruşturmada takipsizlik kararı verildi.
Gençay, Bakırköy Başsavcılığınca başlatılan soruşturma kapsamında 25 Mart’ta Emniyet Müdürlüğü’ne giderek ifade vermişti.
JinNews çalışanı Nazlıcan Yıldız tahliye edildi
İzmir'de 6 Şubat 2023’te gözaltına alınan ve Özgür Öğrenci İnisiyatifi faaliyetleri gerekçe gösterilerek "örgüt üyeliği" (TCK 314) iddiasıyla tutuklanan JinNews çalışanı Nazlıcan Yıldız hakkında açılan davanın ilk duruşması 12 Nisan 2023 günü Bayraklı 21. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada Nazlıcan Yıldız ve avukatları hazır bulundu. Yıldız, ifadesinde Özgür Öğrenci İnisiyatifi’nin bir talimatla kurulmadığını, faaliyetlerinin öğrenci sorunlarını kapsadığını, yasal çerçevede barışçıl eylemler gerçekleştirdiğini söyledi.
Mahkeme, Yıldız’ın 2020-2022 yıllarına ait telefon kayıtlarının çıkarılmasına hükmederek yurtdışı yasağı ve adli kontrol şartı ile tahliyesine karar verdi.
Basın Kartı Yönetmeliği Resmî Gazete'de yayımlandı
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından basın mensuplarına verilen basın kartlarıyla ilgili yönetmelik 10 Nisan’da Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Basın Kartı Yönetmeliğinde, basın kartlarının niteliği, türü ve şekli, medya kuruluşları ile basın kartı alabilecek kişilerde aranacak şartlar, unvan ve kontenjanları, başvuruda istenilecek belgeler, basın kartlarının iptal ve/veya iade edileceği haller ile Basın Kartı Komisyonunun çalışma ve karar alma sürecine ilişkin usul ve esaslara yer verildi.
Basın kartlarının İletişim Başkanlığınca verilen ve tüm resmi ve özel kuruluşlar tarafından kabul edilecek resmi nitelikte bir kimlik belgesi olduğu belirtilerek, kart türleri "Göreve bağlı basın kartı", "Süreli basın kartı", "Geçici basın kartı", "Serbest basın kartı" ve "Sürekli basın kartı" olarak sıralandı.
Yönetmelikte, basın kartının geçerlilik süresinin 10 yıl olduğu, İletişim Başkanlığı tarafından verilen basın kartına dizgi, tertip, şekil ve renk bakımından benzer kart düzenleyenler hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulacağı kaydedildi.
Yeni yönetmelikle, 13 Aralık 2018 tarihli Basın Kartı Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
İzel Sezer ve Batuhan Batan’ın yargılandığı dava ertelendi
İleri Haber Genel Yayın Yönetmeni İzel Sezer ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Batuhan Batan hakkında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine “hakaret” (TCK 125) ve “iftira” (TCK 267) suçlamalarıyla açılan davanın ikinci duruşması 11 Nisan 2023 günü İstanbul 25. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada, Batan ile taraf avukatları hazır bulundu. Sezer ise mazeret bildirerek duruşmaya katılmadı.
Savunmasını yapan Batan, üzerine atılı suçlamayı reddetti ve yargılamaya konu haberin basın ve ifade özgürlüğü kapsamında kaldığını belirterek beraatını talep etti.
Gazetecilerin avukatı Özgür Urfa, sağlık problemi nedeniyle duruşmaya gelemeyen Sezer’i bir sonraki celse hazır edeceklerini belirterek süre talep etti.
Süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 17 Ekim 2023 tarihine erteledi.
Gazeteci Rabia Çetin hâkim karşısına çıktı
Gazeteci Rabia Çetin’in, “terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerini hedef göstermek” (TMK 6/1) ve “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” (TCK 125) suçlamalarıyla yargılandığı davanın ilk duruşması 13 Nisan 2023 günü İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada, Çetin ve avukatı hazır bulundu.
Kimlik tespitinin ardından savunmasını yapan Çetin, üzerine atılı suçlamaları reddetti. Çetin, suçlamaya konu paylaşımı kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla yaptığını söyledi.
Duruşma savcısı, esas hakkındaki mütalaasını hazırlamak için dosyanın tarafına gönderilmesini istedi. Talebi kabul eden mahkeme davayı, 13 Eylül’e erteledi.
Çetin, “Deniz Poyraz Davası” adlı Twitter hesabının, “Saldırının ve cinayetin aydınlatılması için etkin soruşturma yapmayan, delillerin karartılmasını sağlayan, tetikçi dışında gerçek faillerin ortaya çıkarılmasını engelleyen soruşturma savcısı, #DenizPoyraz’ın acılı babası hakkında propaganda suçlamasıyla dava açtı.” paylaşımını retweet ettiği için yargılanıyor.
Gazeteci yazar Levent Gültekin beraat etti
Gazeteci yazar Levent Gültekin’in “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 13 Nisan 2023 günü İstanbul 23. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmaya Gültekin katılmazken taraf avukatları salonda hazır bulundu.
Savcı, 30 Mart 2023 tarihli duruşmada sunmuş olduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrar ederek Gültekin’in beraatını istedi.
Mahkeme, üzerine atılı suçun unsurlarının oluşmadığına kanaat getirerek Gültekin’in beraatına hükmetti.
Gültekin, Halk TV’nin YouTube kanalında “Levent Gültekin: O kadar kendinden emin bir şekilde yalan söylüyor ki kendimizden şüphe ediyoruz!” başlığıyla yayımlanan videoda söylediği sözler nedeniyle yargılanıyordu.
64 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
İzmir’de 6 Şubat'ta tutuklanan JinNews çalışanı Nazlıcan Yıldız’ın 11 Nisan’da tahliye edilmesi ve 17 Nisan 2017’de tutuklanan Bitlis Belediyesi basın birimi eski çalışanı Uğur Yılmaz’ın Mart ayında Karakoçan Cezaevi’nden tahliye edildiğinin öğrenilmesiyle birlikte cezaevindeki gazeteciler listemiz güncellendi.
Expression Interrupted’ın ulaştığı son bilgilere göre, Türkiye’de 14 Nisan 2023 itibarıyla en az 64 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.