Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Gezi ve Çarşı davalarının birleştirilmesinin ardından ilk duruşma görüldü, Osman Kavala’nın tutukluluğuna devam kararı verildi; fotoğraf sanatçısı Mehmet Özer’e 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi; yeniden yargılanan Veysi Altay ve Dicle Anter’e “propaganda” suçlamasıyla ceza verildi; Gökhan Yavuzel hakkında bir dava daha açıldı; gazeteci Ayşe Kara için hapis istemi
RTÜK’ün Halk TV’ye verdiği cezanın yürütmesi durduruldu
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK), Temmuz ayında Halk TV’ye verdiği 3 kez program durdurma cezasının yürütmesi Ankara Bölge İdare Mahkemesi tarafından durduruldu.
RTÜK, CHP eski Milletvekili Hilmi Yarayıcı’nın Halk TV'de yayınlanan “Serhan Asker ile Görkemli Hatıralar” adlı programda Grup Yorum’un Cemo adlı türküsünü seslendirmesini “terör örgütü propagandası” sayarak Halk TV’ye 3 kez program durdurma ve idari para cezası vermişti.
RTÜK’ün kararını haksız bulan Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 3 üyesinin oybirliğiyle verdiği kararda şu ifadelere yer verildi: “Cemo türküsünün teröre destek verdiği gerekçesiyle Halk TV'ye yaptırım uygulanmış olsa da şarkının sözlerinin terörü açıkça övücü nitelikte olmadığı, şarkının terör propagandası amacıyla kullanıldığına dair dosyaya herhangi bir veri konulmadığı anlaşıldığından Halk TV'nin itirazının kabulüne oybirliğiyle karar verilmiştir.”
Kalan 2 program durdurma cezasının uygulanıp uygulanmayacağı ise dosyada esastan karar verildiğinde netleşecek.
Demirören grubu Reuters hakkında suç duyurusunda bulundu
Demirören Grubu, medya, enerji ve şans oyunları için kullandığı kredilerin yapılandırılması için bankalarla görüşme yaptığına dair haberler nedeniyle uluslararası haber ajansı Reuters hakkında suç duyurusunda bulundu.
Demirören, Doğan Medya’ya ait basın kuruluşlarını 2018 yılında Ziraat Bankasından kullandığı kredi ile satın almıştı. Demirören Grubunun borçlarını ödemediğine dair iddiaların ardından Demirören Grubu ile Ziraat Bankası arasında borçların yeniden yapılandırılması için görüşmeler olduğuna dair haber yayımlayan Reuters, 2 milyar doları bulan borçlar için yeni bir formül üzerinde görüşüldüğünü aktarmıştı.
Gezi ve Çarşı davalarının birleştirilmesinin ardından ilk duruşma görüldü
İstinaf mahkemesinin bozma kararının ardından yeniden görülmekte olan Gezi davasının, beraat kararları Yargıtay tarafından bozulan Çarşı davası ile birleştirilmesinin ardından ilk duruşma 8 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Aralarında dört yıldır tutuklu olan iş insanı Osman Kavala'nın da bulunduğu toplam 52 kişinin yargılandığı davanın duruşmasında Gezi davası sanıklarından Mücella Yapıcı, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Mine Özerden, Yiğit Ali Ekmekci, Hakan Altınay ve birleşen Çarşı davasından toplam 30 tutuksuz sanık ve avukatları hazır bulundu. Kavala duruşmaya tutuklu bulunduğu Silivri Cezaevinden SEGBİS aracılığıyla katıldı.
Kimlik tespitinin ardından mahkeme başkanı, usule ilişkin beyanda bulunmak isteyen olup olmadığını sordu. Her iki dosyadaki sanık avukatları, davaların birleştirilmesindeki hukuksuzlukları anlatarak dosyaların ayrılmasını talep etti.
Mahkeme heyeti, avukatların tefrik ve davadan çekilme yönündeki taleplerini oybirliğiyle reddetti. Bunun üzerine Çarşı davası avukatları salonu terk etti.
Savunmaların tamamlanmasının ardından söz alan duruşma savcısı, mazereti olmaksızın duruşmada hazır bulunmayan sanıklar hakkında yakalama emri düzenlenmesini, savunma için süre taleplerinin kabulünü, Osman Kavala hakkında ise “suçun vasıf ve mahiyeti ve mevcut delil durumu” gerekçeleriyle tutukluluk hâlinin devamını talep etti.
Mahkeme oy çokluğu ile “hukuki durumda değişiklik olmaması” ve “kuvvetli suç şüphesi” gerekçeleriyle Kavala’nın tutukluluk hâlinin devamına karar vererek davayı 26 Kasım 2021 tarihine erteledi.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Hasan Cemal’e “cumhurbaşkanına hakaret” soruşturması açıldı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu, T24 yazarı ve P24 Kurucu Başkanı Hasan Cemal hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla soruşturma başlattı.
Soruşturma kapsamında 8 Ekim 2021 tarihinde Beşiktaş Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Büro Amirliğinde ifade veren Cemal’e, biri HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar’a ait olmak üzere başka hesaplardan yaptığı iki retweet ve kendi hesabından 19 Temmuz 2016 tarihinde yaptığı bir paylaşım soruldu.
Söz konusu paylaşımlarda Cumhurbaşkanına hakaretin de hakaret kastının da bulunmadığını belirten Cemal, her üç paylaşımın da ifade özgürlüğü kapsamında olduğunu söyledi.
Cemal, suçlama konusu paylaşımında şu ifadelere yer vermişti: “Demokratlığın tek kriteri, sadece askeri darbe girişimine karşı çıkmak değil, derinleşmekte olan 'Erdoğan darbesi'ne de hayır demektir!”
Ferhat Tunç hakkındaki “propaganda” davası ertelendi
Sanatçı Ferhat Tunç’un sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması 8 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Yurt dışında yaşayan Tunç’un katılmadığı duruşmada Avukat Irmak Sendinç hazır bulundu. İddia makamı, Tunç hakkında çıkarılmış olan yakalama emrinin infazının beklenmesini talep etti. Mahkeme heyeti, yakalama emrinin infazının beklenmesine karar vererek davayı 29 Nisan 2022 tarihine erteledi.
Fotoğraf sanatçısı Mehmet Özer’e 1 yıl 3 ay hapis cezası
Fotoğraf sanatçısı ve yazar Mehmet Özer’in 2012-2014 yıllarında çektiği fotoğraflar ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davanın karar duruşması 8 Ekim 2021 tarihinde Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşma sonunda hükmünü açıklayan mahkeme, Özer’e 1 yıl 3 ay hapis cezası verdi. Ceza ertelendi. Özer, Devrimci 78’liler Federasyonu tarafından düzenlenen “Utanç Müzesi” adlı sergide yer alan fotoğrafları sosyal medyada paylaşması nedeniyle suçlanıyordu.
Engin Eren’in yargılandığı dava ertelendi
Batman’da 2015 yılında düzenlenen “canlı kalkan” eylemini takip ederken gözaltına alınan Dicle Haber Ajansı (DİHA) eski muhabiri Engin Eren’in de aralarında bulunduğu 76 kişi hakkında “örgüt üyeliği,” “2565 sayılı Kanuna muhalefet” ve “2911 sayılı Kanuna muhalefet” suçlamalarıyla açılan davanın 25. duruşması 8 Ekim 2021 tarihinde Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Dosyalarının dava ile birleştirilmesine karar verilen sanıkların bir sonraki duruşmaya zorla getirilmelerine karar veren mahkeme, davayı 19 Kasım 2021 tarihine erteledi.
Canan Coşkun, Can Uğur ve Ali Açar beraat etti
Gazeteciler Canan Coşkun, Can Uğur ve Ali Açar’ın “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” (TMK 6/1) suçlamasıyla yargılandıkları davanın karar duruşması 7 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Duruşma savcısı 8 Haziran 2021 tarihli beşinci duruşmada verdiği mütalaasında, Berkin Elvan’ın Gezi eylemleri sırasında polisin attığı gaz fişeğinin başına isabet etmesi sonucu ölümüne ilişkin soruşturma hakkında Cumhuriyet ve BirGün gazetelerinde yayımlanan haberler nedeniyle Coşkun, Uğur ve Açar’ın atılı suçtan cezalandırılmalarını istemişti.
Davayı karara bağlayan mahkeme, sanıklara yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması sebebiyle Coşkun, Uğur ve Açar’ın ayrı ayrı beraatlerine hükmetti.
P24 tarafından izlenen duruşma ile ilgili habere bu bağlantıdan erişilebilir.
Ali Sönmez Kayar’ın yargılandığı dava Şubat ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Ali Sönmez Kayar’ın da aralarında bulunduğu dokuz kişinin “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın görülmesine 7 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edildi.
Duruşmada sadece tutuksuz yargılanan Sıtkı Güngör hazır bulundu. Güngör hakkında aleyhte beyanlarda bulunan ve daha önce Suriye’de Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP) içinde faaliyet yürüten Üzüm Üzak ise tanık sıfatıyla SEGBİS üzerinden duruşmaya katıldı.
Üzak, Güngör’ü tanımadığını ve herhangi bir eylemine şahit olmadığını belirtti. Üzak’ın kendisini tanımamasına rağmen hakkında ciddi beyanlarda bulunduğuna dikkat çeken Güngör, beyanların gerçeği yansıtmadığını kaydederek beraatini istedi.
Ali Sönmez Kayar ve Sıtkı Güngör’ün avukatı Önder Alçiçek, etkin pişmanlıktan yararlanan kişilerin beyanlarına güvenilemeyeceğini belirterek Üzak’ın ceza almamak için yalan beyanda bulunduğunu söyledi.
İddia makamı, eksik hususların giderilmesini istedi. Mahkeme heyeti, eksik hususların giderilmesi için davayı 10 Şubat 2022 tarihine erteledi.
Boğaziçi Üniversitesi’ndeki protestoları takip eden gazetecilere polis engeli
Boğaziçi Üniversitesi’nden iki öğrencinin tutuklanmasına tepki gösteren öğrencilere yönelik 7 Ekim 2021 günü yapılan polis müdahalesini görüntülemek üzere kampüs önünde bulunan gazetecilerin görevlerini yapması polis tarafından engellendi.
Gazetecilerin etrafını kalkanlarla kapatan polis, basın mensuplarını uzun süre abluka altında tuttu ve öğrencilere yaklaştırmadı. Müdahale sırasında Halk TV muhabiri Erdinç Yılmaz ciddi derecede darp edilirken Artı Gerçek muhabiri Yağmur Kaya’nın ise basın kartına polis tarafından el konuldu.
Gazeteci Fatoş Erdoğan polis tarafından darp edildi
Dokuz8 Haber editörü Fatoş Erdoğan ise 5 Ekim 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin polis tarafından gözaltına alınmasını takip ettiği sırada polisler tarafından darp edildi. Çekim yapan Erdoğan’ın yanına gelen bir polis, gazeteciyi itti ve yere fırlatmaya çalıştı.
Yeniden yargılanan Veysi Altay ve Dicle Anter’e ceza verildi
Yönetmen Veysi Altay’ın Nû Jîn adlı belgeselinin 2015’te Batman Belediyesi Yılmaz Güney Sinemasındaki gösterimi nedeniyle Altay ve o dönem sinemanın müdürü olan Dicle Anter’in “örgüt propagandası” suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın karar duruşması 7 Ekim 2021 tarihinde Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
İstinaf mahkemesinin bozma kararı üzerine yeniden görülen davada, Altay’a “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla 1 yıl 15 gün hapis cezası verildi. Ceza ertelendi. Anter’e aynı suçlamayla 10 ay ceza veren mahkeme, cezayı 6 bin TL’lik para cezasına çevirdi. Mahkeme, Altay ve Anter’e uygulanan yurt dışına çıkış yasaklarını da kaldırdı.
Belgeselin afişinin suç unsuru olarak gösterildiği davada ilk derece mahkemesi, Altay’ın 2 yıl 6 ay, Anter’in 2 yıl 1 ay hapisle cezalandırılmalarına karar vermiş, istinaf mahkemesi ise suç unsuru ihtiva ettiği iddia edilen afişlerin “denetime elverişli olmadığı” gerekçesiyle 2020 yılında hükmü bozmuştu.
Can Dündar’ın “casusluk” suçlamasıyla yargılandığı dava Aralık ayına ertelendi
Cumhuriyet gazetesi eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar’ın “MİT TIR’ları” haberi nedeniyle yeniden yargılandığı davanın Aralık 2020’de görülen karar duruşmasında daha önce ifadesi alınmadığı için ayrılan dosyasının ikinci duruşması 6 Ekim 2021 tarihinde İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Dündar bu davada 1 Mart 2017 tarihinde “MİT TIR’ları davasına” ilişkin yayınladığı bir video nedeniyle “devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla, gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin etmek” (TCK 328) ve “gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askerî casusluk maksadıyla açıklamak” (TCK 330) suçlamalarıyla yargılanıyor.
Kapalı yapılan duruşmada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın suçtan zarar görme ihtimali nedeniyle davaya katılma talebini kabul eden mahkeme, Dündar hakkındaki yakalama emrinin ve yurt dışından iadesinin beklenmesine karar vererek davayı 29 Aralık 2021 tarihine erteledi.
Savcı, Yılmaz Odabaşı için ceza talep etti
Şair ve yazar Yılmaz Odabaşı, 2 Mayıs 2018 tarihli bir Twitter paylaşımı gerekçe gösterilerek “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan davanın 6 Ekim 2021 tarihinde görülen ilk duruşmasında hâkim karşısına çıktı.
Yalova 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada savunmasını yapan Odabaşı, paylaşımının suç olmadığını ifade ederek beraatini talep etti. Esas hakkında mütalaasını sunan duruşma savcısı, Odabaşı’nın atılı suçtan cezalandırılmasına karar verilmesini istedi.
Odabaşı’nın mütalaaya karşı savunmasını hazırlamak için süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 3 Kasım 2021 tarihine erteledi.
Odabaşı, dava konusu paylaşımda “Türkiye, Erdoğan’ın ‘diktatör değilim, halk iradesiyle seçildim’ diyebilmesini sağlamak için seçime gidiyor. Başka bir nedeni olduğunu düşünmüyorum” ifadelerine yer vermişti.
RTÜK, Fox TV hakkında inceleme başlattı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Fox TV’ye eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın eşi Başak Demirtaş’ın 6 Ekim 2021 tarihinde katıldığı program gerekçesiyle inceleme başlattı. RTÜK’ten yapılan açıklamada, “FOX yayın kuruluşunda bugün gerçekleşen bir programda konuk Başak Demirtaş’ın sözleri ve açıklamaları nedeniyle 6112 sayılı Kanun çerçevesinde inceleme başlatılmıştır” denildi.
Ruken Demir’in yargılandığı dava Ocak ayına ertelendi
Gazeteci Ruken Demir’in “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması 5 Ekim 2021 tarihinde İzmir 19. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Demir’in katılmadığı duruşmada avukatı Zafer İncin hazır bulundu. Demir’in dijital materyallerine dair beklenen inceleme raporunun gelmediği görüldü.
Av. İncin, söz konusu dijital materyallerin Demir’e ait olmadığını, bu nedenle raporun yargılamaya katkı sağlamayacağını belirterek beraat kararı verilmesini talep etti. İncin’in talebini reddeden mahkeme, raporun beklenmesine karar vererek davayı 12 Ocak 2022 tarihine erteledi.
Gazeteci Ayşe Kara için hapis istemi
Gazeteci Ayşe Kara hakkında, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) soruşturması kapsamında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde “örgüt üyeliği” suçlamasıyla açılan davada mütalaasını sunan savcı, Kara için hapis cezası talep etti.
Celse arasında mütalaasını sunan savcı, Kara’nın 2017’de DTK’nin kadın delege listesinde yer aldığını, KHK ile kapatılan Özgür Kadın Kongresi (KJA) ve Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC) üyesi olduğunu, söz konusu üyelikler ile Kara’nın üzerine atılı suçu işlediğini savundu. Kara hakkında açılan davanın bir sonraki duruşması 9 Kasım 2021 tarihinde görülecek.
Gökhan Yavuzel hakkında bir dava daha açıldı
Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) üyesi Gökhan Yavuzel’e kültür-sanat içerikli bir yazısı gerekçe gösterilerek “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” (TCK 216) suçlamasıyla Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesinde yeni bir dava açıldı. Yavuzel, hakkındaki davayı Twitter hesabından 4 Ekim 2021 günü yaptığı bir paylaşımla duyurdu.
Yurt dışında yaşayan Yavuzel hakkında “cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla açılan başka bir davanın görülmesine Eylül ayında Şanlıurfa 4. Asliye Ceza Mahkemesinde başlanmıştı.
En az 59 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
8 Ekim 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 59 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.