Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Tanınmış roman yazarı ve kapatılan Özgür Gündem gazetesinin köşe yazarı ve Yayın Danışma Kurulu üyesi Aslı Erdoğan, 16 Ağustos 2016 tarihinde kapatılan Özgür Gündem gazetesine yönelik bir soruşturma kapsamında evine yapılan bir polis baskınında gözaltına alındı. Erdoğan’la birlikte aynı gün bir mahkeme kararıyla geçici olarak kapatılan Özgür Gündem gazetesinin yöneticileri ve diğer Yayın Danışma Kurulu üyelerinin de aralarında bulunduğu 20’den fazla kişi gözaltına alındı.
Erdoğan, çıkarıldığı 4. Sulh Ceza Mahkemesince "Örgüt propagandası" (TMK 7/2) "Örgüt üyeliği” (TCK 314/2) ve "Devletin birliğini ve ülkenin bütünlüğünü bozmak" (TCK 302) iddialarıyla 19 Ağustos’ta tutuklandı. Hakkındaki suçlamalara delil olarak Erdoğan’ın Güneydoğu’daki askeri operasyonlar ve sokağa çıkma yasaklarıyla ilgili olarak kaleme aldığı dört yazısı gösterildi.
Daha sonra İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca hazırlanan iddianamede, aralarında Erdoğan’ın da bulunduğu dördü tutuklu dokuz kişi hakkında "Silahlı terör örgütüne üye olmak," "Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak" ve "Terör örgütü propagandası yapmak" suçlarından ağırlaştırılmış müebbet ve 6,5 yıldan 17,5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmaları talep edildi.
"Özgür Gündem ana davası" iddianamesine bu bağlantıdan erişilebilir.
23 Kasım 2016 tarihinde, İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi haklarında "Devletin birliği ve ülke bütünlüğünü bozma" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istenen Erdoğan ile Özgür Gündem’in bir başka Yayın Danışma Kurulu üyesi dilbilimci Necmiye Alpay’ın bu suçtan yeterli delil bulunmadığı gerekçesiyle tahliyesine karar verdi. Ancak, "örgüt üyeliği" suçundan tutukluluk hâllerinin devamına karar verdi.
29 Aralık 2016 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın ilk duruşmasının ardından Erdoğan, Alpay ve Özgür Gündem gazetesi eski Eş Genel Yayın Yönetmeni Zana (Bilir) Kaya tahliye edildi. Diğer tutuklu sanık, Özgür Gündem eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya ise tahliye edilmedi.
22 Haziran 2017 günü görülen duruşmada, mahkeme Erdoğan ve Alpay hakkındaki yurtdışı yasağının kaldırılmasına karar verdi.
Özgür Gündem ana davasının 13 Ocak 2020 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen 15. duruşmasında mütalaasını sunan duruşma savcısı Hakan Gökalp Uçan, Aslı Erdoğan ve Zana Kaya’nın “örgüt propagandası” suçundan, Eren Keskin, İnan Kızılkaya ve Kemal Sancılı’nın ise “örgüt üyeliği” suçundan cezalandırılmalarını, Bilge Aykut ve Necmiye Alpay’ın ise tüm suçlamalar yönünden beraatine karar verilmesini istedi. Ragıp Zarakolu ve Filiz Koçali’nin ise dosyalarının ayrılması talep edildi.
Beraat ve düşme kararı
Davanın 14 Şubat 2020 tarihinde görülen 16. duruşmasında dosyayı hükme bağlayan İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, Aslı Erdoğan’ın “devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak” ve “örgüt üyeliği” suçlarından beaatine, “propaganda” suçu yönünden ise Basın Kanunundaki dört aylık sürenin aşılması nedeniyle suçlamanın düşmesine karar verdi.
Haklarında yakalama emri bulunan ve henüz ifadesi alınmamış olan Filiz Koçali ve Ragıp Zarakolu’nun dosyalarının ayrılmasına karar veren mahkeme, Zana Kaya, İnan Kızılkaya, Kemal Sancılı ve Eren Keskin yönünden ise ek süre talep edildiği için bu sanıklar yönünden de dosyanın ayrılmasına karar verdi. Necmiye Alpay ve Bilge Aykut’un ise tüm suçlardan beraatine hükmedildi.
İstinaf kararı
Aslı Erdoğan hakkında "terör örgütü propagandası" suçlaması yönünden zaman aşımı gerekçesiyle verilen düşme kararına ilişkin yapılan savcılık itirazını 10 Haziran 2021 tarihinde karara bağlayan istinaf mahkemesi, ilk derece mahkemesinin düşme kararını bozdu.
İstinaf kararında şu ifadelere yer verildi: "İddianame anlatımına göre dava konusu yazıların aynı zamanda internet sitesinde yayınlamış olması nedeniyle, bu durumda Basın Kanununun 26'ncı maddesinin internet yoluyla işlenen suçlarda uygulanması mümkün olmadığından, iddia konusu yazıların internet sitesinde yayınlanıp yayınlanmadıkları araştırılıp gerekçe tartışıldıktan sonra sonuca göre basın kanununa göre mi yoksa genel hükümlere göre mi karar verilmesi gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesi..."
İstinaf mahkemesi, dosyanın yeniden incelenmesi için ilk derece mahkemesi olan İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verdi. Erdoğan'ın yeniden yargılamasına 16 Aralık 2021 tarihinde başlanacak.