Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Üç gazeteci tutuklandı; gazeteci Sinan Aygül hakkında köşe yazısı nedeniyle hapis cezası; polisten haber takibi yapan gazetecilere darp; Gülşen’e hapis cezası
Gazeteciler Sedat Yılmaz ve Dicle Müftüoğlu tutuklandı
Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eş Başkanı Dicle Müftüoğlu ve Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Sedat Yılmaz, Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında 29 Nisan 2023 günü gözaltına alındı.
Sedat Yılmaz, Ankara’da polislerin saldırısına uğradığını söyledi. Yılmaz'ın başına isabet eden tekmeden dolayı işitme kaybı yaşadığı belirtildi. Dosyaya getirilen 24 saatlik avukat görüş kısıtlamasının ardından avukatlarıyla görüşen Yılmaz ve Müftüoğlu, Ankara’ya otobüsle getirilirken 15 saat boyunca kelepçe ile tutulduklarını, 24 saat boyunca da aç bırakıldıklarını söyledi.
Gazeteciler, 3 Mayıs günü sevk edildikleri Ankara Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğince tutuklandı.
ETHA editörü Nadiye Gürbüz “örgüt üyeliği” suçlamasıyla tutuklandı
Ezilenlerin Sosyalist Partisi'ne (ESP) dönük bir soruşturma kapsamında 30 Mayıs 2023’te İstanbul’daki evine yapılan baskınla gözaltına alınan Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Nadiye Gürbüz, 4 Mayıs günü “örgüt üyeliği" (TCK 314) suçlamasıyla tutuklandı.
Yazar Gökhan Yavuzel beraat etti
“Sanat ve iktidar ilişkisi” başlıklı yazısı gerekçe gösterilerek hakkında “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” suçlamasıyla dava açılan yazar Gökhan Yavuzel, 3 Mayıs Çarşamba günü Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen yedinci duruşmada beraat etti.
Duruşmada esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Yavuzel’in yazısından iddianameye alınan sözlerin üzerine atılı suçun unsurlarını oluşturmadığını belirterek yazar hakkında beraat kararı verilmesini talep etti.
Gerekçeli kararında Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 216. maddesinde düzenlenen suçun unsurlarının açık olduğunu belirten hâkim, suçlama konusu yazıda isnat edilen suçun unsurlarının oluşmadığına kanaat getirdi.
Gazeteci Sinan Aygül hakkında köşe yazısı nedeniyle hapis cezası
Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı ve Bitlis News Genel Yayın Yönetmeni Sinan Aygül hakkında yazdığı bir köşe yazısı gerekçe gösterilerek Tatvan 2. Asliye Ceza Mahkemesinde açılan davada karar açıklandı.
Aygül’e 3 Mayıs’ta tebliğ edilen 20 Nisan 2023 tarihli gerekçeli karara göre gazeteci, “işyeri dokunulmazlığını ihlal” (TCK 116) gerekçesiyle altı ay hapis cezasına çarptırıldı. Ceza daha sonra basit yargılama usulüne tabi olması sebebiyle dörtte bir oranında indirim yapılarak dört ay 15 güne düşürüldü.
Aygül, 25 Ağustos 2020’de yayımlanan köşe yazısında, Kızılay’ın yoksullara dağıtılmak üzere hazırladığı etlerin Kızılay Tatvan Şube Başkanı Battal Taşar ve abisi AKP Bitlis Milletvekili Cemal Taşar’a ait otelde kullanıldığına dair görüntüler paylaşmış, ardından Taşar’ların şikâyeti üzerine Aygül hakkında soruşturma başlatılmıştı.
Gazeteci Bülent Mumay’a 1 yıl 8 ay hapis cezası
DW Türkçe İstanbul Koordinatörü Bülent Mumay “kişisel verileri, hukuka aykırı olarak ele geçirmek veya yaymak” (TCK 136/1) suçlamasıyla yargılandığı davanın 5 Mayıs 2023 günü görülen üçüncü duruşmasında 1 yıl 8 ay hapis cezası aldı. Ceza ertelendi.
Mumay, İBB’nin metro kredisine haciz koyduran Met-Gün İnşaat’ın kendisiyle ilgili haberlere İstanbul 3. Sulh Ceza Hakimliğince getirilen erişim engeli kararını açık bir şekilde yayınladığı gerekçesiyle yargılanıyordu.
Gazeteciler Ferhat Çelik ve İdris Yayla’ya “terör” suçundan hapis cezası
Mezopotamya Ajansı (MA) İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ferhat Çelik ve Jiyan Haber İmtiyaz Sahibi İdris Yayla’nın “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” (TMK 6/1) suçlamasıyla yargılandıkları davanın karar duruşması 4 Mayıs 2023 günü Van 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Ferhat Çelik ve avukatının katılmadığı duruşmaya İdris Yayla ve avukatı Batman’dan SEGBİS aracılığıyla bağlandı.
Önceki celse sunmuş olduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrar eden savcı, gazetecilerin cezalandırılmasını talep etti.
Esasa karşı savunma yapan Yayla, “Demokratik toplumlarda basının görevi sadece bir iletişim ve haber faaliyetinde bulunmak değil. İnsan haklarını ve kamusal niteliği ilgilendiren olayların haberleştirmek suretiyle toplumsal alana aktarır” dedi. Üzerine atılı suçlamayı reddeden Yayla, beraatını talep etti.
Yayla’nın avukatı da savcılık mütalaasını kabul etmediklerini belirterek beraat talebinde bulundu.
Savunmaların ardından kararını açıklayan mahkeme heyeti, Çelik ve Yayla’nın üzerine atılı suçlardan ayrı ayrı 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmasına hükmetti.
İddianamede gazetecilere yöneltilen suçlamaya 8 Ekim 2020 tarihinde Mezopotamya Ajansı’nda yayınlanan “Gazetecilere gözaltı talimatını aynı savcı verdi” başlıklı haber delil olarak gösteriliyordu.
Şarkıcı Gülşen’e 10 ay hapis cezası
Şarkıcı Gülşen’in “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek” (TCK 216/1) suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması 3 Mayıs 2023 günü İstanbul 11. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada Gülşen’in avukatları hazır bulundu.
Davanın 1 Mart 2023 tarihli üçüncü celsesinde sunmuş olduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrar eden savcı, şarkıcının suçlamaya konu edilen sözleri nedeniyle “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçundan cezalandırılmasını istedi.
Mahkeme, “halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağıladığı” (TCK 216/2) gerekçesiyle Gülşen’e 10 ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geri bırakıldı.
Haberin ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz.
Tutuklu gazeteci Safiye Alağaş hakkında “terör” suçlamasıyla dava açıldı
Geçtiğimiz yıl Haziran ayında Diyarbakır merkezli soruşturmada 15 meslektaşıyla birlikte tutuklanan JinNews Müdürü Safiye Alağaş hakkında “örgüt üyeliği” (TK 314) iddiasıyla dava açıldı.
İlk duruşması 25 Haziran’da Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek dava kapsamında gazetecinin yaşanan hak ihlallerini, işkenceyi ve yapılan açıklamaları haberleştirmesi suçlama konusu yapıldı.
Polis basın açıklaması yapmak isteyen gazetecileri gözaltına aldı
Diyarbakır ve Ankara merkezli operasyonlarda gözaltına alınan ve tutuklanan meslektaşları için 29 Nisan 2023 günü İstanbul Kadıköy’de bulunan Süreyya Operası önünde basın açıklaması yapmak isteyen gazeteciler gözaltına alındı.
Gazetecilerin, “Özgür basın susturulamaz” ve “Susmayacağız” dövizlerini açmasının hemen ardından polisler, gazetecilere saldırdı.
Görüntü almak isteyen çok sayıda gazeteci ise polis tarafından şiddet uygulanarak çemberin dışına atıldı.
Gözaltına alınan gazeteciler Pınar Gayip, Zeynep Kuray, Eylem Nazlıer, Serpil Ünal, Esra Soybir ve Yadigar Aygün aynı gün serbest bırakıldı.
Polis haber takibindeki gazetecileri darp etti
Yeşil ve Sol Gelecek Partisi’nin İstanbul’un Bağcılar Meydanı’nda 30 Nisan 2023 günü düzenlediği mitinge güvenlik güçleri müdahale etti. 13 kişiyi gözaltına alınan polisler çekim yapan gazetecileri de darp etti.
Gazeteci Cihan Ölmez’in “propaganda” suçlamasıyla yargılandığı dava Ekim ayına ertelendi
Gazeteci Cihan Ölmez’in “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması 2 Mayıs 2023 günü Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmaya katılan olmadı.
Mahkeme, Ölmez hakkında çıkarılan yakalama kararının infazının beklenmesine hükmederek davayı 26 Ekim 2023 tarihine erteledi.
Gazeteci Metin Cihan’ın Berat Albayrak’ın şikâyetiyle yargılandığı dava Eylül ayına ertelendi
Gazeteci Metin Cihan’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın şikâyeti üzerine “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/3) suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması 4 Mayıs 2023 günü İstanbul 36. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Avukatların mazeret bildirerek katılmadığı duruşmada mahkeme, Cihan hakkındaki yakalama emrinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 26 Eylül 2023 tarihine erteledi.
GÖÇİZDER davası Ekim ayına ertelendi
Göç İzleme Derneği (GÖÇİZDER) üye ve yöneticileri ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) sosyal hizmet uzmanı Bilal Yıldız’ın da aralarında bulunduğu 23 hak savunucusunun “örgüt üyeliği” (TCK 314/2) suçlamasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 3-4 Mayıs 2023 tarihlerinde İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Sanık ve avukat sayısının fazla olması sebebiyle Silivri Cezaevi Kampüsünde görülen duruşmaya 23 sanık ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) üyesi avukatların yanı sıra Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) temsilcileri, Hafıza Merkezi üyeleri ve çok sayıda hukukçu katıldı.
Yargılananların ve avukatlarının, tanık dinleme ve kurumlara müzekkere yazılması taleplerini reddeden mahkeme, davayı 12 Ekim 2023 tarihine erteledi.
Gazeteci Evrim Kepenek’in davası Haziran ayına ertelendi
Gazeteci Evrim Kepenek’in yaptığı haberler gerekçe gösterilerek çocuk istismarı sanığı Refik Y.’nin şikâyeti üstüne “hakaret” (TCK 125) suçlamasıyla yargılandığı davanın beşinci duruşması 2 Mayıs 2023 tarihinde Selçuk Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Hâkimin izinli olduğu duruşmaya katılan olmadı.
Dava 6 Haziran 2023 tarihine ertelendi.
ÇHD’nin Ahmet Güreşçi açıklamasını haberleştiren gazeteci Emre Orman hakkındaki soruşturmada takipsizlik
Ahmet Güreşçi’nin jandarma karakolunda işkenceyle öldürüldüğüne dair Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) tarafından yapılan açıklamayı sosyal medya hesabından haberleştiren gazeteci Emre Orman hakkında “devletin askeri teşkilatını alenen aşağılama,” (TCK 301/2) “suç uydurma” (TCK 271) ve “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” (TCK 217/A) şüphesiyle yürütülen soruşturmada takipsizlik kararı verildi.
Savcılık 2 Mayıs 2023 tarihinde, suçlama konusu eylemin basın özgürlüğü kapsamında kaldığını ve Orman üzerine atılı suçların yasal unsurlarının oluşmadığını belirterek kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verdi.
Özgür Gündem davası Eylül ayına ertelendi
Kapatılan Özgür Gündem gazetesi yöneticilerinden Reyhan Çapan ve Hüseyin Aykol ile gazete yazarları Hasan Başak ve Kemal Yakut’un, Mart 2016’da öz yönetim ile ilgili gazetede yayımlanan haberler gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) ve “suçu ve suçluyu övmek” (TCK 215) suçlamalarıyla yargılandıkları davanın 27. duruşması 2 Mayıs 2023 günü İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmaya, katılan olmadı.
Mahkeme, Başak ve Yakut hakkında çıkartılan yakalama emirlerinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 14 Eylül 2023 tarihine erteledi.
Zafer Arapkirli’nin yeniden yargılandığı dava ertelendi
Sosyal Doku Vakfı’ndan Nureddin Yıldız’ın sözlerini sosyal medya hesabından eleştirdiği gerekçesiyle hakkında “hakaret” (TCK 125) suçlamasıyla dava açılan gazeteci Zafer Arapkirli’nin yeniden yargılandığı davanın ikinci duruşması 3 Mayıs 2023 tarihinde İstanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24’ün takip ettiği duruşmada, Arapkirli ve avukatları hazır bulundu.
Mahkemenin kendi salonun fiziksel olarak yetersiz kalması nedeniyle duruşma, İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi salonunda görüldü.
Savunmasını yapan Arapkirli, üzerine atılı suçlamayı reddetti: “Sanığı tanımam, şahsi bir hakaret kastım da yoktur. Meselenin özü, kız çocuklarına yaşatılan muameleye karşı gelmekti.” Daha önce yargılanıp beraat ettiği dosyanın istinaf mahkemesi tarafından bozulmuş olmasını kabul etmediğini söyleyen Arapkirli, beraatını talep etti.
Arapkirli’nin avukatları da mahkemeden, istinaf mahkemesinin bozma kararına direnmesini ve yeniden beraat kararı vermesini istedi.
Savcı, istinaf mahkemesinin bozma kararı doğrultusunda katılan Nureddin Yıldız’ın “6, 7 yaşında kız veya erkek çocuğu evlenebilir” beyanı ile Arapkirli’nin tepki gösterdiği sosyal medya paylaşımının tarihlerinin araştırılması için dosyanın bilirkişiye gönderilmesini talep etti.
Arapkirli’nin avukatları, suç tarihi ve şikâyet tarihinin dosya içeriğinde açıkça belli olduğunu, bu nedenle dosyanın bilirkişiye gönderilmesinin gereksiz olduğunu belirterek savcının talebinin reddini istedi.
Mahkeme hâkimi, Yargıtay’ın bozma kararlarının aksine istinafın bozma kararlarının kesin olduğunu ve direnme şanslarının olmadığını belirtti. Mahkeme, dava konusu paylaşımların tarihinin tespit edilebilmesi için dosyanın, bilirkişiye yollanmasına hükmetti. Dava 29 Kasım’a ertelendi.
Sosyal Doku Vakfı’ndan Nureddin Yıldız’ın, 2016 yılında ‘6 yaşındaki çocuk evlenebilir’ açıklamasını, sosyal medya hesabından eleştiren Arapkirli hakkında, Yıldız’ın şikâyeti üzerine dava açılmıştı. Açılan dava, 26 Aralık 2019’da beraatla sonuçlanmıştı. Yıldız’ın avukatının itirazını değerlendiren istinaf mahkemesi, kararı bozmuş ve yeniden yargılama için dosyayı ilk derece mahkemesine göndermişti.
Gazeteciler Eylem Sonbahar, Sema Karakurt ve Metin Cihan’ın davası ertelendi
Gazeteciler Eylem Sonbahar, Sema Karakurt ve Metin Cihan’ın “görevi yaptırmamak için direnme” (TCK 265) suçlamasıyla yargılandıkları davanın 17. duruşması 3 Mayıs 2023 günü Antalya 25. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada bir kısım sanık avukatlarının hazır bulundu.
Mahkeme, eksik hususların tamamlanması için davayı 4 Ekim 2023 tarihine erteledi.
Gazeteciler, Antalya’da 2015 yılında gerçekleştirilen G20 Zirvesi protestolarını takip ederken 15 Kasım’da gözaltına alınmışlar, haklarında 30 Haziran 2016 tarihinde iddianame hazırlanmıştı.
Gazeteci Abdullah Kaya’nın davası ertelendi
KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı muhabiri Abdullah Kaya'nın “örgüt üyeliği” (TCK 314) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamalarıyla yargılandığı davanın 22. duruşması 4 Mayıs 2023 günü Ağrı 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmaya Kaya ve avukatları katılmadı.
Dava, dosyadaki eksikliklerin tamamlanması için 19 Eylül 2023 tarihine ertelendi.
Türkiye RSF’nin Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke arasında 165. oldu
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün her yıl yayınladığı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye, “sorunlu ülkeler” kategorisinden “basın özgürlüğünün vahim olduğu ülkeler” kategorisine gerileyerek
küresel çapta en sert düşüş gösteren ülkeler arasında yer aldı.
Türkiye son bir yılda 16 sıra daha gerileyerek 180 ülke arasında 165. oldu.
En az 71 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Gazeteciler Sedat Yılmaz, Dicle Müftüoğlu ve Nadiye Gürbüz’ün tutuklanmalarının ardından, 5 Mayıs 2023 itibarıyla Türkiye’de en az 71 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.