Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Ahmet Altan, 4 yıl 7 ay tutukluluğun ardından tahliye edildi; AİHM’den Ahmet Altan ve Murat Aksoy için hak ihlâli kararı; Şahin Alpay, Ali Bulaç ve Mümtazer Türköne yeniden hâkim karşısına çıktı
Ahmet Altan, 4 yıl 7 ay tutukluluğun ardından tahliye edildi
Yargıtay’ın bozma ilamının ardından yeniden görülen “Altanlar davasında” 2019 yılında 10 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan ve dava kapsamında 4 yıl 7 aydır tutuklu bulunan gazeteci yazar Ahmet Altan, Yargıtay’ın cezasını bozmasının ardından 14 Nisan 2021 tarihinde Silivri Cezaevinden tahliye edildi.
Davanın temyiz incelemesini tamamlayan Yargıtay 16. Ceza Dairesi, Kasım 2019’da Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak’a “örgüte üye olmaksızın yardım” (TCK 220/7) suçlamasıyla verilen cezaları bozdu. Anadolu Ajansı’nın haberine göre kanunda belirtilen indirimin uygulanmadığı gerekçesiyle cezaları bozan Yargıtay 16. Ceza Dairesi, Ahmet Altan'ın, bozma gerekçesi ve tutuklulukta geçirdiği süreyi dikkate alarak tahliyesine karar verdi.
Yargıtay bozma kararını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Ahmet Altan kararından bir gün sonra verdi.
İlgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
AİHM’den Ahmet Altan ve Murat Aksoy için hak ihlâli kararı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2016 Eylül ayında tutuklanan yazar ve gazeteci Ahmet Altan’ın başvurusuna ilişkin kararını 13 Nisan 2021 tarihinde açıkladı.
15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden önce katıldığı bir televizyon programındaki sözleri ve 2016 tarihli üç yazısı gerekçe gösterilerek tutuklanan ve “darbe” suçlamasıyla yargılandığı davada 2018 yılında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan, Yargıtay'ın bu cezayı bozmasının ardından bu kez de “örgüte yardım” (220/7) suçlamasıyla 10 yıl 6 ay hapis cezası verilen Ahmet Altan’ın özgürlük ve güvenlik hakkı ile ifade özgürlüğünün ihlâl edildiğini tespit eden AİHM, Altan’a 16 bin Euro tazminat ödenmesine hükmetti.
Strazburg Mahkemesi ayrıca soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanmasının Altan’ın aleyhindeki iddialara etkin bir şekilde itiraz etme imkânını kısıtladığını tespit ederek Sözleşme’nin 5/4 maddesindeki “tutukluluğun hukuka uygunluğunun mahkeme tarafından süratle karara bağlanması” hakkını ihlâl ettiğine oybirliğiyle karar verdi.
AİHM’nin Ahmet Altan kararı ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Aynı tarihte gazeteci Murat Aksoy’un başvurusunu da sonuçlandıran AİHM, “FETÖ medya yapılanması davası” olarak anılan dava kapsamında bir yılı aşkın süreyle tutuklu yargılanan ve 2018 yılında “örgüte yardım” (TCK 220/7) suçlamasıyla 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırılan Aksoy’un özgürlük ve güvenlik hakkı ile ifade özgürlüğünün ihlâl edildiğine karar verdi.
Mahkeme, Aksoy’un başvurusunda Sözleşme'nin 5/4 maddesindeki soruşturma dosyasına erişim hakkının ihlâl edildiği iddiasını ise “açıkça dayanaktan yoksun” bularak reddetti.
AİHM’nin Murat Aksoy kararı ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Genco Erkal hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” soruşturması açıldı
Tiyatro sanatçısı Genco Erkal, hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla soruşturma açıldığını ve 19 Nisan Pazartesi günü savcılığa ifade vermeye gideceğini açıkladı. BBC Türkçe’ye konuşan Erkal, 2016 yılından bu yana Twitter paylaşımlarının incelendiğini ve bazı paylaşımları sebebiyle “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla soruşturma açıldığını söyledi.
Aziz Oruç’un yargılandığı dava Eylül ayına ertelendi
Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde 11 Aralık 2019’da gözaltına alınarak tutuklanan ve daha sonra tahliye edilen gazeteci Aziz Oruç ile kendisine yardım ettikleri iddiasıyla tutuklanıp ilk duruşmada tahliye edilen Muhammet İkram Müftüoğlu ve HDP Doğubayazıt İlçe Eş Başkanı Abdullah Ekelek ile gazeteci Dicle Müftüoğlu hakkında açılan davanın dördüncü duruşması 16 Nisan 2021 tarihinde görüldü.
Oruç ve avukatı duruşmaya SEGBİS ile katılmak üzere Diyarbakır Adliyesi’nde hazır bulundu. SEGBİS bağlantısı kurulmadan ara kararını açıklayan Ağrı 2. Ağır Ceza Mahkemesi, eksik hususların giderilmesi için davayı 10 Eylül'e erteledi.
Cengiz Çandar hakkında çıkarılan yakalama kararı kaldırıldı
Gazeteci Cengiz Çandar ve Kemal Işıktaş hakkında Mayıs 2017 tarihli sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “suçu ve suçluyu övmek” (TCK 215) iddiasıyla açılan davanın ikinci duruşması 15 Nisan 2021 tarihinde İstanbul 30. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Savunmasını yapan Işıktaş, üzerine atılı suçlamayı reddederek beraatını talep etti. Çandar hakkındaki yakalama kararını kaldıran mahkeme, savunmasının istinabe yoluyla alınması için gerekli işlemlerin yapılmasına karar vererek davayı 23 Eylül 2021 tarihine erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Semiha Şahin ve Pınar Gayıp’ın yargılandığı dava ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Semiha Şahin ve muhabir Pınar Gayıp’ın da aralarında bulunduğu dört kişinin “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 13. duruşması 15 Nisan 2021 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmaya Covid-19 tedbirleri kapsamında izleyici ve basın mensupları alınmadı. Şahin’in katılmadığı duruşmada Gayıp ve avukatı hazır bulundu. Mahkeme, dosyadaki eksik hususların tamamlanması için davayı 14 Temmuz’a erteledi.
Savcı, Cem Şimşek için ceza talep etti
Evrensel gazetesi eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Cem Şimşek’in 2 Ağustos 2015 tarihinde yayımlanan “Alman karikatüristler Erdoğan’ı fena çizdi” başlıklı haber nedeniyle “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın duruşması 15 Nisan 2021 tarihinde Bakırköy 27. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mütalaasını açıklayan savcı, Şimşek hakkında hapis cezası istedi. Mahkeme, Şimşek ve avukatı Devrim Avcı’ya mütalaaya karşı son savunmaların hazırlanması için ek süre vererek davayı 8 Temmuz’a erteledi.
Tutuklu gazeteci Mehmet Aslan hakkında düzenlenen iddianame kabul edildi
Ocak ayından beri tutuklu bulunan Mezopotamya Ajansı muhabiri Mehmet Aslan hakkında hazırlanan iddianame, İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Aslan’ın ilk duruşması 26 Mayıs 2021 tarihinde görülecek.
9 Ocak 2021'den beri Antalya L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunan Aslan hakkında Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “örgüt üyeliği” suçlamasıyla düzenlenen iddianame, sunulduğu Antalya 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yetkisizlik kararıyla İstanbul’a gönderilmişti.
Bağımsız Milletvekili Ahmet Şık hakkında fezleke düzenlendi
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Boğaziçi protestolarına ilişkin açıklamaları nedeniyle bağımsız Milletvekili Ahmet Şık’ın dokunulmazlığının kaldırılması talebiyle fezleke düzenledi.
Başsavcılık, Şık'ın Boğaziçi Üniversitesi eylemleriyle ilgili açıklamalarını gerekçe göstererek, hakkında “suç işlemek için alenen tahrik” (TCK 214) iddiasıyla 5 Şubat 2021 tarihinde soruşturma başlatmıştı.
Mahkeme, Buse Söğütlü’den ek savunma istedi
Gazete Yolculuk muhabiri Buse Söğütlü hakkında “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” (TMK 6/1) suçlamasıyla açılan davanın dördüncü duruşması 14 Nisan 2021 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Covid-19 sebebiyle basın ve izleyicilerin alınmadığı duruşmada Söğütlü ve avukatları hazır bulundu. Mahkeme, dosyanın esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için savcılığa gönderilmesine karar verdi. Söğütlü’den iddianamede yer almayan “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/3) suçlaması yönünden de ek savunma isteyen mahkeme, davayı 14 Eylül’e erteledi.
Söğütlü, 18 Mart 2019 tarihinde Twitter hesabı üzerinden Gazete Yolculuk’ta yayımlanan bir haberi alıntılayarak yaptığı paylaşım nedeniyle yargılanıyor. İddianamede, Söğütlü’nün paylaşımıyla hâkim Akın Gürlek’i “DHKP-C silahlı terör örgütüne ve marjinal sol örgütlere hedef gösterdiği” ileri sürülüyor.
Arafat Dayan’ın yargılandığı dava ertelendi
Gazeteci Arafat Dayan’ın Özgür Gündem gazetesinin haftalık eki Demokratik Ulus’un yazı işleri müdürü olduğu dönemde yayımlanan yazılar gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla açılan davaya 14 Nisan 2021 tarihinde İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edilecekti. Dayan ve avukatının mazeret bildirmesi üzerine dava ileri bir tarihe ertelendi.
MA muhabirleri İdris Sayılğan ve Naci Kaya beraat etti
Türkiye-Yunanistan sınırında 2020 Şubat ayında yaşanan mülteci krizini takip ederken gözaltına alınan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri İdris Sayılğan ve Naci Kaya hakkında “askeri yasak bölgeye girme” (TCK 332/1) suçlamasıyla açılan davanın karar duruşması 14 Nisan 2021 tarihinde Edirne 8. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Mahkeme, mahkûmiyeti gerektirir her türlü şüpheden arındırılmış kesin ve inandırıcı delil elde edilemediğinden Sayılğan ve Kaya’nın beraatına karar verdi.
İlgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Özgür Boğatekin, “iftira” suçlamasıyla yargılandığı davada beraat etti
Adıyaman’da yayın yapan Gerger Fırat gazetesi Haber Müdürü Özgür Boğatekin’in 2011 yılında gazetenin internet sitesinde yayımladığı bir video haber nedeniyle “iftira” (TCK 267/1) suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın karar duruşması 14 Nisan 2021 tarihinde Gerger Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Boğatekin’in katılmadığı duruşmada mütalaasını sunan savcı, eylemin basın özgürlüğü çerçevesinde haber verme sınırları içerisinde kaldığı ve suç kastının olmadığı gerekçesiyle Boğatekin’in beraatına karar verilmesini talep etti. Hükmünü açıklayan mahkeme, suçun yasal unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle Boğatekin’in beraatına karar verdi.
Alpay, Bulaç ve Türköne yeniden hâkim karşısına çıktı
“Zaman davasında” haklarında verilen hükümler Yargıtay tarafından bozulan köşe yazarları Şahin Alpay, Ali Bulaç ve Mümtazer Türköne ile editör Mehmet Özdemir’in yeniden yargılaması 13 Nisan 2021 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde başladı.
Alpay, Bulaç ve Türköne ile avukatlarının hazır bulunduğu duruşmaya hakkındaki beraat hükmünün bozulmasına karar verilen Özdemir ve avukatı katılmadı. Yargıtay, “örgüt üyeliği” (TCK 314/2) suçundan cezalandırılan Alpay, Bulaç ve Türköne'nin eylemlerinin ise “örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmaksızın yardım” (TCK 220/7) suçunu oluşturduğuna karar vererek haklarındaki hükümleri bozmuştu.
Bozma ilamına uyulmasına oy birliğiyle karar veren mahkeme, duruşma sonunda açıkladığı ara kararında Özdemir hakkında yakalama emri çıkarılmasına, Hüseyin Gülerce, Binnaz Toprak, Ümit Erol ve Zekeriya Tüzen’in tanık olarak dinlenmesine karar vererek davayı 9 Eylül’e erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Mustafa Sönmez’in yargılandığı dava Mayıs ayına ertelendi
Gazeteci ve ekonomist Mustafa Sönmez’in 2015 ve 2016 yıllarında yaptığı üç sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davanın duruşması 13 Nisan 2021 tarihinde Anadolu 26. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Sönmez’in katılmadığı duruşmada avukatları Hüsna Aydın ve Ahu Arslan Fişenk hazır bulundu. Avukatların hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin beyanda bulunmak için süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 5 Mayıs’a erteledi.
Cihan Ölmez hakkındaki iddianamede Evrensel ve Bianet “örgüte müzahir sözde yayın organı” olarak tanımlandı
2015 ve 2016 yıllarında uygulanan sokağa çıkma yasaklarına ilişkin verdiği demeçler gerekçesiyle gazeteci Cihan Ölmez hakkında “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla dava açıldı.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Ekim 2020’de gizli tanık ifadeleri doğrultusunda başlattığı bir soruşturma kapsamında 151 kişi ile birlikte gözaltına alınan gazeteci Ölmez hakkında hazırladığı iddianamede, Evrensel gazetesi ve Bianet’i “örgüte müzahir” ve “sözde yayın organı” olarak tanımladı.
İddianamede Ölmez’in Evrensel’de 25 Şubat 2016’da yayımlanan “DİHA Muhabiri Cihan Ölmez: Cizre’de gazeteciler şans eseri yaşıyor”, Demokrat Haber’de 8 Mart 2016’da yayımlanan “Biz tarihe not düşüyoruz” ve Bianet’te 10 Ocak 2016’da yayımlanan “Cizre Muhabiri Cihan Ölmez: Gördüklerimden Sonra, Ben Eski Ben Değilim” başlıklı haberleri paylaşması suçlama konusu yapıldı.
İddianameyi kabul eden Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi davanın ilk duruşmasının 13 Temmuz 2021 tarihinde görülmesini kararlaştırdı.
Demirtaş’a “cumhurbaşkanına hakaretten” verilen cezanın gerekçesi açıklandı
Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla 3 yıl 6 ay hapis cezası veren Bakırköy 46. Asliye Ceza Mahkemesi, gerekçeli kararını açıkladı. Demirtaş’ın 24 Aralık 2015 tarihinde Atatürk Havalimanı’nda basın mensuplarına yaptığı bir açıklamadaki ifadeleri nedeniyle yargılandığı davanın karar duruşması 22 Mart 2021 tarihinde görülmüştü.
Gerekçeli kararda, “Milletvekilinin siyasi görüşlerini ifade etme özgürlüğü elbette güvence altında olmalıdır. Ancak siyasi tartışma özgürlüğü, mutlak değildir. İfade özgürlüğü kapsamında ele alınmalıdır. Neticeten konusu suç teşkil eden eylemler dokunulmazlık zırhına tabi değildir. Nitekim anayasal koruma, milletvekiline bireysel olarak değil, Meclis'e ve Meclis'teki çalışmalarında sorunsuz şekilde yürütebilmesi için güvence sağlayan ayrıcalıktır. Bu açıdan sanık müdafilerinin sunmuş olduğu açıklamalar her ne kadar Meclis çalışmalarında benzer ifadeler kullanıldığı iddiasında bulunmuş iseler de bu açıklamaların dava konusu konuşma içeriği ile birebir aynı olmadığından sanığın eylemin Anayasa 83/1 fıkrası kapsamında yasama bağışıklığı ile korunması mümkün değildir" denildi.
Kararda, “Bir eylemin hukuk düzeni tarafından cezalandırılmaması için, eleştiri hak ve görevi kötüye kullanmamalı, ifadelerde küçültücü, incitici, abartılı sözlerden kaçınılmalıdır. Sayılan öğelerden birinin olması halinde haber verme ve eleştiri hakkından söz edilmeyecek ve eylem hukuka aykırı olacaktır” ifadelerine yer verildi.
Öznur Kalender, “cumhurbaşkanına hakaret” davasında beraat etti
Karikatürist Öznur Kalender, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hicvettiği üç karikatür nedeniyle “zincirleme şekilde cumhurbaşkanına hakaret etmek” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davada beraat etti. Davanın karar duruşması 8 Nisan 2021 tarihinde Anadolu 27. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görüldü.
Nuri Kurtcebe’ye “cumhurbaşkanına hakaret” suçundan hapis cezası
Karikatürist ve çizgi romancı Nuri Kurtcebe, “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla yargılandığı davada Fethiye 1. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kurtcebe’ye verilen cezayı, karikatürist Öznur Kalender Twitter hesabında duyurdu.
Kurtcebe hakkındaki dava 2020 Şubat ayında açılmıştı. Kurtcebe, 2017 ve 2018 yıllarında Facebook’ta yaptığı beş paylaşım nedeniyle yargılanıyordu.
En az 68 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
16 Nisan 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 68 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.