Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Efkan Bolaç beraat etti; Egemen Harekât Planı davası, Baransu’nun “MGK” davası ile birleştirildi; seçim günü gazetecilere saldırı, gözaltı ve engellemeler; Kızılay yöneticisinden BirGün’e tazminat davası
Efkan Bolaç beraat etti
Karikatürist Carlos Latuff’un, Soma Katliamı ve Berkin Elvan çizimlerini sosyal medya hesabından paylaşan Avukat Efkan Bolaç’a “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın üçüncü duruşması 1 Haziran 2023 tarihinde İstanbul 52. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada Bolaç ve taraf avukatları hazır bulundu.
Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, paylaşımların ağır eleştiri mahiyetinde olduğunu ve temenni içerdiğini belirterek suçun yasal unsurları oluşmadığından Bolaç’ın beraatını istedi.
Bolaç ve avukatları mütalaaya katıldıklarını belirtirken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatı, Bolaç’ın cezalandırılmasını talep etti.
Mahkeme, yargılamaya konu edilen paylaşımların “hakaret niteliğinde olmadığı, kaba ve nezaket dışı paylaşım olduğu” kanaatiyle unsurları oluşmayan suçtan Bolaç’ın beraatına hükmetti.
Egemen Harekât Planı davası, Baransu’nun MGK haberi davası ile birleştirildi
Kapatılan Taraf gazetesinin eski yöneticileri Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Yıldıray Oğur ve muhabir Mehmet Baransu’nun yeniden yargılandıkları Egemen Harekât Planı davasının ikinci duruşması 31 Mayıs 2023 günü İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada, sanık avukatları hazır bulundu. Sanıklardan Mehmet Baransu ise duruşmaya, tutuklu bulunduğu Silivri Cezaevinden SEGBİS ile bağlandı.
İstinaf mahkemesi bozma kararında, Baransu’nun İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandığı dosya ile mevcut dosyanın birleşmesi konusunda görüş bildirmişti. Savcı mütalaasında, Baransu’nun “devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin gizli kalması gereken bilgileri açıklamak” suçlamasıyla İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandığı dosyası ile mevcut dosyanın hukuki ve fiili bağlantı olduğu gerekçesiyle birleştirilmesini istedi.
Baransu’nun avukatı Çiğdem Koç, birleştirilmesi istenen dosya ile mevcut dosya arasında herhangi bir fiili bağlantı olmadığını bu nedenle birleştirmenin yasaya ve hukuka aykırı olduğunu söyledi.
Çongar ve Altan’ın avukatı Figen Albuga Çalıkuşu, İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesindeki dosyada yalnızca Baransu yönünden bağlantı bulunduğunu ve diğer sanıklar yönünden dosyanın tamamının birleştirilme unsuru yapılamayacağını söyledi.
Oğur’un avukatı Gülçin Avşar da birleştirilmesi istenilen dosyada müvekkili açısından suç isnadı olmadığını belirterek savcının talebinin reddini istedi.
Mahkeme, dosyanın hukuki ve fiili irtibat bulunduğu gerekçesiyle İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesindeki dosya ile birleştirilmesine karar verdi.
İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesindeki dosya üzerinden yürütülecek davanın duruşması 13 Kasım 2023 tarihine ertelendi.
Birleştirilen dosyada Baransu ve eski Taraf Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Murat Şevki Çoban, 28 Kasım 2013 tarihli “Gülen’i bitirme kararı 2004’te MGK’da alındı” başlıklı haber nedeniyle “devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin gizli kalması gereken bilgileri açıklamak” suçlamasıyla yargılanmıştı. Yargılama sonunda Çoban beraat ederken Baransu toplam 16 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Baransu’nun cezası istinaf mahkemesince bozulmuştu.
Kızılay yöneticisi, BirGün’e 250 bin TL’lik tazminat davası açtı
Kızılay’ın Denetim Kurulu üyesi Şehmus Yıldırım, BirGün gazetesinin 9 Mayıs 2023 tarihli nüshasında yayımlanan “Önce tutuklandı sonra zengin oldu” başlıklı haber nedeniyle gazeteye 250 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı.
Yıldırım avukatı aracılığıyla sunduğu dava dilekçesinde, "kamudan aldığı ihale" iddialarını haberleştiren BirGün gazetesinin kendisini “kamuoyunda küçük düşürdüğünü, haksız bir şekilde kötülenerek manevi varlığının zedelendiğini” iddia etti.
Şikâyetini Kürtçe anlatan tutuklu gazetecinin muayenesine engel
Diyarbakır'da 16 Haziran 2022'de 15 meslektaşıyla birlikte tutuklanan Xwebûn gazetesi editörü Zeynel Bulut, rahatsızlığı nedeniyle götürüldüğü hastanede şikâyetini Kürtçe anlattığı için muayene edilmesine izin verilmedi.
Rahatsızlığı nedeniyle 14 Mayıs günü Gazi Yaşargil Eğitim Araştırma Hastanesine götürülen Bulut, ana dilinde şikâyetini anlattığı sırada görevli askerler tarafından "Türkçe konuş" diye uyarıldı.
Askerlerin müdahalesine tepki gösteren Bulut, "Irkçılık yapmayın. Kürtçe benim ana dilim. Kendimi Kürtçe daha iyi ifade ediyorum" dedi.
Bulut’u muayene eden doktor da "Hasta hangi dilde kendini iyi ifade ediyorsa o dilde konuşur" sözleriyle askerleri ikna etmeye çalıştı. Askerler, yaşanan tartışmanın ardından muayene olmasına izin vermeden Bulut'u kelepçeleyerek tutulduğu cezaevine geri götürdü.
Bulut, avukatları aracılığıyla suç duyurusunda bulunacağını açıkladı.
Seçim günü gazetecilere saldırı, gözaltı ve engellemeler
Dokuz8HABER muhabiri Fatoş Erdoğan, 28 Mayıs’ta İstanbul’un Kağıthane ilçesinde bir orta okulda oy verme işlemini takip ettiği sırada AKP’li bir yetkilinin saldırısına uğradı. AKP’li yetkili Erdoğan’ın zorla telefonunu aldı ve saçını çekerek tekme attı. Gazeteci Erdoğan saldırı sonucu hafif şekilde yaralandı.
KRT TV Muhabiri Sultan Eylem Keleş'in, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde çekim yaptığı sırada AKP'nin okul sorumlusu olan Kadıköy Belediyesi AKP Meclis Üyesi tarafından yayın yapması engellendi.
Urfa'nın Haliliye ilçesine bağlı Yeniköy Mahallesi'nde müşahitlerinin oy kullanmasına izin verilmediği bilgisi üzerine mahalleye giden Yeşil Sol Parti heyeti, burada bir grubun taşlı ve sopalı saldırısına maruz kaldı. Bu esnada haber takibi yapan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirinin kamerası parçalandı.
Batman'da kent merkezinde araç konvoyu ile kutlama yapıldığı sırada çekim yapan gazeteci Vedat Aker gözaltına alındı.
Fox TV'de yayımlanan "Seçim 2023" programına katılan gazeteci Çiğdem Toker, "Demokrasi sadece sandıktan ibaret değildir. Seçmenin ve yurttaşların siyasetin diğer alanlarında da kendini ifade etmesini desteklememiz, bunun için çaba göstermemiz lazım." değerlendirmesinde bulundu. Toker bu sözleri nedeniyle iktidara yakınlığıyla bilinen Yeni Şafak, Takvim, Sabah, Yeni Akit ve A Haber gibi yayın organları tarafından hedef gösterildi.
RTÜK’ten 6 kanala inceleme
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 28 Mayıs seçim akşamı gazeteci Çiğdem Toker'in ifadeleri nedeniyle Fox TV hakkında rapor hazırlandığını; seçim yayınlarında "halkı aşağılayan" konuşmalara yer verdikleri gerekçesiyle de Halk TV, Tele 1, KRT, TV 5, Flash Haber ve Sözcü TV hakkında inceleme başlattığını duyurdu.
Valilik “gazetecileri ölümle tehdit” iddiasına soruşturma izni verilmedi
Van Valiliği, haber takibi yapan gazetecileri ölümle tehdit ettiği belirtilen polis hakkında soruşturma başlatılmasına, "kendisini koruma amacıyla elini silahına götürdü" gerekçesiyle izin vermedi.
Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) 1 Eylül 2022'de Van’da gerçekleştirdiği Dünya Barış Günü mitingi sonrası yürüyüşe geçen kitleyi takip eden gazeteciler, polisler tarafından darp edilerek, ölümle tehdit edilmişti. Polis, eylemi takip eden gazetecilerden Mesut Bağcı’yı darp edip kamerasını kırılmıştı. TEM Şube'den olduğunu söyleyen bir sivil polis ise Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Berivan Kutlu ile JinNews muhabiri Zelal Tunç’u ölümle tehdit etmişti. Polis, gazetecilere “Seni vururum, kimse seni bulamaz” tehdidinde bulunarak, JinNews muhabiri Elfazi Toral’a da silah çekmişti.
Gazeteci Hakkı Boltan ifade vermek için gittiği emniyet müdürlüğünde gözaltına alındı
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının başlattığı bir soruşturma kapsamında hakkında gözaltı kararı verilen 216 kişi arasında bulunan gazeteci Hakkı Boltan, 29 Mayıs günü ifade vermek için gittiği Diyarbakır Emniyet Müdürlüğünde “örgüt üyeliği” (TCK 314) iddiasıyla gözaltına alındı.
Emniyetteki işlemleri tamamlanan Boltan, 30 Mayıs günü sabah saatlerinde Diyarbakır Adliyesine sevk edildi. Savcılığa ifade veren Boltan, adli kontrol tedbiriyle serbest bırakılması talebiyle Sulh Ceza Hâkimliğine sevk edildi. Boltan, hâkimlik sorgusunun ardından adli kontrol tedbiriyle serbest bırakıldı.
AKP’li meclis üyesi, İBB binasında gazeteci Ali Macit’i darp etti
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi, Mayıs ayı olağan İSKİ Genel Kurulu'nu gerçekleştirmek üzere 30 Mayıs’ta Saraçhane'deki başkanlık binasında toplandı.
CHP Grup Başkanvekili Tarık Balyalı konuşurken AKP'liler meclis salonunu terk etti. Oturumdan çıkan AKP'li Meclis Üyesi Uğur Korkmaz’a sivil bir kişi tarafından küfür edildiği öğrenildi. AKP’li Korkmaz bu olayı görüntüleyen Medyascope muhabiri Ali Macit’i yaşanan arbede sırasında darp etti, çekim yapmasını engelledi.
Olayın ardından Macit, sosyal medyada da hedef gösterildi.
Rus gazetecinin Türkiye’ye girişine “güvenlik tehdidi” gerekçesiyle izin verilmedi
Rusya’da hapiste olan muhalefet lideri Aleksey Navalni’ye yakın YouTube kanalı Popular Politics’in sunucusu Irina Alleman’ın Türkiye’ye girişine izin verilmedi.
Telegram kanalından olayı açıklayan Irina Alleman’a göre Türkiye’deki yetkililer kendisine “ulusal güvenlik tehdidi olduğu” gerekçesiyle izin vermedi ve Alleman’ın Türkiye’ye girişini beş yıl süreyle yasakladı. Alleman, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunu takip etmek için İstanbul’a uçmuştu. Rus gazeteci, ilk turu Türkiye’de takip edip haberleştirmişti.
Pasaport kontrolünde karar bildirilerek sınır dışı edilen Alleman, kendisine “tehdidin” ne olduğunun belirtilmediğini söylüyor.
Haber takibi sırasında gazetecilere engelleme
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyonu ve Cumartesi Anneleri/İnsanları 17-31 Mayıs Gözaltında Kayıplara Karşı Mücadele Haftası kapsamında, 30 Mayıs 2023 günü Şişli Cami Meydanı’nda mum yakma etkinliği gerçekleştirmek isterken, polis tarafından engellendi.
Eyleme müdahale eden polisin gazetecilerin görüntü almasını da engellediği öğrenildi. Polisin izin vermemesi üzerine etkinlik İHD İstanbul Şubesi binası içinde yapıldı.
Musa Çitil’in şikâyetiyle yargılanan gazeteci Yağmur Kaya’nın davası Ekim ayına ertelendi
Gazeteci Yağmur Kaya'nın İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin ile yaptığı röportaj nedeniyle Musat Çitil'in şikâyeti üzerine “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” (TMK 6/1) suçundan yargılandığı davanın dördüncü duruşması 1 Haziran 2023 günü Aydın 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Dava eksik hususların tamamlanması için 5 Ekim 2023 tarihine ertelendi.
Selçuk Bayraktar’ın şikâyeti üstüne yargılanan gazeteci Şirin Payzın’ın davası reddedildi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı ve Baykar Savunma Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar’ın gazeteci Şirin Payzın ve Halk TV’ye “kişilik haklarının zedelendiği ve hakarete uğradığı” (TCK 134) suçlamasıyla açtığı 150 bin TL’lik manevi tazminat davasının ikinci duruşması 1 Haziran 2023 günü Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.
Payzın ve taraf avukatları duruşmada hazır bulundu. Payzın savunmasında “30 yıllık gazeteciyim ve stajyer muhabirliğimden beri gazeteci olarak sorumluluğumu kamuoyunu yönlendirmeden yapıyorum. Kamuoyunun bilmesi gerekenleri anlatmak, soru sormak ve gerekli olduğunda yorum yapmak benim sorumluluğum” dedi.
Payzın’ın avukat Aslı Kazan da söz konusu yayında kamuoyunu ilgilendiren güncel konuların tartışıldığını belirterek müvekkilinin bir gazeteci olarak soru yönelttiğini belirtip davanın reddini talep etti.
Mahkeme davanın reddine karar verdi.
Şirin Payzın’ın, Halk TV’de yayımlanan 16 Şubat 2022 tarihli “Sözüm Var” isimli programında konuğu olan İYİ Parti Uluslararası Politikalar Başkanı Ahmet Kamil Erozan’a, İHA ve SİHA üreten Baykar Teknolojiye ilişkin sorduğu sorular dava konusu edilmişti.
Eren Keskin “Deniz Poyraz” paylaşımı nedeniyle yargılandığı davada beraat etti
İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin’in, 2021 yılında HDP İzmir İl Binası’na yapılan saldırıda öldürülen Deniz Poyraz’a ilişkin sosyal medya paylaşımı nedeniyle “kamu görevlisine hakaret" (TCK 125/3) ve "terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” (TMK 6/1) suçlarından yargılandığı davanın ikinci duruşması 1 Haziran 2023 tarihinde İzmir 18. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme Keskin hakkında beraat kararı verdi.
Mahkeme gazeteci Furkan Karabay’a açılan davada ceza davasının sonucunun beklenmesine hükmetti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın, Gerçek Gündem sitesinde 22 Haziran 2022 tarihinde yayınlanan bir haberi gerekçe göstererek Gerçek Gündem ve Furkan Karabay aleyhine “kişilik haklarına saldırı” (TCK 134) iddiasıyla açtığı 100 bin TL’lik tazminat davasının ikinci duruşması 30 Mayıs 2023 günü İstanbul 33. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.
Karabay’ın katılmadığı duruşmada avukatı hazır bulundu. İnal’ın avukatı Ferah Yıldız ise yargılamaya e-duruşma ile katıldı.
Mahkeme, Karabay’ın “hakaret” (TCK 125) ve “iftira” (TCK 267) suçlamalarıyla İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılandığı ceza davasının kesinleşmesinin beklenmesine karar verdi. Dava 14 Aralık 2023 tarihine ertelendi.
Gazeteci Burhan Ekinci’nin davası Ekim ayına ertelendi
Gazeteci Burhan Ekinci’nin sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması 31 Mayıs 2023 günü İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Yurt dışında ikamet eden Ekinci’nin katılmadığı duruşmada avukatı Merve Kurhan hazır bulundu. Kurhan, müvekkili hakkında çıkarılan yakalama emrinin kaldırılmasını ve savunmasının Almanya’da alınması için istinabe evrakı düzenlenmesini talep etti.
Mahkeme, savunma alınması için Almanya’ya yazılan istinabe taleplerinin geri çevrildiği gerekçesiyle Ekinci’nin avukatının talebini reddetti. Ekinci hakkındaki yakalama emrinin infazının beklenmesine karar veren mahkeme, davayı 27 Ekim 2023 tarihine erteledi.
Ahmet Sever’in yargılandığı iki dava Kasım ayına ertelendi
Gazeteci ve 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün eski basın danışmanı Ahmet Sever’in 2018 yılında yayımlanan İçimde Kalmasın: Tanıklığımdır adlı kitabındaki ifadeler nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) ve dönemin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop’a “hakaret” (TCK 125) suçlamalarıyla yargılandığı iki ayrı davanın görülmesine 30 Mayıs 2023 tarihinde İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi.
P24 tarafından izlenen duruşmalara yurt dışında yaşayan Sever katılmazken avukatı Filiz Aydın mahkemede hazır bulundu.
Mahkeme, Sever hakkında yazılan istinabe evrakının dönüşünün beklenmesine karar vererek davaları 9 Kasım 2023 tarihine erteledi.
Sadiye Eser’in yargılandığı dava ertelendi
Gazeteci Sadiye Eser’in de arasında bulunduğu 33 kişinin “örgüt üyeliği” (TCK 314) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlarından yargılandığı davanın 24. duruşması 1 Haziran 2023 tarihinde İstanbul 6. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Mahkeme, bir kısım sanık hakkında çıkartılan yakalama emirlerinin infazının beklenmesine karar verdi. Dava 26 Ekim 2023 tarihine ertelendi.
“KCK Akademi” davasında gazeteci Ahmet Birsin’in dosyası ayrıldı
Demokratik Modernite dergisi editörü Haydar Ergül ve gazeteci Ahmet Birsin’in de aralarında olduğu 17 sanığın “örgüt üyeliği” (TCK 314) suçlamasıyla yargılandığı davanın 19. duruşması 31 Mayıs 2023 tarihinde İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Sanıkların katılmadığı duruşmada hazır olan avukatlar, 13 Şubat 2023 tarihinde mahkemeye sunulan esas hakkındaki mütalaaya ilişkin savunma yapmak için süre talebinde bulundu.
Birsin’in dosyasının talep eden savcı, esas hakkındaki mütalaasını tekrar ederek sanıkların atılı suçtan cezalandırılmalarını istedi.
Sanık ve avukatlara esas hakkındaki mütalaaya ilişkin savunma yapmaları için süre veren mahkeme, yurt dışına çıkış yasağı şeklindeki adli kontrol tedbirlerinin devamına karar verdi. Mahkeme Ahmet Birsin’in dosyasının ayrılmasına hükmetti ve davayı 4 Ekim 2023 tarihine erteledi.
En az 61 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
Türkiye’de 2 Haziran 2023 itibarıyla en az 61 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.