Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Osman Kavala’nın tutukluluğuna devam kararı verildi; Nazan Sala hakkında yeni iddianame düzenlendi; Genco Erkal ve Gökhan Biçici’ye açılan “cumhurbaşkanına hakaret” davaları başladı; 4 buçuk ay tutuklu yargılanan Fatih Gönül beraat etti; Nurcan Yalçın’a 3 yıl 7 ay hapis cezası verildi
Gazeteci Nazan Sala hakkında yeni iddianame düzenlendi
Danimarka’dan aldığı lisansla uydu üzerinden 2004 yılında yayına başlayan ROJ TV’nin kapatılması için Türkiye tarafından girişimlerin yürütüldüğü dönemde 2009 yılında Ankara’da televizyon çalışanları hakkında başlatılan ve 2021’de yetkisizlik kararı verilen soruşturmada ismi yer alan gazeteci Nazan Sala hakkında Van Cumhuriyet Başsavcılığınca “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yeni bir iddianame düzenlendi.
İddianamede, ROJ TV’nin PKK-KCK’nin yayın organı olduğu ve örgütün propagandasını yaptığı, Nazan Sala'nın Van’da ROJ TV muhabiri olarak görev yaparak suçun işlenmesine iştirak ettiği ileri sürüldü. İddianamede suç tarihinin 2017 olarak yer alması dikkat çekti.
İddianameyi kabul eden Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi, iki dosya arasında şahsi, hukuki ve fiili bağlantı bulunduğu gerekçesiyle Sala hakkındaki yeni iddianamenin, Sala ve dört diğer gazetecinin yaptıkları haberler nedeniyle “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandıkları “helikopter davası” ile birleştirilmesine karar verdi. Davanın duruşması 6 Ocak 2022 tarihinde görülecek.
Osman Kavala’nın tutukluluğuna devam kararı verildi
Sanıkları arasında tutuklu iş insanı Osman Kavala’nın da bulunduğu birleştirilmiş Gezi ve Çarşı davasının ikinci duruşması 26 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Aralarında ABD’li akademisyen Henri Barkey’in de bulunduğu toplam 52 sanığın yargılandığı davanın tek tutuklu sanığı olan ve 4 yıldan uzun süredir cezaevinde bulunan Osman Kavala, duruşmaya katılmadı. Kavala, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisi hakkındaki ifadeleri nedeniyle hukuka olan inancının zedelendiğini ve adil yargılanma hakkının ortadan kalktığını belirterek bundan böyle duruşmalara katılmayacağını ve savunma yapmayacağını açıklamıştı.
P24 tarafından takip edilen duruşmanın sonunda mahkeme, Kavala'nın tutukluluk halinin devamına oy çokluğuyla karar verdi. Çarşı ve Gezi dosyalarının ayrılması taleplerini reddeden mahkeme, davayı 17 Ocak 2022 tarihine erteledi.
“Gezi Davasında” aralarında Kavala’nın da bulunduğu 9 kişi hakkında beraat kararı verilmiş, ancak Kavala tahliye edilemeden hakkındaki “15 Temmuz” dosyası kapsamında yeniden tutuklanmıştı. Kavala ve Amerikalı akademisyen Henri Barkey hakkında “casusluk” suçlamasıyla açılan dava dosyası, Gezi Davasında verilen beraat kararlarının daha sonra istinaf mahkemesince bozulması üzerine yeniden görülen dosya ile birleştirilmişti. Birleşen dosyaların, daha sonra haklarındaki beraat kararları Yargıtay tarafından bozulan 35 Çarşı Davası sanığının yeniden yargılandığı dosya ile birleştirilmesine karar verilmişti.
Genco Erkal’a açılan “cumhurbaşkanına hakaret” davası başladı
Tiyatro sanatçısı Genco Erkal, 2016 ve 2020 yıllarında yaptığı üç sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299/1, 299/2) suçlamasıyla açılan davanın 25 Kasım 2021 tarihinde görülen ilk duruşmasında hakim karşısına çıktı. İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada Erkal ve avukatı hazır bulundu.
Mahkeme, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatlarının katılma talebini kabul etti. Esas hakkında mütalaanın hazırlanması için dosyanın savcılığa gönderilmesine karar veren mahkeme davayı 11 Mart 2022 tarihine erteledi.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Gökhan Biçici “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla hakim karşısına çıktı
dokuz8HABER Genel Yayın Yönetmeni Gökhan Biçici hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması 25 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 8. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Biçici, 1 Haziran 2020 tarihinde dokuz8HABER.net'te yayımlanan “Hacker grubu Anonymous'tan Erdoğan'a Berkin Elvan örneğiyle tepki” başlıklı haber nedeniyle yargılanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın davaya müdahillik talebini kabul eden mahkeme, davayı 17 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Gazeteciler Ruvanas ve Eser beraat etti, savcı itiraz etti
KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) eski muhabirleri Ferzen Çatak ve Dilgeş Ruvanas ile kapatılan Azadiya Welat gazetesi muhabiri Kadri Esen hakkında açılan davanın 13. ve son duruşması 25 Kasım 2021 tarihinde Şırnak 1. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Savunmaların ardından hükmünü açıklayan mahkeme heyeti, Ruvanas ve Esen hakkında somut delil bulunmadığı gerekçesiyle beraat kararı verdi. Mahkeme Çatak'ın dosyasının ise ayrılmasını kararlaştırdı. Savcının mahkemenin beraat kararına istinaf mahkemesinde itiraz ettiği öğrenildi.
Üç gazeteci Şırnak’ın İdil ilçesinde ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında 28 Şubat 2016’da bulundukları eve yapılan baskın sonucunda gözaltına alınmıştı. Davada Çatak’a “kamu görevlilerini hedef göstermek”, “örgüt propagandası” ve “örgüt üyeliği”, Ruvanas ve Esen’e ise “kamu görevlilerini hedef göstermek” ve “örgüt propagandası” suçlamaları yöneltiliyordu.
Deniz Yücel’in 3 yazısı nedeniyle yargılandığı dava Nisan ayına ertelendi
Die Welt gazetesi muhabiri Deniz Yücel’in 2016 yılında yayımlanan üç yazısı nedeniyle “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) ve “Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ve devletin yargı organlarını alenen aşağılama” (TCK 301/1) suçlamalarıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 25 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme, Yücel’in savunmasının alınması için istinabe talimatı yazılmasına karar vererek davayı 12 Nisan 2022 tarihine erteledi.
DİHA eski muhabiri Fatih Gönül beraat etti
Kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) eski yargı muhabiri Fatih Gönül’ün “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın karar duruşması 25 Kasım 2021 tarihinde Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşmada savunma yapan Gönül şunları söyledi: “İddia makamının suça delil olarak sunduğu halı saha maçı esnasında ben Iğdır’daydım ve bunu fotoğraflarla da kanıtladım. Yine deliller arasındaki tapelerde sadece ev arkadaşım ve kız arkadaşımla yaptığım gündelik konuşmalar var. Bir proje kapsamında tuttuğum notlarda yer alan isimler de suçlu olarak ilan edilmiştir ancak bir sonuca ulaşılamamış. Bunun adı fişlemedir. Yani suça delil olacak hiçbir somut delil bulunmadığı halde yargılanıyorum. Beraatimi talep ediyorum.”
Fatih Gönül’ün ardından söz alan avukatı Atiye Arıkan da savunmasında savcılığın iddialarını reddetti. Arıkan, Gönül hakkında Muş 2. Ağır Ceza Mahkemesinde “örgüt üyeliği” suçlamasıyla açılan ve beraatle sonuçlanan davada verilen kararı mahkemeye sundu. Arıkan, “İddia makamının sunduğu tek somut delil, müvekkilimin DİHA’da çalışıyor olması ama ona ilişkin de dosya kapsamında tek bir araştırma yapılmamış” dedi. Davanın asılsız bir ihbara dayandığını belirten Arıkan, Gönül’ün aktif bir sosyal medya hesabının olmadığını ve bu nedenle iddia edildiği gibi bir örgüt propagandası yapacak bir mecrasının da bulunmadığını söyleyerek beraat kararı verilmesini istedi.
Savunmaların ardından kararını açıklayan mahkeme, Gönül’ü tüm suçlamalardan beraat ettirdi.
Gönül, hakkındaki soruşturma kapsamında 30 Eylül 2020 tarihinde tutuklanmış, dört buçuk ay cezaevinde kaldıktan sonra, hakkında açılan davanın 16 Şubat 2021 tarihinde görülen ilk duruşmasında tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edilmişti.
RTÜK Kafa Radyo’ya para cezası verdi
24 Kasım 2021 tarihinde basında yer alan haberlere göre, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), radyo programcısı Nihat Sırdar’ın “Nihat’la Sivrisinek” programını yayınlayan Kafa Radyo’ya, hükümetin pandemi döneminde topladığı paralara ilişkin yorumların tarafsızlık/doğruluk ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle idari para cezası verdi.
Emniyet 271 sosyal medya hesabı hakkında işlem başlattı
Emniyet Genel Müdürlüğü, döviz kurundaki artış ve hükümetin ekonomi politikası hakkında paylaşım yapan 271 sosyal medya hesabı hakkında yasal işlem başlatıldığını duyurdu.
24 Kasım 2021 tarihli açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Döviz kurlarında gerçekleşen dalgalanmaları manipüle ederek, halkı kin ve düşmanlığa sevk eden, cebir ve şiddet kullanmak için halkı sokağa çağıran içeriklerin yanı sıra manipülatif ve dezenformasyon niteliğinde paylaşımlarda bulunduğu değerlendirilen 271 hesap ile ilgili çalışma yapılarak tespit edilen şahıslar hakkında gerekli yasal işlemler başlatılmıştır.”
Cumartesi Anneleri davasında reddi hakim talepleri reddedildi
Cumartesi Anneleri’nin yasaklanan 700. buluşmasında polis müdahalesiyle gözaltına alınan 46 kişinin “kanuna aykırı toplantılara katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” (2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu 32/1, 53/1, 63) suçlamasıyla yargılandığı davanın üçüncü duruşması 24 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 21. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşma, hakimin geç gelmesi nedeniyle iki saat gecikmeyle başladı. Hakiminin gecikmeye ilişkin herhangi bir açıklama yapmadığı duruşmada avukatlar, reddi hakim talebinde bulundular. Reddi hakim ve davadan çekilme taleplerinin tamamını reddeden mahkeme, duruşmaya katılamayan 10 sanık hakkında zorla getirme kararı çıkarılmasına karar vererek davayı 23 Mart 2022 tarihine erteledi.
İngiltere ve Galler Barosu İnsan Hakları Komitesi (BHRC) ve ARTICLE 19, celse öncesinde mahkemeye uzman görüşü sundu. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun (CMK) 67/6 maddesi uyarınca mahkemeye sunulan görüşte, devletin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 11. maddesinde düzenlenen toplanma özgürlüğü veya ifade özgürlüklerini kullananları barışçıl olarak ifade etmeye çalıştıkları görüşleri nedeniyle susturmak, cesaretlerini kırmak veya cezalandırmak amacıyla sınırlandıramayacağı belirtildi.
P24 tarafından takip edilen duruşma ile ilgili habere ve mahkemeye sunulan uzman görüşünün tam metnine bu bağlantıdan erişilebilir.
Gözaltına alınan MA muhabiri Emrullah Acar serbest bırakıldı
Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “örgüt üyeliği” iddiasıyla yürütülen bir soruşturma kapsamında 19 Kasım 2021 sabah saatlerinde Şanlıurfa’daki evine yapılan polis baskınıyla gözaltına alınan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Emrullah Acar, beş günlük gözaltı süresinin sonunda 24 Kasım 2021 günü adli kontrol talebiyle sevk edildiği mahkeme tarafından serbest bırakıldı. Emniyetteki ifadesinde bir haber kaynağı ile yaptığı görüşmeler sorulan Acar, ayda bir imza koşuluyla serbest bırakıldı.
Lice'de iki gazeteci askerler tarafından darp edildi
Diyarbakır'ın Lice ilçesinde 23 Kasım 2021 tarihinde haber takibi yapan Jin News muhabiri Derya Ren ve Mezopotamya Ajansı muhabiri Eylem Akdağ, asker ve polis tarafından engellendi. Ren’in boynunda bulunan fotoğraf makinesi kayışı ile Ren’in boynunun sıkıldığı ve daha sonra makinesine el konulduğu öğrenildi. Akdağ’ı da darp eden askerler, silahla Akdağ’ı iterek fotoğraf makinesine el koydu. Ardından telefonlarıyla çekim yapmaya çalışan Akdağ ve Ren, gözaltıyla tehdit edildi. Yaşananlara tepki gösteren HDP Milletvekili Remziye Tosun, gazetecilerin el konulan malzemelerini geri aldı.
Evrensel gazetesi Kocaeli Temsilcisi Gözde Meydan gözaltına alındı
Türk lirasındaki değer kaybı nedeniyle 23 Kasım 2021 akşam saatlerinde Türkiye’nin pek çok şehrinde protesto eylemleri düzenlendi. Evrensel gazetesi Kocaeli Temsilcisi Gözde Meydan, Derince’nin Yenikent Mahallesinde düzenlenen eylemi takip ettiği sırada polis tarafından gözaltına alındı. Güvenlik Şube Müdürlüğünde tutulan gözaltındakilere “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlaması yöneltildi. Gözde Meydan ve gözaltına alınan diğer yurttaşlar, sağlık kontrollerinin ardından serbest bırakıldı.
ETHA’nın internet sitesine bir kez daha erişim engeli
Etkin Haber Ajansı’nın internet sitesine erişim, Diyarbakır 4. Sulh Ceza Hakimliğinin 23 Kasım 2021 tarihli kararıyla BTK tarafından engellendi. Erişim engeli kararının ardından ETHA yayınını etha27.com adresinden sürdürüyor.
“KCK Basın Davası” yine ertelendi
46 gazeteci ve medya çalışanının “örgüt üyeliği,” “örgüt yöneticiliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı ve 2012 yılından beri devam eden “KCK Basın Davasının” 23. duruşması 23 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından izlenen duruşmada yargılanan gazetecilerin avukatları hazır bulundu. Avukatlar, gelinen aşamada herhangi bir beyanlarının olmadığını söyledi. Mahkeme, bir kısım sanık avukatlarınca sunulan mazeretleri kabul ederek davayı 22 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Dicle Haber Ajansı, Özgür Gündem, Azadiya Welat, Demokratik Modernite ve Fırat Dağıtım’da çalışan gazetecilere yönelik olarak 20 Aralık 2011 tarihinde düzenlenen operasyonda gözaltına alınan 46 basın çalışanından 32’si 24 Aralık 2011 tarihinde tutuklanmıştı. Tutuklu medya çalışanları davanın çeşitli aşamalarında tahliye edildi. İddianamede gazetecilik faaliyetleri suç delili olarak gösteriliyor.
Özgür Gündem baskınında gözaltına alınan 22 gazetecinin davası ertelendi
KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesine Ağustos 2016’da düzenlenen baskında gözaltına alınan 22 gazetecinin “görevi yaptırmamak için direnme” (TCK 265/1) ve “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/1, 125/3-a) suçlamalarıyla yargılandığı davanın 11. duruşması 23 Kasım 2021 tarihinde İstanbul 5. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada gazetecilerin avukatları hazır bulundu. Duruşma savcısı önceki celse verdiği mütalaasını tekrar ederek, gazetecilerin gözaltı işlemine engel olmak için polislere mukavemet ve hakaret ettiği iddiasıyla cezalandırılmalarını istedi.
Bir kısım sanık avukatının mazeret sunması nedeniyle mahkeme davayı 21 Aralık 2021 tarihine erteledi.
“Vice News Davası” Şubat ayına ertelendi
Vice News muhabirleri Philip John Pendlebury’nin “silahlı terör örgütüne bilerek isteyerek yardımda bulunmak suretiyle üye olmak”, Jacob Philip John Gingell (Jake) Hanrahan, tercüman Mohammed İsmael Rasool ve rehberlerinin “Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkındaki Kanuna muhalefet”, “örgüt propagandası yapmak” ve “örgüte bilerek isteyerek yardımda bulunmak suretiyle üye olmak” suçlamalarıyla yargılandıkları davanın 12. duruşması 23 Kasım 2021 tarihinde Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü
Vice News muhabirleri ve tercümanın avukatları Abdullah Orçun ve Özgür Yaşasoy duruşma salonunda hazır bulundu.
Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk Dış İlişkiler Genel Müdürlüğüne yazılan yazıya yanıt verilmediği duruşma tutanağına geçirildi. Mahkeme, istinabe talebine verilecek cevabın beklenmesine karar vererek davayı 24 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Sokağa çıkma yasakları sırasında Diyarbakır’da Vice News için çekim yaparken 28 Ağustos 2015 tarihinde gözaltına alınan muhabir Jake Hanrahan ve kameraman Philip Pendlebury ile gazetecilere çekimler sırasında yardımcı olan tercüman Mohammed İsmael Rasool gözaltına alınmıştı. Haklarında yapılan ihbar gerekçe gösterilerek konakladıkları otele yapılan baskın ile gözaltına alınan İngiltere vatandaşı gazeteciler ve tercüman, “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” iddiasıyla tutuklanmıştı. Adana F Tipi Cezaevine gönderilen gazeteciler, uluslararası kamuoyundaki tepkiler sonrasında 3 Eylül 2015 tarihinde serbest bırakılarak sınır dışı edilmişlerdi. Irak vatandaşı tercüman Mohammed İsmael Rasool ise 4 Ocak 2016 tarihinde görülen duruşmada tahliye edilmişti.
Oktay İnce hakkında açılan dava 30 Kasım’a ertelendi
Video eylemci ve belgeselci Oktay İnce hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın duruşması 23 Kasım 2021 tarihinde İzmir Kemalpaşa 1. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
İnce ve avukatı Ali Arif Cangı duruşmada hazır bulundu. İnce’nin mahkemeye duruşma öncesi sunduğu video savunmanın mahkeme tarafından izlenip dosyaya eklendiği belirtildi.
İnce’nin avukatının savunma için ek süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 30 Kasım’a erteledi.
Seyri Sokak Video ve Belgesel Kolektifi üyesi Oktay İnce, “Seyri Sokak” Twitter hesabının paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” iddiasıyla açılan soruşturma kapsamında 16 Ekim 2018 tarihinde İzmir’de evine yapılan baskınla gözaltına alınmış, arama sırasında tüm arşivine ve ailesinin dijital cihazlarına el konulmuştu. İnce, emniyetteki ifadesinin ardından serbest bırakılmıştı. İnce’nin el konulan video arşivinin iadesi için başlattığı eylemler sonrasında hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla iddianame düzenlenmişti.
Gazeteci Nurcan Yalçın’a 3 yıl 7 ay hapis cezası verildi
Gazeteci Nurcan Yalçın hakkında, Rosa Kadın Derneğine yönelik soruşturma sonucunda “örgüt üyeliği” ve “zincirleme şekilde örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla açılan davanın karar duruşması 22 Kasım 2021 tarihinde Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Yalçın’ın katılmadığı duruşmada avukatı Resul Temur hazır bulundu. Duruşma sonunda hükmünü açıklayan mahkeme, Yalçın'a “üye olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” (TCK 220/7) suçundan 2 yıl 1 ay, “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçundan ise 1 yıl 6 ay 22 gün olmak üzere toplam 3 yıl 7 ay 22 gün hapis cezası verdi. Mahkeme “propaganda” suçu için hükmün açıklanmasını geri bıraktı.
En az 58 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
26 Kasım 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 58 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.