Expression Interrupted

Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.

Türkiye’de Basın ve İfade Özgürlüğü – 423

Türkiye’de Basın ve İfade Özgürlüğü – 423

AYM’den 2 gazeteci için “hak ihlali” kararı; istinaf polislerin Beyza Kural’ı darp ettiği için aldığı cezayı bozdu; RTÜK’ün Tele 1’e verdiği 7 günlük ekran karartma cezasının yürütmesi durduruldu; Suruç anmasına polis müdahalesi

 

AYM’den, gazeteciler Alican Uludağ ve Ahmet Sever için “hak ihlali” kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), 2019 yılında “soruşturmanın gizliliğini ihlal” (TCK 285) suçundan 10 ay hapis cezası alan gazeteci Alican Uludağ’ın, “ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine” karar verdi.

Uludağ, Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Evetçi Savcı FETÖ toplantısında” başlıklı haber nedeniyle 2019'da “soruşturmanın gizliliğini ihlal suçundan” 10 ay hapis cezası almış, hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verilmişti. Uludağ ve avukatı, 5 yıllık denetim süresi boyunca kasıtlı bir suç işlenmezse ceza kararının ortadan kaldırılmasını kapsayan HAGB kararının ifade özgürlüğüne müdahale oluşturduğu gerekçesiyle AYM’ye başvurmuştu.

Başvuruyu dört yıl sonra değerlendiren AYM oy birliğiyle aldığı kararda, HAGB kurumunun uygulanmasından kaynaklanan müdahalelerin kanunilik ölçütünü sağlamadığını vurguladı.

 

AYM, 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün basın danışmanı Ahmet Sever'in, eski Sanayi ve Teknoloji Bakanı, AKP Bursa Milletvekili Mustafa Varank’a yönelik, “Ak trolleri yönetiyor” şeklindeki sözleri nedeniyle para cezasına mahkûm edilip, hakkında “hükmün açıklanmasının geri bırakılması" kararı verilmesini hak ihlali saydı. Yüksek Mahkeme, HAGB kurumunun uygulanmasından kaynaklanan müdahalelerin kanunilik ölçütünü sağlamadığını belirterek, “ifade özgürlüğü hakkının” ihlal edildiği sonucuna vardı.

 

Varank'ın şikâyeti üzerine hakkında “iftira” (TCK 267) ve “hakaret” (TCK 125) davası açılan Sever, Aralık 2016’da İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen karar duruşmasında 10 bin 620 lira para cezasına çarptırılmış, mahkeme daha sonra HAGB kararı vermişti. HAGB kararlarına itiraz yolu olmaması nedeniyle Sever, AYM’ye bireysel başvuruda bulunmuştu.

 

Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın açıklamasına müdahale eden polis gazetecileri darp etti

Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Galatasaray Meydanı’ndaki eylemin yasaklanmasının hak ihlali olduğu yönündeki kararının ardından 15. haftasında Galatasaray Meydanı’nda yapmak istediği açıklamaya polis müdahale etti.

 

15 Temmuz 2023 günü yaşanan olayda kayıp yakınları ve insan hakları savunucuları gözaltına alındı. Görüntü çekmesi polis tarafından engellenen gazeteciler darp edilerek alandan uzaklaştırıldı. Görüntü çeken Pirha muhabiri Dilan Şimşek ise yerde sürüklenerek gözaltına alındı.

 

Gözaltına alınan hak savunucuları ve muhabir Şimşek aynı gün serbest bırakıldı.

 

Yeni Yaşam yazarı Ahmet Güneş hakkında sosyal medya paylaşımları nedeniyle dava açıldı

Yeni Yaşam gazetesi yazarı Ahmet Güneş hakkında, TSK’nın kimyasal silah kullandığı iddialarına ilişkin sosyal medya hesabından paylaştığı haberler gerekçe gösterilerek dava açıldı. İlk duruşma 10 Ekim 2023 günü İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek.

 

17 Mayıs 2023 günü savcılığa çağırılan Güneş, Çağlayan Adliyesinde ifade verdikten sonra serbest bırakılmıştı.

 

RTÜK’ün Tele 1’e verdiği 7 günlük karartma cezasının yürütmesi durduruldu

Tele 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ’ın 4 Soru 4 Yanıt programında sarf ettiği sözleri nedeniyle Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) verdiği yedi günlük ekran karartma cezası uygulamaya girmedi. Cezanın temyiz edildiği idare mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi.

RTÜK'ten Halk TV'ye 5 kez program durdurma cezası

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Halk TV’ye, bir programa katılan milletvekilinin sözleri nedeniyle beş kez program durdurma ve üst sınırdan para cezası verdi.

Kararı 21 Temmuz’da sosyal medya hesabından duyuran Halk TV Yönetim Kurulu Başkanı Cafer Mahiroğlu, cezanın 22 Temmuz’da uygulanacağını belirtti.

 

Yanardağ’ın 20 Haziran 2023 tarihli programda PKK lideri Abdullah Öcalan hakkındaki sözleri üzerine soruşturma açılmış ve Yanardağ 27 Haziran’da tutuklanmıştı. RTÜK, Yanardağ’ın sözleri nedeniyle kanala yedi gün ekran karartma cezası vermişti.

 

İstinaf mahkemesi, gazeteci Beyza Kural’a ters kelepçe takan polislerin aldığı cezayı bozdu

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesi, 6 Kasım 2015 tarihinde İstanbul’daki YÖK protestosunu izlediği sırada bianet eski muhabiri Beyza Kural’a ters kelepçeli gözaltı girişiminde bulunan üç polisin “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” (TCK 117) suçundan aldığı para cezasını usulden bozdu.

 

Daire, kamu görevinin sağladığı görevi kötüye kullanmak suretiyle Kural’ın iş ve çalışma hürriyetini ihlal eden polislere verilen cezanın, alt sınırın üzerinde belirlenmesi gerektiğine oy birliğiyle karar verdi.

 

Ayrıca polis memurları K.A. ve Y.Ş.’ye uygulanan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarının suç tarihinden sonra kesinleştiğini belirten istinaf mahkemesi, HAGB koşullarının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti. Dosya yeniden yargılama için ilk derece mahkemesine iade edildi.

 

Yeniden yargılama 10 Ekim 2023 günü İstanbul 35. Asliye Ceza Mahkemesinde başlayacak.

 

İstanbul 35. Asliye Ceza Mahkemesi 1 Aralık 2022 tarihli kararında, sanık polislerden N.D.’yi “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” suçundan 6 bin TL adli para cezasına mahkûm etmiş, hakkındaki hükmün açıklanmasını geri bırakmıştı. Aynı suçtan sanık polisler K.A. ve Y.Ş.’ye de 6’şar bin lira para cezası veren mahkeme, cezayı 10 eşit taksite bölmüştü. Mahkeme, başka bir dosya kapsamında haklarında erteleme kararı bulunduğu için K.A. ve Y.Ş.’ye verilen cezaları ise ertelememişti.

Yargıtay Özgür Gündem davasında Hüseyin Aykol dışındaki sanıkların cezalarını onadı

Kapatılan Özgür Gündem gazetesinde Nöbetçi Yayın Yönetmenliği yapan Ertuğrul Mavioğlu, Dilşah Kocakaya, Celalettin Can, Mehmet Celal Başlangıç, Mehmet Fehim Işık ve Öncü Akgül’e dair “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçundan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde verilen cezalar Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından onandı.

17 Mayıs 2023’te kararını veren Yargıtay, Özgür Gündem Yayın Yönetmeni Hüseyin Aykol hakkında verilen 3 yıl 9 aylık cezayı, hakkında benzer iddialar ile devam eden davaları ve bu davaların sonuçlarının henüz çıkmamasını gerekçe göstererek, cezayı bozdu. Daire, bazı yazı, haber ve köşe yazıları nedeniyle Aykol’a dair verilen beraat kararlarını da bozarak, devam eden yargılamaların bitmesini gerekçe gösterdi.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 3 Nisan 2019’da görülen 11. duruşmanın sonunda Ertuğrul Mavioğlu, Fehim Işık, Öncü Akgül, Dilşah Kocakaya, Mehmet Celal Başlangıç ve Celalettin Can’a atılı suçtan 1 yıl 3 ay, Hüseyin Aykol’a ise 3 yıl 9 ay hapis cezası verilmişti.

Gazetecilerin avukatı, verilen cezayı İstanbul Bölge Adliyesi 3. Ceza Dairesine taşıyarak, itiraz etmişti. Ancak Bölge Mahkemesi, 15 Eylül 2020’de kararı yerinde bularak, cezayı onamıştı. Bunun üzerine avukatlar, kararı Yargıtay’a taşımıştı.

 

Suruç Katliamı anmasında haber takibi yapan gazetecilere polis müdahalesi

Suruç Aileleri İnisiyatifi, 20 Temmuz 2015’te Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde düzenlenen bombalı intihar saldırısına ilişkin başlattığı eylemin 88. ayında 20 Temmuz günü İstanbul Kadıköy’de bir araya geldi.

 

Bildiri dağıtılmasının ardından polis müdahale etti. Artı Tv muhabiri Umut Taştan haber takibi sırasında gazeteci olduğunu belirtmesine rağmen Süreyya Operası önünde gözaltına alındı. Artı TV haber koordinatörü Fatih Aça, Taştan’ın durumunu öğrenmeye çalıştığı sırada polis tarafından uzaklaştırıldı. Direnisteyiz.org muhabirinin ise cep telefonu yere fırlatıldı. Müdahalede toplam 33 kişi gözaltına alındı.

33 kişiden gazeteci Taştan'ın da aralarında olduğu 29 kişi 21 Temmuz'da serbest bırakıldı.

 

İçişleri Bakanlığı gazeteci Metin Cihan’ın iadesi için yazı gönderdi

 

11 yaşındaki Rabia Naz'ın şüpheli ölümüne ilişkin yaptığı haberlerin ardından gördüğü baskılar ve tehditler nedeniyle yurtdışına çıkan serbest gazeteci Metin Cihan, ülkeye iadesi için İçişleri Bakanlığı'nın mahkeme ve savcılıklara yazı gönderdiğini açıkladı.

 

Twitter'dan 21 Temmuz’da yaptığı paylaşımda bir belge yayınlayan Cihan "Bazen kendimi ve yaşadıklarımı abarttığımı düşünüyorum bazen de hafife aldığımı.. içişleri bakanlığı mahkemelere ve savcılıklara yazı yazmış. iadem isteniyor ve interpol aramasının yolu aranıyor. sadece haber twitlerim yüzünden. bazen diyorum umursama, bazen diyorum vur dibine." ifadelerini kullandı.

 

Gazeteci Mehmet Murat Yıldırım hakkında yakalama kararı

Özgür Yurttaş Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Murat Yıldırım hakkında, sosyal medya paylaşımları ve gazetede yayımlanan haberler gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla açılan soruşturma kapsamında yakalama kararı çıkartıldı.

 

Yıldırım hakkındaki yakalama kararı, Kuşadası Sulh Ceza Hakimliği tarafından alındı.

 

 

Diyarbakır’da gazete dağıtan 3 kişi gözaltına alındı

17 Temmuz 2023 tarihinde Diyarbakır’da Azadî gazetesini dağıtan üç kişi polis tarafından fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alındı. Gazete dağıtıcıları ifade işlemlerinin ardından 18 Temmuz 2023 tarihinde serbest bırakıldı.

 

Yeni Yaşam gazetesinin internet sitesine erişim engeli getirildi

Yeni Yaşam gazetesinin internet sitesine 15 Temmuz 2023 günü bir kez daha erişim engeli getirildi. Böylelikle site, toplamda dördüncü kez erişime engellenmiş oldu.

 

Gazete, "yeniyasamgazetesi4.com" adresine getirilen engeli aşmak için yayına "yeniyasamgazetesi5.com" adresinden devam edeceğini duyurdu.

 

Gazeteci Furkan Karabay’ın davası Ekim ayına ertelendi

Gerçek Gündem editörü Furkan Karabay'ın sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine "kişilik haklarına saldırı" gerekçesiyle yargılandığı tazminat davasının ilk duruşması 18 Temmuz 2023 günü İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.


Gazeteci Karabay'ın katılmadığı duruşmada avukatı hazır bulundu.

 

Savunmanın yetkili mahkemelerin İstanbul Anadolu Adliyesi mahkemeleri olduğunu belirterek yaptığı yetki itirazını reddeden mahkeme, davayı 19 Ekim 2023 tarihine erteledi.

 

Demirören Medya’nın şikayetçi olduğu gazeteci Canan Kaya’nın davası Kasım ayına ertelendi

Medya Koridoru İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Canan Kaya’ya, Demirören Medya Grubu’nun “ticari itibarının zedelendiği ve kişilik haklarının ihlal edildiği” iddiasıyla açılan tazminat davasının beşinci duruşması 18 Temmuz 2023 günü İstanbul 39. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.

 

Canan Kaya duruşmaya katılmazken avukatı hazır bulundu.


İncelenmesi gereken bir husus olmadığı gerekçesiyle sözlü yargılama aşamasına geçilmesine karar veren mahkeme, davayı 9 Kasım 2023 gününe erteledi.

 

Gazeteci Ruşen Takva’nın “yanıltıcı bilgiyi yayma” suçlamasıyla yargılandığı dava başladı

Gazeteci Ruşen Takva'nın 7 Aralık 2022 tarihinde Hakkâri MHP İl Başkanı Fatih Özbek'in silahlı saldırıya karıştığına dair iddiayı sosyal medya hesabından paylaşması nedeniyle "yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması 19 Temmuz 2023 günü Hakkâri 1. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.

 

Takva ve avukatı duruşmaya Van 2. Asliye Ceza Mahkemesi salonundan SEGBİS aracılıyla katıldı.

 

Savunmasında üzerine atılı suçlamayı reddeden Takva, gazetecilik faaliyetleri nedeniyle yargılandığını söyledi.

 

Mahkeme heyetinin “olası bir ceza alması durumunda cezanın ertelenmesini isteyip istemediğini” sorduğu Takva, gazetecilik yaptığını ve gazeteciliğin suç olmadığını vurguladı ve cezanın ertelenmesini istemediğini belirtti.

 

Dava 6 Eylül 2023 tarihine ertelendi.

 

Savcı, Merdan Yanardağ’ın “Cumhurbaşkanına hakaret” suçundan cezalandırılmasını istedi

Tele 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ’ın 10 Nisan 2022 ve 29 Mayıs 2022 tarihlerinde BirGün gazetesinde yayımlanan “Faşizm ve İslamcı Faşizm” başlıklı seri köşe yazıları gerekçe gösterilerek "Cumhurbaşkanına hakaret" (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 18 Temmuz 2023 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.

 

P24 tarafından takip edilen duruşmada Yanardağ’ın avukatı ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatı hazır bulundu.

 

Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, suçlamaya konu edilen yazı dizisinde Yanardağ’ın üzerine atılı suçu işlediğine dair somut olgu isnadı olduğu gerekçesiyle zincirleme şekilde “Cumhurbaşkanına hakaret” suçundan cezalandırılmasını istedi.

 

Yanardağ’ın avukatı Bilgütay Hakkı Durna esasa karşı beyanda bulunmak için süre talep etti. Mahkeme, talebi kabul ederek davayı 14 Kasım 2023 tarihine erteledi.

 

Gazeteci Miyase İlknur’un yargılandığı dava ertelendi

Cumhuriyet gazetesi yazarı Miyase İlknur ile gazetenin internet sitesinin sorumlu müdürü Mustafa Birol Güger hakkında, AYM üyesi İrfan Fidan ve Yargıtay 12. Hukuk Dairesi üyesi Ayhan Ayan’ın şikâyeti üzerine “iftira” (TCK 267) ve “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125) suçlamalarıyla açılan davanın dördüncü duruşması 18 Temmuz 2023 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.

 

P24 tarafından takip edilen duruşmada taraf avukatları hazır bulundu.

 

21 Mart 2023 tarihli üçüncü duruşmada sunmuş olduğu esas hakkındaki mütalaasını tekrar eden savcı, İlknur’un üzerine atılı suçlardan cezalandırılmasını istedi. Savcı, Basın Kanunu’nun 11/2 maddesi gereğince eser sahibinin belli olması nedeniyle yasal sorumluluğu bulunmayan Güger’in ise beraatını talep etti.

 

Katılan İrfan Fidan ve Ayhan Ayan’ın avukatları, mütalaaya katıldıklarını belirterek İlknur’un üzerine atılı suçtan cezalandırılmasını istedi. İlknur’un avukatı Damla Çaltepe ise müvekkiline atılı suçlamaların basın ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirterek beraat talebinde bulundu.

 

Mahkeme, Çaltepe’nin sunduğu yazılı savunma dilekçesini ve beyanlarını değerlendirmek üzere davayı 21 Eylül 2023 tarihine erteledi.

 

İlknur ve Güger, İlknur’un 16 Nisan 2022 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Man Adası davası ayan beyan” başlıklı yazısı nedeniyle yargılanıyor. Suçlamaya konu yazıda, o dönem İstanbul Adliyesi’nde görevli olan Fidan ve Ayan’ın, nüfuslarını kullanarak Man Adası davasının sürecine müdahale ettikleri iddia edilmişti.

 

En az 43 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde

Expression Interrupted’ın ulaştığı son bilgilere göre gazeteci Serkan Sedat Güray’ın 4 Ekim 2022'de tahliye edildiğinin öğrenilmesinin ardından, 21 Temmuz 2023 itibarıyla Türkiye'de en az 43 gazeteci ve medya çalışanı hükümlü veya tutuklu olarak cezaevinde bulunuyor.

Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.

Yukarı