Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Zekine Türkeri’ye hapis cezası; AYM’den ilan yasağına karşı ihlal kararı; Emniyetten TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı’ya katıldığı yayın nedeniyle suç duyurusu; Metin Cihan hakkında 6 yıla kadar hapis istemiyle iddianame
Gazeteci yazar Zekine Türkeri’ye 1 yıl 6 ay hapis cezası
Gazeteci yazar Zekine Türkeri hakkında sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla açılan davanın ikinci duruşması 15 Mart 2022 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Türkeri ve avukatının katıldığı duruşma sonunda kararını açıklayan mahkeme Türkeri’yi atılı suçlamadan 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünün uygulanmasına yer olmadığına da karar verdi.
AYM: BİK’in Cumhuriyet’e yönelik ilan cezası basın özgürlüğü ihlali
Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumunun (BİK) Cumhuriyet gazetesine bir köşe yazısı nedeniyle 2013 yılında verdiği üç günlük ilan kesme cezasının basın ve ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti. Kararın bir örneğinin yerel mahkemeye gönderilmesine karar veren AYM, yeniden yargılama yapılarak ihlale neden olan kararın kaldırılmasını istedi.
15 Mart tarihinde Deutsche Welle’de yayımlanan habere göre, BİK’in üç günlük ilan yasağı kararı 2015 yılında hayatını kaybeden gazeteci yazar Cüneyt Arcayürek’in 28 Şubat 2013 tarihinde yayımlanan “Artist!” başlıklı köşe yazısı nedeniyle aynı yıl verildi. Arcayürek, yazısında hükümetin o dönem yürüttüğü barış sürecini eleştirmiş, yazısını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakan olduğu 2006 yılında Mersin’de kendisini protesto eden bir çiftçiyle yaşadığı polemik esnasında sarf ettiği “Artistlik yapma lan” cümlesiyle bitirmişti. “Lan” kelimesinin basın etiğine ve ahlaka aykırı bir ifade olduğunu savunan BİK, “bu ifade nedeniyle başbakanın hukuken sorumlu tutulmaması, bu ifadeyi kendisine karşı kullanan diğer kişilerin de hukuken sorumlu tutulmamasına yol açmamalıdır” demişti.
Cumhuriyet gazetesinin avukatları karara itiraz etti. Ancak İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 2015 yılında itirazı reddedince gazete AYM’ye 2016 yılında bireysel başvuruda bulundu.
AİHM, Wikipedia erişim yasağına karşı başvuruyu karara bağlayacak
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), internet ansiklopedisi Wikipedia’ya Türkiye’de üç yıla yakın bir süre boyunca uygulanan erişim yasağına karşı Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı tarafından yapılan başvuruyu 24 Mart’ta karara bağlayacağını açıkladı.
Wikipedia’ya erişim yasağı, platform üzerindeki bazı sayfaların içeriğinde “Türkiye’yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunması” gerekçe gösterilerek 29 Nisan 2017 tarihinde yürürlüğe konulmuştu. Wikimedia Vakfı avukatlarının idari tedbir kararını alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine yaptıkları itiraz reddedildi. Wikipedia’ya erişim yasağı Anayasa Mahkemesinin aldığı ihlal kararının 15 Ocak 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından kaldırıldı.
TÜGVA belgelerini açıklayan Metin Cihan hakkında dava açıldı
İktidara yakınlığıyla bilinen Türkiye Gençlik Vakfının (TÜGVA) devletin çeşitli kurumlarındaki kadrolaşma çabalarını gösteren belgeleri sosyal medya üzerinden yayımlayan gazeteci Metin Cihan hakkında altı yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı. Davanın ilk duruşması 18 Mart 2022 tarihinde İstanbul 22. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Dava 5 Nisan'a ertelendi.
18 Mart tarihinde medyada yer verilen haberlere göre, iddianamede, TÜGVA "mağdur" olarak, 24 Kasım 2021'de tutuklanan Ramazan Aydoğdu isimli şüpheli ve 22 Kasım 2021'de hakkında yakalama kararı çıkarılan gazeteci Cihan Yücel (Metin Cihan) ise "şüpheli" sıfatıyla yer aldı.
Aydoğdu'nun, TÜGVA'ya ait bilgisayarlardan elde edilmiş olduğu değerlendirilen vakıf dosyalarına rıza dışında ve hakkı olmaksızın erişim sağladığı, haksız şekilde elde edilen dosyaları manipüle ederek ve değiştirerek şüpheli Cihan Yücel'e gönderdiği savunulan iddianamede, Aydoğdu'nun zincirleme şekilde "bilişim sistemindeki verileri bozma yok etme, erişilmez kılma, sisteme veri yerleştirme" ve zincirleme şekilde "kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme veya yayma" suçlarından toplam 10 yıl 6 aya kadar hapisle cezalandırılması isteniyor. Metin Cihan hakkında ise zincirleme şekilde "kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme veya yayma" suçundan 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor.
Gazeteci Nurcan Yalçın’a dava açıldı
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturma kapsamında 4 Şubat 2022 günü evine yapılan baskınla gözaltına alınan ve 7 Şubat’ta serbest bırakılan gazeteci Nurcan Yalçın hakkında “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” suçlamasıyla iddianame hazırlandı.
İddianamede, Diyarbakır'ın Sur ilçesindeki sokağa çıkma yasakları döneminde Yalçın’ın yaptığı röportajlar ve bu röportajlarda geçen bazı ifadeler suçlamalara kaynak gösterildi. İddianame Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Davanın ilk duruşması 17 Mayıs’ta görülecek.
Emniyetten Şebnem Korur Fincancı hakkında suç duyurusu
Emniyet Genel Müdürlüğü Terörle Mücadele (TEM) Daire Başkanlığı, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Şebnem Korur Fincancı hakkında suç duyurusunda bulundu.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunduğunu Twitter hesabından 15 Mart tarihinde açıklayan TEM, gerekçe olarak da Korur Fincancı’nın hakkında “çok sayıda arama kaydı bulunan firari FETÖ mensubu Erkam Tufan Aytav’ın yayınladığı programa katılmasını” gösterdi. Korur Fincancı, gazeteci ve kapatılan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın eski başkan yardımcısı Aytav’ın YouTube yayınına aynı gün konuk olarak katılmıştı.
Konuyla ilgili TTB’den 17 Mart’ta yapılan açıklamada, suç duyurusuyla TTB’nin “kamuoyu gözünde zayıflatılması, görev ve yetkilerini kullanırken çekingen davranması amaçlandığı” belirtildi. Açıklamada, "TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı’nın demeç verdiği kişi hakkında arama kararları bulunduğundan söz edilmekle birlikte, hakkında suç duyurusunda bulunulan Şebnem Korur Fincancı’nın eylemine dair bir açıklama da yoktur,” denildi.
Gazeteci Ertürk Yılmaz beraat etti
Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Ertürk Yılmaz, “örgüt propagandası” suçlamasıyla İzmir 15. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandığı davada beraat etti.
Yılmaz, 22 Aralık 2021 tarihinde sabah saatlerinde evine düzenlenen polis baskınıyla gözaltına alınmış, ifadesinin ardından aynı gün serbest bırakılmıştı. Yılmaz’ın da aralarında bulunduğu yedi kişinin bir gizli tanık ifadesi nedeniyle gözaltına alındıkları bildirilmişti.
Levent Gültekin’e saldırı davasında sanıklara 4,5 yıl hapis cezası talebi
İstanbul Bakırköy'de bir yıl önce gazeteci Levent Gültekin'e saldırdıkları iddiasıyla "kasten nitelikli yaralama" suçlamasıyla haklarında dava açılan iki tutuksuz sanığın yargılandığı davada savcı mütalaasını açıkladı. Mütalaada sanıklar Muhammed Emin Kılıç ve Ömer Doğru’nun 4 yıl 6’şar ay cezalandırılması istendi.
Savcının esas hakkındaki mütalaası davanın Bakırköy 47. Asliye Ceza Mahkemesinde 15 Mart 2022 tarihinde görülen duruşmada açıklandı. Duruşmaya tutuksuz sanıklar ve Levent Gültekin katılmadı. Taraf avukatları duruşma salonunda hazır bulundu. Duruşmada mütalaasını açıklayan Cumhuriyet Savcısı olay günü Levent Gültekin’in basit tıbbi müdahaleyle giderilmeyecek şekilde yaralandığını ve sanıklardan Muhammed Emin Kılıç’ın suçlamaları kabul etmediğini, sanık Ömer Doğru’nun da dolaylı olarak suçlamayı kabul ettiğini belirtti. Açıklanan mütalaada sanıkların verdikleri beyanların samimi bulunmadığı vurgulanarak, sanıkların "Kasten nitelikli yaralama" suçunu işlediklerini belirterek, her ikisinin de ayrı ayrı 4 yıl 6 ay kadar hapis cezasına çarptırılmalarını talep etti. Duruşma sanık ve avukatlarının mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamaları için ertelendi.
Gültekin bir televizyon programının canlı yayınına katılmak üzere gittiği Bakırköy'deki televizyon binası önünde 8 Mart 2021 tarihinde kalabalık bir grubun saldırısına uğramıştı. Soruşturma başlatan Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede olaya ilişkin kamera görüntülerinde saldırganların tespit edilemediğine yer verilmişti.
Mersin’de gazeteci Zeynel Boğan saldırıya uğradı
Mersin'de Birebir Haber ve Mersin Kara Haber’ gazetelerinin imtiyaz sahibi Zeynel Boğan 14 Mart günü sabah saatlerinde dört kişinin saldırısına uğradı. Olay Mersin’in Akdeniz ilçesinde meydana geldi. Ofisine giden Boğan’ın önünü kimliği belirlenemeyen dört kişi çevirdi. Tehdit ve küfürlerle çıkan tartışmadan sonra muştalar ile Boğan’ı darp eden saldırganlar olay yerinden kaçtı. Sağlık ekiplerinin olay yerine gelmesiyle ilk müdahalesi yapılan Boğan, hastaneye kaldırıldı. Boğan'ın burnunun kırıldığı öğrenildi.
Savcı, Mehmet Emin Kurnaz’a “hakaret” suçlarından ceza istedi
BirGün gazetesi politika editörü Mehmet Emin Kurnaz’a “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” (TCK 125) ve “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamalarıyla açılan davanın üçüncü duruşması 17 Mart 2022 tarihinde İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Kurnaz, BirGün gazetesinde 25 Mayıs 2021 tarihinde yayımlanan “Çetelerin İktidarı” başlıklı yazıda MHP lideri Devlet Bahçeli ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret edildiği suçlamasıyla yargılanıyor. Duruşmada esas hakkında savunmasını sunan savcı, Kurnaz’ın atılı suçlardan cezalandırılmasını istedi. Avukatların mütalaaya karşı beyanda bulunmak için süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 8 Eylül 2022 tarihine erteledi.
Gazeteci Çetin Kurşun’un “propaganda” ve “üyelik” davaları birleştirildi
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Azadiya Welat gazetesi çalışanı Çetin Kurşun’un “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla görülen yeni davanın ilk duruşması 17 Mart günü Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Kurşun hakkında daha önce Ciwannews isimli sitenin kurucusu olduğu iddiasıyla dava açılmış, bu yargılama sonunda Kurşun “zincirleme örgüt propagandası” suçlamasıyla üç yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ancak bu karar, Kurşun’un “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılanması gerektiğini belirten istinaf mahkemesi tarafından bozuldu. Bozma kararı üzerine 27 Ocak’ta yeniden görülen davanın ilk duruşmasında, Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi bu kez Kurşun’un Ciwannews sitesinde yayımlanan haberlerle “örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. Bunun üzerine Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından aynı suçlamayla hazırlanan iddianamenin Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesince kabulüyle mevcut yargılama başlamış oldu.
Duruşmada savunma yapan Kurşun 6 Şubat 2018 tarihinde evinin kapısının kırılarak yapılan baskınla gözaltına alındığını, 14 gün gözaltında tutulduğunu, tehdit edildiğini ve üzerine atılı suçlamayı bu süre içinde öğrenemediğini belirtti. Kurşun, Ciwannews adlı siteyle bir ilgisinin olmadığını söyleyen Kurşun, sitede yer alan mail adresinin de kendisine ait olmadığını söyledi.
Ardından mütalaasını sunan savcılık, Kurşun’un “örgüt propagandası” suçundan cezalandırılmasını istedi. Mahkeme heyeti, Kurşun’un aynı mahkemede “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı dosya ile mevcut dosyanın birleştirilmesine karar verdi.
Hollandalı gazetecilerin yargılandığı dava Mayıs'a ertelendi
RTL Nieuws çalışanı gazeteciler Olaf Koens ve Pepijn Nagtzaam’ın “2565 Sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’na muhalefet etmek” suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması 17 Mart’ta Edirne 5. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. İki gazeteci geçtiğimiz Eylül ayında Yunanistan sınırındaki mülteci hareketliliğini takip etmek için Edirne’de bulundukları sırada askeri yasak bölgeye girmekle suçlanıyorlar.
Duruşmada savunma yapan Koens ve Nagtzaam, bulundukları yerin yasak bölge olduğuna dair herhangi bir işaret bulunmadığını ve askerlerin uyarısı üzerine de araçlarını hemen durdurup basın mensubu olduklarını belirttiklerini aktardı. Duruşma sonunda mahkeme, dosyadaki eksik hususların giderilmesine karar vererek davayı 12 Mayıs’a erteledi.
Gökhan Yavuzel’in davası ertelendi
Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) üyesi şair ve yazar Gökhan Yavuzel’e kültür-sanat içerikli bir yazısı gerekçe gösterilerek “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” (TCK 216) suçlamasıyla açılan davanın ikinci duruşması 17 Mart 2022 tarihinde Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
Yurt dışında yaşayan Yavuzel ve avukatlarının katılmadığı duruşma 28 Haziran 2022 tarihine ertelendi.
Ferhat Tunç’un davası ertelendi
Sanatçı ve insan hakları savunucusu Ferhat Tunç’un “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125) suçlamasıyla yargılandığı davanın 17 Mart 2022 tarihinde Büyükçekmece 16. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmesi beklenen duruşması, mahkeme hâkiminin izinli olması sebebiyle görülmedi. Dava ileri bir tarihe ertelendi.
Dava, Tunç’un eski Başbakan Binali Yıldırım hakkında sosyal medyada yaptığı bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle açılmıştı.
Reyhan Çapan’ın davası Eylül ayına ertelendi
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin eski sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan hakkında 18 ayrı iddianame birleştirilerek “basın yoluyla örgüt propagandası yapmak” (TMK 7/2) ve “terör örgütlerinin açıklamalarını basmak veya yayınlamak” (TMK 6/2) suçlamalarıyla açılan davanın 21. duruşması 16 Mart 2022 tarihinde İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Çapan ve avukatlarının mazeret bildirerek katılmadıkları duruşmada mahkeme, dosyadaki bazı sanıklar hakkında çıkarılan yakalama emirlerinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 27 Eylül 2022 tarihine erteledi.
Ayşenur Parıldak tahliye oldu, en az 56 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Kapatılan Zaman gazetesi muhabiri Ayşenur Parıldak'ın cezasının infazının tamamlamasının ardından 18 Mart 2022'de tahliye edildiğinin öğrenilmesiyle Türkiye'de cezaevinde bulunan gazeteci sayısı 56'ya indi. Ağustos 2016'dan beri cezaevinde bulunan Parıldak, Mart 2021'de denetimli serbestlik hakkı kazanmış ancak avukatının bu yöndeki başvuruları reddedilmişti. Parıldak'ın davasıyla ilgili ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.
Cezaevindeki gazeteci veya medya çalışanlarının listesine bu bağlantıdan erişilebilir.