Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
AİHM, Cumhuriyet davasında ihlâl kararı verdi; Müyesser Yıldız ve Aziz Oruç tahliye edildi; tutuklu gazeteci Erkan Akkuş hakkında iddianame düzenlendi; Yılmaz Özdil’e 5 ay hapis cezası; sokak röportajında hükümeti eleştiren kişi tutuklandı
Özgür Gündem dayanışma davasında yeniden yargılama Şubat’ta
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, haklarındaki beraat kararı bozulan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konsey Başkanı Prof. Şebnem Korur Fincancı ve gazeteci-yazar Ahmet Nesin’in yeniden yargılamasının 3 Şubat 2021’de başlamasına karar verdi.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, 20 Ekim 2020 tarihinde oybirliği ile aldığı kararda, “Özgür Gündem dayanışma davasında” İstanbul 13 Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2019 tarihli beraat kararını “usûle aykırı” bulmuştu.
Baransu ve Çoban’ın yargılandığı davanın karar duruşması 23 Kasım'a ertelendi
Kapatılan Taraf gazetesi muhabiri Mehmet Baransu ve gazetenin eski sorumlu yazı işleri müdürü Murat Şevki Çoban'ın “Gülen'i Bitirme Kararı 2004'te MGK'da Alındı” başlıklı haber nedeniyle yargılandıkları davanın görülmesine 13 Kasım 2020 tarihinde İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi.
Covid-19 salgını nedeniyle basın ve izleyicilerin alınmadığı duruşmada mahkeme, davayı 23 Kasım 2020'ye erteledi. Bir sonraki duruşmada karar çıkması bekleniyor.
Gazeteci Hikmet Tunç hakkında “zorla getirme” kararı kaldırıldı
JinNews muhabiri Hikmet Tunç’un Mayıs 2019’da kaleme aldığı bir haber nedeniyle Muradiye Belediyesi kayyumu Erkan Savar’ın şikâyeti ile gazeteci Tunç ve Muradiye Belediyesi eski Eş Başkanı Leyla Balkan hakkında “hakaret” suçlamasıyla açılan davada sanıklar hakkında çıkarılan “zorla getirme” kararı kaldırıldı.
Tunç ve Balkan hakkında açılan davanın ilk duruşması 20 Ekim’de Muradiye 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmüş, mahkeme, “basit yargılama usulü” uygulanmasına karar vermişti. Bunun üzerine mahkemenin dosyayı Van 3. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdiği, Van 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nin ise Tunç ve Balkan hakkında “zorla getirme” kararı verdiği ve iki ismin bunun üzerine emniyete giderek yeniden ifade verdiği öğrenildi.
13 Kasım 2020 tarihinde görülen duruşmada Tunç ve Balkan hakkındaki “zorla getirme” kararını kaldıran Van 3. Asliye Ceza Mahkemesi, yargılamaya Muradiye 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edilmesine karar verdi. Muradiye 7. Asliye Ceza Mahkemesi, yazılı kararını taraflara bir ay içinde gönderecek.
Yazar Enver Aysever ve karikatürist Mehmet Birol Çün hakkında dava açıldı
Cumhuriyet gazetesi köşe yazarı Enver Aysever hakkında, sosyal medya hesabında 20 Mart 2020 tarihinde karikatürist Mehmet Birol Çün'ün çizdiği karikatürü paylaştığı gerekçesi ile “Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama” suçundan başlatılan soruşturma sonucunda iddianame hazırlandı. Aysever’in 9 aydan 1.5 yıla kadar hapisle cezalandırılması talep edilen iddianame, İstanbul Anadolu 37. Asliye Ceza Mahkemesince kabul edildi.
Karikatürist Mehmet Birol Çün hakkında da İzmir'de dava açıldı. İzmir Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede, Çün'ün "Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik" suçundan 1 yıldan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılması istendi.
Erol Mütercimler hâkim karşısına çıktı
Yazar Erol Mütercimler’in bir televizyon programı sırasında imam hatip okulu mezunları hakkında söylediği sözler nedeniyle “Halkın bir kesimini sosyal sınıf din, mezhep, cinsiyet ve bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılama” suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması 13 Kasım 2020 tarihinde görüldü.
İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesindeki duruşmada Mütercimler ve avukatı hazır bulundu. “Suçtan zarar görme ihtimaline” karşı İlim Yayma Cemiyeti ve Avcılar İmam Hatip Derneği Başkanı Seyfullah Sevinç'in katılma taleplerini kabul eden mahkeme, diğer katılma taleplerini reddetti. Program CD'sinin bilirkişiye verilerek rapor istenmesine karar veren mahkeme, davayı 22 Şubat'a erteledi.
Tutuklu gazeteci Erkan Akkuş hakkında iddianame düzenlendi
Ağustos ayında tutuklanan Bugün TV ve Kanaltürk eski spikeri Erkan Akkuş hakkında iddianame düzenlendi.
Hükümete yakın Sabah gazetesinin haberine göre, Akkuş hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör Suçları Soruşturma Bürosu tarafından yürütülen soruşturma sonucunda hazırlanan iddianamede gazeteciye “silahlı terör örgütü üyesi olmak” suçlaması yöneltildi. Hakkında 15 yıla kadar hapis cezası talep edilen Akkuş, hâlen Silivri Cezaevinde tutuklu bulunuyor.
Berat Albayrak’ın Hazal Ocak’a açtığı tazminat davası ertelendi
Hazine ve Maliye eski Bakanı Berat Albayrak tarafından Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hazal Ocak hakkında açılan tazminat davasının 12 Kasım 2020 tarihinde İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi planlanan ilk duruşması, taraf avukatlarının mazeret bildirmesi nedeniyle ileri bir tarihe ertelendi.
Albayrak, “Damat İşi Biliyor” başlıklı haber nedeniyle Hazal Ocak’tan 200 bin TL tazminat talep ediyor. Ocak, aynı haber nedeniyle “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın 27 Ekim 2020 tarihinde görülen duruşmasında beraat etmişti.
Gazeteci Melike Aydın’ın davası ertelendi
Gazeteci Melike Aydın'ın “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın 12 Kasım 2020 tarihinde İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülmesi planlanan ikinci duruşması, adliye binasının 30 Ekim’deki depremde hasar görmüş olması nedeniyle ileri bir tarihe ertelendi.
Hayko Bağdat’a “propaganda” suçlamasıyla açılan dava ertelendi
Gazeteci Hayko Bağdat’ın sosyal medya paylaşımları nedeniyle “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla yargılandığı davanın görülmesine 12 Kasım 2020 tarihinde İstanbul 28. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edildi. Bağdat’ın avukatlarının mazeret bildirerek katılmadığı duruşmada mahkeme, davayı 4 Mart 2021 tarihine erteledi.
İsimsiz bir ihbar üzerine başlatılan soruşturma kapsamında Hayko Bağdat hakkında Şubat 2019’da yakalama kararı çıkarılmıştı.
Yılmaz Çelik’in davası Şubat ayına ertelendi
Müzisyen Yılmaz Çelik'in yargılandığı davaya 12 Kasım 2020 tarihinde Tunceli 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam edildi. 10 Eylül tarihinde görülen duruşmada mahkeme heyeti iddia makamı tarafından hazırlanan iddianamenin yeterince açık olmadığını ifade etmiş, iddianamenin ayrıntılı bir şekilde anlatılması istenmişti. Ancak 12 Kasım’daki duruşmada iddianamenin mahkemeye sunulmaması üzerine dava 18 Şubat 2021 tarihine ertelendi.
“Propaganda” suçlamasıyla yargılanan Oktay Yaşar beraat etti
Twitter'da “Ankara Kuşu” adlı hesapta “Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) propagandası” yaptığı iddiasıyla yargılanan Oktay Yaşar'ın beraatine karar verildi.
Kocaeli 5. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki duruşmaya, tutuksuz sanık Yaşar ve avukatı katıldı. Cumhuriyet savcısı mütalaasında, sanığın 1,5 yıldan 7,5 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını istedi. Yaşar ve avukatının mütalaaya karşı savunmalarının ardından hükmünü açıklayan mahkeme heyeti, suçun yasal unsurlarının oluşmaması sebebiyle sanığın beraatine karar verdi.
Adil Demirci’nin yargılandığı dava Mart ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Adil Demirci ve 22 diğer sanığın “terör örgütü üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın dokuzuncu duruşması 11 Kasım 2020 tarihinde İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmada Demirci’nin avukatı Keleş Öztürk, iddiaya dayanak olan olaylara ilişkin emniyet tarafından tutulan tutanakların dosyaya getirilmesini talep etti.
Avukat Öztürk ve diğer sanık avukatlarının soruşturmanın genişletilmesi taleplerini reddeden mahkeme, davayı 17 Mart 2021’e erteledi.
AİHM, Cumhuriyet davasında ihlâl kararı verdi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Cumhuriyet gazetesi yönetici, yazar ve çalışanlarının 31 Ekim 2016’da gözaltına alınarak tutuklanmasına ilişkin yapılan başvuruyu 10 Kasım 2020 tarihinde karara bağladı.
AİHM, başvurucular Murat Sabuncu, Akın Atalay, Turhan Günay, Bülent Utku, Önder Çelik, Musa Kart, Hakan Kara, Mustafa Kemal Güngör, Güray Öz ve Kadri Gürsel'in tutuklanmasının özgürlük ve güvenlik hakkıyla (AİHS 5/1) ifade özgürlüğünü (AİHS 10) ihlâl ettiğine oybirliğiyle karar verdi.
AİHM, gazetecileri “basit ve güvenilir olmayan gerekçelerle tutuklayan" Türkiye’yi, sekiz başvurucuya 16 bin Euro tutarında manevi tazminat ödemeye mahkûm etti.
Mahkeme, tutukluluğun hukukiliğinin bir mahkeme tarafından ivedilikle incelenmesi hakkı (AİHS Madde 5/4) üzerinde bir ihlâl olmadığına dair oybirliğiyle karar verdi.
Aynı zamanda haklara getirilecek kısıtlamaların sınırlanmasında (Madde 18) ihlâl olmadığına dair oy çokluğuyla karar verildi.
Cumhuriyet gazetesi yönetici ve yazarları, 31 Ekim 2016 günü “FETÖ ve PKK’ya üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla gözaltına alınarak tutuklanmış, gazetecilerin avukatları, tutuklamaların haksız olduğunu belirterek AİHM’e başvurmuştu.
Canan Coşkun, Can Uğur ve Ali Açar’ın davası ertelendi
Gazeteciler Canan Coşkun, Can Uğur ve Ali Açar’ın Berkin Elvan soruşturması haberleri nedeniyle “Terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” suçlamasıyla yargılandıkları davanın ikinci duruşması 10 Kasım 2020 tarihinde İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmada Canan Coşkun ve Ali Açar ile avukatları hazır bulundu. İzmir’de yaşayan Can Uğur duruşmaya katılmadı. Savunmasını yapan Açar, suçlamayı reddederek söz konusu haberde hedef göstermek gibi bir niyeti olmadığını söyledi.
Canan Coşkun da Berkin Elvan’ın katil zanlısı Fatih Dalgalı’nın dosyaya müşteki olarak eklendiğini, suçlama konusu haber yayınlandığında bu şahsın ismi geçmediğinden suçtan zarar görme ihtimali olmadığını belirtti.
Gazetecilerin avukatları da davaya konu haberde Fatih Dalgalı’nın isminin geçmediğini ve suçtan zarar görmesinin söz konusu olmadığını belirterek müşteki sıfatının kaldırılmasını talep etti.
Mahkeme, Fatih Dalgalı’nın müşteki sıfatının sonlandırılmasına karar vererek davayı 23 Şubat 2021 tarihine erteledi.
Taylan Kulaçoğlu’nun tutukluluğuna devam kararı
Sosyal medya paylaşımları nedeniyle Mayıs ayında tutuklanan Taylan Kulaçoğlu’nun yargılandığı davanın ilk duruşması 10 Kasım 2020 tarihinde Balıkesir 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Mahkeme heyetinin duruşmaya koronavirüs salgınını gerekçe göstererek katılmaması sebebiyle duruşmayı geçici heyet yönetti. Kulaçoğlu’nun tutukluluk hâlinin devamına karar veren heyet, davayı 2 Aralık’a erteledi.
Gazeteci Ahmet Kanbal hakkında soruşturma başlatıldı
Mezopotamya Ajansı muhabiri Ahmet Kanbal hakkında, “2’nci Hudut Komutanı rüşvet ve göçmen kaçakçılığından tutuklandı” başlıklı haberi nedeniyle “soruşturmanın gizliliğini ihlâl” iddiasıyla soruşturma açıldı. Soruşturmanın, haberin ardından gelen bir şikâyet üzerine başlatıldığı belirtildi. Tutuklu askerlerin avukatları tarafından yapılan şikayete ilişkin dilekçede, habere dair “soruşturmanın tüm detaylarına yer verildiği ve gizliliği ihlâl ettiği” iddiasında bulunuldu.
Sözcü yazarı Yılmaz Özdil’e 5 ay hapis cezası
Sözcü gazetesi yazarı Yılmaz Özdil hakkında 10 Kasım 2017'de katıldığı Halk TV'de yayımlanan “Halk Arenası” adlı programdaki sözleri nedeniyle “Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet” suçlamasıyla açılan davanın karar duruşması 10 Kasım 2020 tarihinde görüldü.
Ankara 3. Asliye Ceza Mahkemesi, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın şikâyetiyle açılan davada Özdil’e 5 ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geri bırakıldı.
Müyesser Yıldız ilk duruşmada tahliye edildi
Odatv Ankara Haber Müdürü Müyesser Yıldız ve Tele 1 TV Ankara Temsilcisi İsmail Dükel’in “Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibariyle gizli kalması gereken bilgileri açıklama” suçlamasıyla yargılandıkları davanın ilk duruşması 9 Kasım 2020 tarihinde Ankara 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Duruşma sonunda açıkladığı ara kararında Yıldız’ın tahliyesine karar veren mahkeme heyeti, sanıklar hakkında "Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme” (TCK 327) suçundan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirimde bulunulmasına karar vererek davayı 6 Ocak 2021’e erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Gazeteci Aziz Oruç tahliye edildi
Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde gözaltına alınıp 18 Aralık 2019 tarihinde tutuklanan gazeteci Aziz Oruç’un üçüncü duruşması 9 Kasım 2020 tarihinde Ağrı 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
“Örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılanan Oruç, duruşmaya Patnos L Tipi Kapalı Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katılarak savunmasını yaptı.
Duruşma sonunda ara kararını açıklayan mahkeme, Oruç’un adli kontrol tedbiriyle tahliyesine karar vererek davayı 16 Nisan 2021 tarihine erteledi.
MA muhabiri Ruken Demir’in davası ertelendi
Mezopotamya Ajansı muhabiri Ruken Demir’in “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın 9 Kasım 2020 tarihinde İzmir 19. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmesi planlanan üçüncü duruşması, depremde adliye binasının hasar görmesi nedeniyle ileri bir tarihe ertelendi.
Sokak röportajında hükümeti eleştiren kişi tutuklandı
Antalya'da sokak röportajı sırasında yaptığı konuşmada iktidarı eleştiren 49 yaşındaki İsmail Demirbaş'ın evi 24 Ekim'de basıldı. Gözaltına alınan İsmail Demirbaş, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Demirbaş ikinci kez konuştuğu bir sokak röportajında yine iktidarı eleştirince bir kez daha gözaltına alındı. Demirbaş hakkında bu kez ev hapsi kararı verildi. Demirbaş ev hapsi kararına itiraz etmek için bir gün sonra adliyeye gitti. Burada dilekçe veren Demirbaş hakkında tutuklama kararı verildi. Demirbaş’a atanan avukat, Demirbaş'ın “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla tutuklandığını söyledi. Demirbaş Antalya E Tipi Cezaevi'ne gönderildi.
En az 86 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Gazeteciler Müyesser Yıldız ve Aziz Oruç’un tutuksuz yargılanmak üzere tahliyelerinin ardından, 13 Kasım 2020 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 86 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.