Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Türkiye, Freedom House raporunda yine özgür olmayan ülke kategorisinde; gazeteci Mustafa Gökkılıç’a 8 yıl 4 ay hapis cezası ve tahliye; Taraf davasında dosya mütalaa için savcılığa gönderildi; Erk Acarer’e 2017 tarihli yazısı nedeniyle tazminat cezası; Alican Uludağ hakkında yeni soruşturma; Mezopotamya Ajansı ve ETHA’ya erişim engeli
Gazeteci Alican Uludağ hakkında yeni bir soruşturma açıldı
Gazeteci Alican Uludağ hakkında, Libya’da öldürülen MİT görevlisinin cenazesi hakkındaki haberleri nedeniyle 2020’nin Mart ayında tutuklanan Hülya Kılınç, Barış Terkoğlu ve Barış Pehlivan’ın da aralarında olduğu gazetecilerin tutukluluk incelemesinin gazetecilerden ve avukatlarından habersiz yapılmasını eleştirdiği bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle soruşturma açıldı.
Uludağ, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “kamu görevlisine hakaret” iddiasıyla açılan soruşturma kapsamında 4 Mart 2021 tarihinde ifade verdi.
HDP Milletvekili Gergerlioğlu AYM’ye başvurdu
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili ve Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi Ömer Faruk Gergerlioğlu, hakkındaki hapis cezası kararının Yargıtay tarafından onanmasına sonrası Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Başvuruda, sosyal medya hesabında paylaştığı tweet nedeniyle Gergerlioğlu’na verilen cezanın siyasi amaçla müdahale suretiyle Gergerlioğlu’nun ifade özgürlüğünü ve siyasi faaliyette bulunma hakkını ihlâl ettiği iddiasına yer verildi.
Sosyal medyada paylaştığı Ağustos 2016 tarihli bir haber nedeniyle yargılanan Gergerlioğlu, Kocaeli 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce “örgüt propagandası” suçlamasıyla 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. İlk derece mahkemesinin Şubat 2018 tarihli kararı, geçtiğimiz ay Yargıtay 16. Ceza Dairesi tarafından onanmıştı.
Türkiye, Freedom House raporunda yine özgür olmayan ülke kategorisinde
ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Freedom House 2021 yılı Dünya Özgürlük Raporunu bu hafta yayımladı. Raporda Türkiye bu yıl da "özgür olmayan ülkeler" kategorisinde yer aldı. 100 puan üzerinden 32 puan alan Türkiye, 210 ülke ve bölgenin sıralandığı listede 151’inci sırada yer aldı.
Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde, muhalif siyasetçilere, sivil toplum örgütü üyelerine ve bağımsız gazetecilere yönelik soruşturma ve baskıların 2020 yılında da devam ettiği, hükümetin Covid-19 salgını karşısındaki politikalarını eleştiren ve toplumu bilgilendiren sağlık çalışanlarının soruşturmalara uğradığı ve hükümetin salgın politikalarını eleştiren sade vatandaşların sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklandığı hatırlatıldı.
Taraf davasında dosya mütalaa için savcılığa gönderildi
Kapatılan Taraf gazetesinin eski yöneticileri Ahmet Altan, Yasemin Çongar ve Yıldıray Oğur ile muhabir Mehmet Baransu’nun “Egemen Harekât Planı” adlı Genelkurmay'a ait gizli belgenin gazetede yayımlandığı iddiasıyla yargılandıkları davanın görülmesine 4 Mart 2021 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi.
Duruşma sonunda ara kararını açıklayan mahkeme, Baransu’nun tutukluluk hâlinin devamına karar verdi. Dosyaya katkı sağlamayacağı gerekçesiyle soruşturmanın genişletilmesi taleplerini reddeden mahkeme, esas hakkındaki mütalaanın hazırlanması için dosyanın savcılığa gönderilmesine karar vererek davayı 2 Haziran’a erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Sibel Hürtaş ve Hayri Demir’in yargılandığı dava durduruldu
Gazeteciler Sibel Hürtaş ve Hayri Demir’in, Türkiye’nin Afrin’e yönelik operasyonuna ilişkin haber ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” (TCK 216) ve “terör örgütü propagandası” (TMK 7) suçlamalarıyla yargılandığı davanın görülmesine 4 Mart 2021 tarihinde devam edildi.
Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesi, davada yargılanan 11 sanığın eylemlerinin TCK 301/1’deki suçu oluşturma ihtimali bulunduğundan Adalet Bakanlığı'ndan kovuşturma izni istenmesine ve haklarındaki yargılamanın durdurulmasına karar verdi.
Can Dündar ve İnan Kızılkaya’nın yargılandığı dava Temmuz’a ertelendi
KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla başlatılan Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katılan gazeteci Can Dündar ve gazetenin eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya’nın “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla yargılandıkları davanın 16. duruşması 4 Mart 2021 tarihinde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmaya Dündar ve Kızılkaya’nın avukatları hazır bulundu. Dündar hakkında Almanya adli makamlarına gönderilen istinabe evrakının işlem yapılmaksızın iade edildiği tutanağa geçirildi. Dündar hakkındaki yakalama emrinin infazının beklenmesine karar veren İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, davayı 13 Temmuz’a erteledi.
Dava, İstanbul 1. Sulh Ceza Hâkimliği yargıcı Bekir Altun’un şikâyeti üzerine açılmıştı.
Hatip Dicle’nin yargılandığı Özgür Gündem davası ertelendi
Özgür Gündem gazetesinin eski Genel Yayın Yönetmenleri Hüseyin Aykol, Zana Kaya, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya ve Kürt siyasetçi Hatip Dicle’nin “Hükümeti, yargı organlarını veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama” ve “Türk milletini, cumhuriyetini ve Türkiye Büyük Millet Meclisini alenen aşağılama” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 18. duruşması aynı tarihte İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmada Aykol, Kaya ve Kızılkaya’nın avukatları Özcan Kılıç ve Sercan Korkmaz hazır bulundu. Mahkeme, Hatip Dicle hakkındaki yakalama emrinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 13 Temmuz’a erteledi.
KCK Basın davası Haziran ayına ertelendi
Toplam 46 gazeteci ve medya çalışanın “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı KCK Basın davasının 21. duruşması 4 Mart 2021 tarihinde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmada, yargılanan gazetecilerin avukatları hazır bulundu. Duruşma sonunda ara kararını açıklayan İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi, dosyadaki eksik hususların giderilmesi için davayı 22 Haziran'a erteledi.
Oktay Candemir “cumhurbaşkanına hakaret” davasında beraat etti
Gazeteci Oktay Candemir, 5 Eylül 2019 tarihli köşe yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davada beraat etti.
Davanın 3. duruşması 4 Mart 2021 tarihinde görüldü. Candemir’in avukatı Erhan Çiftçiler, müvekkilinin yazısının ifade özgürlüğü kapsamında olduğunu belirterek beraat talebinde bulundu. Mütalaasını sunan duruşma savcısı ise Candemir’in cezalandırılmasını istedi.
Hükmünü açıklayan Van 3. Asliye Ceza Mahkemesi, suçun unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle Candemir’in beraatine karar verdi.
Gazeteci Arif Aslan’ın karar duruşması 18 Mart’ta görülecek
2017 yılında kayyum atanan Van Büyükşehir Belediyesi önünde gazeteci Selman Keleş ile birlikte çekim yaptığı sırada gözaltına alınarak tutuklanan ve “örgüt üyeliği” suçlamasıyla haklarında açılan davanın ilk duruşmasında tahliye edilen gazeteci Arif Aslan’ın davasının görülmesine 4 Mart 2021 tarihinde devam edildi.
Aslan ve avukatının önceki duruşmada sunulan esas hakkındaki mütalaaya karşı ek süre talebini kabul eden Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi, davayı 18 Mart’a erteledi.
Gazeteci Rojhat Doğru’nun davası Mayıs ayına ertelendi
Gazeteci Rojhat Doğru’nun, hakkındaki tanık beyanları delil gösterilerek “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak”, “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın görülmesine 4 Mart 2021 tarihinde Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi.
Mahkeme, Doğru hakkında tanık ifadesinin dinlenememesi nedeniyle davayı 4 Mayıs’a erteledi.
Abdullah Kaya’nın yargılandığı dava Temmuz ayına ertelendi
KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) eski muhabiri Abdullah Kaya hakkında, Ağrı Dağı'nda Eylül 2014’te düzenlenen Barış ve Doğa Festivali’nde yaptığı haber takibi gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla açılan davanın 14. duruşması 4 Mart 2021 tarihinde görüldü.
Ağrı 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmada hazır bulunan Kaya, avukatının yokluğunda savunma yapmayacağını belirtti. Mahkeme davayı 1 Temmuz'a erteledi.
Mustafa Gökkılıç’a 8 yıl 4 ay hapis cezası ve tahliye
Aralarında Habertürk TV eski muhabiri Mustafa Gökkılıç’ın da bulunduğu 10’u tutuklu 18 sanık hakkında MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın 7 Şubat 2012’de ifadeye çağrılması gerekçesiyle açılan “MİT kumpası” davasının karar duruşması 3 Mart 2021 tarihinde görüldü.
Duruşma sonunda hükmünü açıklayan İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, Gökkılıç'ı “silahlı terör örgütüne üye olmak” suçundan 6 yıl 3 ay, “soruşturmanın gizliliğini ihlâl” suçundan 2 yıl 1 ay olmak üzere toplam 8 yıl 4 ay hapis cezasına mahkûm etti. Mahkeme, Gökkılıç’ın tutuklulukta geçirdiği süreyi dikkate alarak adli kontrol şartıyla tahliyesine hükmetti.
Davanın 22 Haziran 2020 tarihindeki ilk duruşmasında mahkeme heyeti, kamu güvenliğini tehlikeye sokabilecek belge ve bilgilerin ortaya çıkma ihtimali nedeniyle duruşmaların kapalı yapılmasına ve duruşma içeriğiyle ilgili yayın yasağı getirilmesine karar vermişti.
Gazeteci Nurcan Yalçın’ın yargılandığı dava Haziran ayına ertelendi
Gazeteci Nurcan Yalçın hakkında, Rosa Kadın Derneği soruşturması kapsamında “örgüte üye olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla açılan davanın 3. duruşması 3 Mart 2021 tarihinde görüldü.
Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada Yalçın’ın avukatı Resul Tamur hazır bulundu. Avukat Tamur, tevsii tahkikat talepleri olduğunu, gizli tanık beyanındaki aleyhe hususları kabul etmediklerini belirtti.
Tamur’un taleplerini reddeden mahkeme heyeti, savcılığın mütalaanın hazırlanması için ek süre talebini kabul ederek davayı 9 Haziran’a erteledi.
Ferhat Tunç’un yargılandığı dava Eylül ayına ertelendi
Sanatçı Ferhat Tunç hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlamasıyla açılan davanın dokuzuncu duruşması 3 Mart 2021 tarihinde görüldü.
Büyükçekmece 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada Tunç’un avukatı Fırat Mehmetoğlu hazır bulundu. Duruşmada Almanya’da bulunan Tunç’un ifadesinin istinabe yoluyla alınması talebinin Darmstadt Savcılığı tarafından reddedildiği ve dosyanın iade edildiği bildirildi.
Ara kararını açıklayan mahkeme, Tunç hakkında çıkarılan yakalama emrinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 22 Eylül 2021 tarihine erteledi.
Fatih Portakal, hakkındaki iki suçlamadan da beraat etti
Fox TV eski haber spikeri Fatih Portakal’a 6 Nisan 2020 tarihli bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle “Bankacılık Kanununa muhalefet” ve “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamalarıyla açılan davanın üçüncü duruşması 2 Mart 2021 tarihinde İstanbul 46. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Portakal, hakkındaki her iki suçlamadan da beraat etti.
Duruşmaya katılmayan Portakal’ı avukatı Can Güner temsil etti. Mahkeme, Portakal’ın, “itibarın zedelenmesi” suçundan eylemin suçun yasal unsurlarını taşımaması, “cumhurbaşkanına hakaret” suçundan da yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmaması gerekçeleriyle beraatine hükmetti.
Portakal hakkında aynı paylaşım nedeniyle düzenlenen iki ayrı iddianame, 24 Eylül 2020’de görülen ilk duruşmada birleştirilmişti.
Mehmet Altan’ın haksız tutukluluk nedeniyle açtığı tazminat davası ertelendi
Gazeteci, yazar ve akademisyen Mehmet Altan’ın yeniden yargılama sonucunda beraat ettiği “Altanlar davası” kapsamında iki yıla yakın süren haksız tutukluluğu nedeniyle açtığı tazminat davasının 5. duruşması 2 Mart 2021 tarihinde görüldü.
İstanbul Anadolu 11. Ağır Ceza Mahkemesi, eksik evrakların tamamlanması halinde dosyanın yeniden bilirkişiye gönderilerek rapor istenmesine karar vererek davayı 22 Nisan’a erteledi.
Mezopotamya Ajansı ve ETHA’ya erişim engeli
Mezopotamya Ajansı’nın (MA) internet sitesine Osmaniye 1. Sulh Ceza Hâkimliği’nin 2 Mart 2021 tarihli kararıyla erişim engeli getirildi. Bu kararla birlikte MA’nın internet sitesine erişim bir haftada iki kez engellenmiş oldu.
Etkin Haber Ajansı’nın (ETHA) internet sitesine ise Diyarbakır 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin 1 Mart 2021 tarihli kararı ile erişim engeli getirildi.
Akpınar ve Gezen “cumhurbaşkanına hakaret” davasında beraat etti
Uğur Dündar’ın sunduğu “Halk Arenası” adlı programda 21 Aralık 2018 tarihinde söyledikleri sözler nedeniyle Müjdat Gezen ve Metin Akpınar hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla açılan davanın karar duruşması 1 Mart 2021 tarihinde görüldü. Akpınar ve Gezen’in katılmadığı duruşma sonunda hükmünü açıklayan Anadolu 8. Asliye Ceza Mahkemesi, Gezen ve Akpınar'ın beraatine hükmetti.
Erk Acarer’e “SADAT” yazısı için tazminat cezası
Artı TV programcısı ve BirGün gazetesi yazarı Erk Acerer’e Haziran 2017’de yayımlanan “Orduda ve Yargıda SADAT” başlıklı haberi nedeniyle SADAT Uluslararası Savunma Danışmanlık şirketi ve şirketin kurucusu Adnan Tanrıverdi’nin şikâyeti üzerine açılan tazminat davasının karar duruşması 26 Şubat 2021 tarihinde görüldü.
Acarer ve avukatının mazeret bildirerek katılmadığı duruşmada kararını açıklayan İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi, Acarer’in şirkete 5 bin TL, Tanrıverdi’ye 5 bin TL olmak üzere toplam 10 bin TL manevi tazminat ödemesine hükmetti.
Acarer’in yazısına daha önce BTK tarafından erişim engeli getirilmişti.
AYM: İlan kesme cezası ifade özgürlüğü ihlâli
Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumunun (BİK) Korkusuz gazetesine verdiği resmi ilan ve reklam kesme cezasının, Anayasa’nın 26. ve 28. maddelerinde güvence altına alınan ifade ve basın özgürlüklerini ihlâl ettiğine hükmetti. Temmuz 2017 tarihli başvuruyu 13 Ocak 2021 tarihinde görüşen AYM İkinci Bölümü, kararın bir örneğinin ihlâlin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Küçükçekmece 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi.
En az 80 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Temmuz 2018’de tutuklanan gazeteci Mustafa Gökkılıç’ın yargılandığı davanın karar duruşmasında hükümle birlikte tahliye edilmesinin ardından, 5 Mart 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 80 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.