Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik baskının öncelikli hedefi gazeteciler ve akademisyenler. Yüzlerce gazeteci ve akademisyen hakkında soruşturma açıldı, birçoğu tutuklandı. Bu site ifade özgürlüğünü kullandığı için soruşturma ve kovuşturmaya uğrayanlar hakkındaki yasal süreci takip etmektedir.
Yeniden görülen Zaman ve Özgürlükçü Demokrasi davalarında gazetecilere ceza talep edildi; RTÜK’ten cinsel saldırı haberlerine ceza; Sedef Kabaş tazminata mahkûm edildi; AYM, Dilek Dündar’ın pasaportunun iptalinin hak ihlali olduğuna hükmetti; Kayseri'de gazeteci ve konuğu TV binasında saldırıya uğradı
Yeniden görülen Zaman ve Özgürlükçü Demokrasi davalarında mütalaa sunuldu
Kapatılan Zaman ve Özgürlükçü Demokrasi gazetelerinin yazar, editör ve çalışanlarının yeniden yargılandığı davaların bu hafta görülen duruşmalarında savcılığın esas hakkındaki mütalaaları açıklandı.
Haklarında verilen hükümler Yargıtay tarafından bozulan Zaman gazetesi eski köşe yazarları Şahin Alpay, Ali Bulaç, Ahmet Turan Alkan ve Mümtazer Türköne ile editör Mehmet Özdemir’in yeniden yargılamasının altıncı duruşması 7 Nisan 2022 tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. P24 tarafından takip edilen duruşmada Türköne, Alpay, Bulaç ve avukatları hazır bulundu.
Yargıtay’ın bozma ilamı doğrultusunda esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı; Ali Bulaç, Şahin Alpay, Mümtazer Türköne ve Ahmet Turan Alkan’ın “hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne bilerek ve isteyerek yardım etmek” (TCK 220/7) suçundan cezalandırılmalarını istedi. Savcı, hakkında yakalama emri bulunan Mehmet Özdemir’in dosyasının da tefrik edilmesini talep etti. Sanık avukatlarının esas hakkındaki mütalaaya karşı beyanda bulunmak üzere süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 28 Haziran 2022 tarihine erteledi.
Kanun hükmünde kararname ile 2018 yılında kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin eski çalışanlarının haklarında verilen hapis cezaları ve beraat kararlarının istinaf mahkemesince bozulmasının ardından başlayan yeniden yargılamanın üçüncü duruşması da yine 7 Nisan 2022 tarihinde İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
P24 tarafından takip edilen duruşmada sanık avukatları Özcan Kılıç ve Sercan Korkmaz hazır bulundu.
Duruşmada esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, editörler Hicran Urun, Mehmet Ali Çelebi ve Reyhan Hacıoğlu, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İshak Yasul, imtiyaz sahibi İhsan Yaşar ve personel sorumlusu Pınar Tarlak’ın “örgüt üyeliği” (TCK 314/2), “örgüt propagandası” (TMK 7/2) ve “örgüt yayınlarını zincirleme şekilde basmak ve yayınlamak” (TMK 6/2) suçlarından cezalandırılmasını talep etti. Savcı, gazetenin Hakkari’nin Yüksekova ilçesindeki dağıtım sorumlusu Mizgin Fendik’in ise “gazeteyi görevi gereği dağıtması” nedeniyle gazete içeriği haberlerden sorumlu tutulamayacağı gerekçesiyle beraatını talep etti. Avukat Özcan Kılıç, esas hakkındaki mütalaaya karşı beyanda bulunmak için süre talep etti. Süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 14 Haziran 2022 tarihine erteledi.
RTÜK’ten Kuran kursunda cinsel saldırı iddialarını haberleştiren kanallara ceza
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Erzurum’daki bir Kuran kursunda yedi çocuğa cinsel saldırı davasını haberleştiren Halk TV, KRT, TELE 1 kanallarına para cezası verdi.
6 Nisan tarihli kararı sosyal medya hesabından duyuran RTÜK Üyesi İlhan Taşcı, kararın Diyanet İşleri Başkanlığının şikâyeti üzerine oy çokluğuyla alındığını belirtti.
Kayseri’de televizyon binası basıldı, gazeteci ve program konuğu saldırıya uğradı
Kayseri’de gazeteci Azim Deniz ve programına konuk olarak katılmak üzere televizyon binasına gelen iş insanı Sedat Kılınç, 8 Nisan akşamı binayı basan kalabalık bir grubun saldırısına uğradı.
MHP Kocasinan İlçe Belediye Meclis üyesi olan Sedat Kılınç, MHP Kayseri milletvekili Baki Ersoy’un katıldığı bir televizyon programında hayat pahalılığını eleştirmesinin ardından partiden ihraç talebiyle disiplin kuruluna sevk edilmesini protesto ederek geçtiğimiz günlerde MHP’den istifa etmişti. 8 Nisan akşamı Deniz Postası TV’de “Ramazan Sohbetleri” adlı programa konuk olarak katılmak üzere televizyon binasına giden Kılınç, programın başlamasından yaklaşık 15 dakika kadar önce binayı basan 50 kişilik Ülkü Ocakları üyesi olduğu bildirilen bir grubun saldırısına uğradı. Kılınç’ı korumaya çalışan program yapımcısı Azim Deniz de darp edildi. Kılınç saldırgan grup tarafından binadan zorla çıkarıldı. Deniz ve Kılınç’ın saldırıdan sonra kendi imkanlarıyla hastaneye gittikleri belirtildi.
Olaydan sonra açıklama yapan Deniz, “Şu anda Deniz Postası TV’de canlı yayında olacaktık. Kocasinan Belediyesi Meclis Üyesi Sedat Kılınç’ı burada misafir edecektik. 50 kişilik grup stüdyomuzu bastı. Televizyon stüdyosu içinde beni darp ettiler. Sedat Kılınç'ı şiddetli bir şekilde darp ettiler” dedi. Deniz, binayı basan gruba ek olarak 50 kişilik bir diğer grubun da saldırı esnasında bina dışında beklediğini belirtti.
Deniz Postası saldırıyla ilgili haberinde olay sırasında binada bulunan muhabirlerin saldırgan grup tarafından stüdyo ve mutfağa kapatıldığını aktardı.
Sedef Kabaş, Serhat Albayrak’a tazminat ödemeye mahkûm edildi
Gazeteci Sedef Kabaş Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak ve ağabeyi Serhat Albayrak’ın “vergi kaçırdıklarına” yönelik haberlere dair bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle Serhat Albayrak’ın 100 bin TL tazminat talebiyle açtığı davada 10 bin TL tazminat ödemeye mahkûm edildi.
Kararı 7 Nisan günü Twitter hesabından duyuran Kabaş, mahkemenin kendisinin Albayrak’a “hakaret” ettiğine karar verip tazminata hükmettiğini açıkladı. Dava konusu edilen 17 Mart 2021 tarihli paylaşımında Kabaş, Berat ve Serhat Albayrak’ın Malta’daki off-shore hesaplarına dair Paradise Papers haberleri hakkında yorumda bulunmuştu. Dava İstanbul 26. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü.
AYM: Dilek Dündar’ın pasaportunun iptal edilmesi hak ihlali
Anayasa Mahkemesi (AYM), gazeteci Can Dündar'ın eşi Dilek Dündar'ın pasaportunun iptal edilmesi nedeniyle özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararın gerekçesinde, hakkında herhangi bir adli soruşturma veya dava bulunmayan Dilek Dündar'ın pasaportunun iptal edilmesinin demokratik toplum düzenine aykırı olduğu vurgulandı.
Dilek Dündar, Almanya’da bulunan eşi Can Dündar’ın yanına gitmek üzere 3 Eylül 2016 tarihinde İstanbul Atatürk Havalimanına gelmiş ancak burada pasaportuna el konulmuş ve hakkında “FETÖ/PDY terör örgütü şüphelisinin eşi” şeklinde kayıt oluşturulduğu anlaşılmıştı. İptal kararına karşı İstanbul 5. İdare Mahkemesinde açılan dava sürecinde iptal kararının dayanağının Emniyet Genel Müdürlüğünün 22 Ağustos 2016 tarihli bir genelgesi olduğu ortaya çıkmıştı. Dava 2017 yılında idare mahkemesi tarafından reddedilince Ocak 2018’de Dündar adına Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunulmuştu.
Başvuruyu karara bağlayan Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm, Dündar hakkında terör örgütü ile ilişkili olduğundan bahisle bir ceza soruşturması ya da kovuşturmasının ya da yurt dışına çıkış yasağı öngören bir mahkeme kararının bulunmadığına işaret etti. Kararda, “Bu durumda başvurucunun aile hayatına etki eden sınırlamanın kaynağının pasaportun iptaline ilişkin bir idari işlemden ibaret olduğu ancak başvurucunun yurt dışına çıkmasının neden milli güvenlik açısından mahzurlu görüldüğünün anılan idari işlem gerekçesinde gösterilmediği, yargılama aşamasında da idari işlemin gerekçelerinin başvurucunun öznel durumuyla ilişkilendirmek suretiyle ortaya konulmadığı anlaşılmaktadır” denildi.
Dilek Dündar’a 22 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmeden AYM, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin İstanbul 5. İdare Mahkemesine gönderilmesine de hükmetti.
Selçuk Bayraktar’dan Şirin Payzın ve Sedat Yılmaz’a tazminat davası
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı ve Baykar Savunma Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, gazeteci Şirin Payzın ve Halk TV’ye 150 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı.
Şirin Payzın’ın, Halk TV’de yayımlanan 16 Şubat 2022 tarihli “Sözüm Var” isimli programda konuğu olan İyi Parti milletvekili Ahmet Kamil Erozan’a, İHA ve SİHA üreten Baykar Teknoloji ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Şubat ayında Birleşik Arap Emirlikleri’ne yaptığı ziyaret sırasında bu ülkeye İHA ve SİHA satışı yapıldığına dair haberlere ilişkin sorduğu sorular dava konusu edildi.
Bayraktar’ın avukatları tarafından Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesine sunulan dilekçede, “gerçeğe aykırı haber ile Bayraktar’ın kişilik haklarının zedelendiği ve hakarete uğradığı” öne sürüldü.
Bayraktar yine SİHA satışlarıyla ilgili bir haber nedeniyle Yeni Yaşam gazetesi ve gazeteci Sedat Yılmaz’a da 150 bin TL’lik tazminat davası açtı.
Dava konusu haber, gazetenin 23 Kasım 2021 tarihli nüshasında “Erdoğan ailesi ve devlet Bayraktar’ın satış mümessili gibi: Aile boyu savaş ticareti” başlığıyla ve 22 Kasım 2021 tarihinde gazetenin internet sitesinde “Bayraktar SİHA’lar hangi ülkeye nasıl satılıyor” başlığıyla yayımlandı.
Davanın ilk duruşması 16 Mayıs 2022 tarihinde Bakırköy 14. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülecek.
AYM: Habere verilen tazminat cezası hak ihlali
Anayasa Mahkemesi, Kayseri’de yayın yapan Kayseri Yeni Haber gazetesinde yayımlanan bir haber nedeniyle tazminat ödemeye mahkûm edilmesinin ifade ve basın özgürlüğü ihlali olduğuna hükmetti.
2016 yılında CHP Kayseri Bünyan İlçe Kongresi’nde yaşanan polemikle ilgili Kayseri Yeni Haber gazetesinde yayımlanan haber ve köşe yazıları nedeniyle CHP’li eski vekil Haluk Pekşen'in açtığı davada Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi “kişilik haklarına saldırı” gerekçesiyle gazetenin 2 bin TL manevi tazminat ödemesine hükmetmişti. Karar 2019 yılında istinafta onanarak kesinleşmişti.
5 Nisan tarihinde yayımlanan 22 Şubat tarihli kararda AYM, gazetenin yaptırıma tabi tutulmasının, kamuyu ilgilendiren konularda serbest ve açık tartışmaların önlenmesi sonucunu doğuracağına işaret ederek, bu durumun da basının kamu yararına ilişkin konuların tartışılmasına yönelik katkılarına ciddi şekilde engel oluşturacağını vurguladı.
İstinaf mahkemesi, Ayşegül Doğan’a verilen hapis cezasını bozdu
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan İMC TV’nin Program Koordinatörü Ayşegül Doğan’a “örgüt üyesi olmak” suçundan verilen 6 yıl 3 ay hapis cezası istinaf mahkemesi tarafından bozuldu.
Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesinin bozma kararında, Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesinin verdiği karar “eksik araştırma ve dosya kapsamına uygun olmayan gerekçe ile hüküm kurulması” sebebiyle yasaya aykırı bulundu.
Oy birliğiyle verilen kararda, Doğan’ın Demokratik Toplum Kongresi’nin (DTK) çalıştay ve konferanslarına gazeteci olarak katıldığına işaret edildi.
Suçlamaya konu edilen eylemlerin “silahlı örgüt üyesi olmak” suçu yönünden tek başına delil ya da örgütsel faaliyet olarak kabul edilemeyeceği vurgulandı.
Doğan’ın avukatlarından Ahmet Özmen, kararın gazetecilerin mesleki faaliyetleri kapsamında katıldığı toplantı ve etkinlikler gerekçe gösterilerek yargılandığı davalar için emsal bir karar olabileceğini söyledi.
Ender İmrek'e “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla dava açıldı
Evrensel gazetesi yazarı Ender İmrek hakkında 31 Temmuz 2021 tarihinde yayımlanan “Türkiye yanıyor, saray izliyor” başlıklı yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla dava açıldı.
Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede, yazı içeriğinde kullanılan ifadelerin “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte olduğu” iddia edildi ve İmrek’in cezalandırılması istenildi.
İmrek hakkında, Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı Özel Suçlar Bürosunca 14 Aralık 2021 tarihinde, “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “halkı kin ve düşmanlığa teşvik etmek” suçlamalarıyla soruşturma açılmıştı. İmrek soruşturma aşamasında verdiği ifadesinde, ülke genelinde meydana gelen orman yangınlarına müdahalelerin eleştirisi amacıyla kaleme aldığı yazıda, Cumhurbaşkanına hakaret kastı olmadığını söylemişti.
Demokratik Modernite davası Haziran’da başlayacak
Aralarında Agos gazetesi yazarı ve Ermenice sayfalar editörü Pakrat Estukyan ve Demokratik Modernite dergisi Yazı İşleri Müdürü Ramazan Yurttapan’ın da bulunduğu beş kişi hakkında derginin 36. sayısında yer alan yazılarda “örgüt propagandası” yapıldığı suçlamasıyla dava açıldı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianame İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Davanın görülmesine 14 Haziran 2022 tarihinde başlanacak. Davada Estukyan ve Yurttapan’ın yanı sıra Emran Emekçi, Cihan Doğan ve Mehmet Nimet Sevim derginin 36. sayısında yayımlanan yazıları nedeniyle sanık olarak yer alıyor.
Gazeteci Rabia Önver hakkında iddianame hazırlandı
JinNews muhabiri Rabia Önver hakkında sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar nedeniyle Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla yürütülen soruşturma kapsamında iddianame hazırlandı. Önver, soruşturma kapsamında 1 Mart tarihinde Yüksekova TEM Şubesinde ifade verdi.
Hazırlanan iddianame, Önver’in paylaşımların yapıldığı tarihlerde Van’da bulunması nedeniyle Van 1. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi.
Gazeteci Ferhat Parlak hakkında açılan soruşturmada takipsizlik kararı
Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde yedi yaşındaki bir çocuğun rögar kapağı olmayan kanalizasyon çukuruna düşerek yaralanmasını haberleştirip sosyal medya üzerinden paylaşan gazeteci Ferhat Parlak hakkında belediyeye atanan kayyumun şikâyeti üzerine açılan soruşturmada takipsizlik kararı verildi. Soruşturmayı tamamlayan Silvan Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturma konusu haberin paylaşımında yer verilen ifadelerin basın ve ifade özgürlüğü kapsamında olduğuna hükmetti.
Parlak hakkında 13 Aralık 2021’de Silvan ilçesinde okuldan evine dönerken rögar kapağı açık olan çukura düşerek yaralanan ve çenesine 14 dikiş atılan yedi yaşındaki Ş.B. ile ilgili haberinde geçen “Kayyum belediyesinin ihmali sonucu yaralanarak ölümden döndü” ifadeleri gerekçe gösterilerek suç duyurusunda bulunulmuştu. Silvan Belediyesine kayyum olarak atanan Kaymakam Murat Öztürk’ün avukatı aracılığıyla “hakaret” ve “hedef gösterme” iddialarıyla yaptığı şikâyet üzerine soruşturma başlatan Silvan Cumhuriyet Başsavcılığı gazeteci Parlak’ın ifadesini almıştı.
Hasta tutuklu Devrim Ayık yine tahliye edilmedi
Hasta tutuklu Devrim Ayık’ın “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın 33. duruşması 8 Nisan 2022 günü İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.
Tutuklu bulunduğu Eskişehir H Tipi Cezaevinden getirilen Ayık ve avukatı Kasım Sağlam duruşmada hazır bulundu. 25 Ocak 2022 tarihli duruşmada sunduğu mütalaasını tekrar eden savcı, Ayık’ın “örgüt üyeliği” suçundan cezalandırılmasını istedi.
Esas hakkındaki mütalaaya karşı savunmasını yapan Özgür Halk dergisi eski çalışanı Ayık, cezaevi koşullarının hastalığına olumsuz etkide bulunduğunu söyledi. Cezaevinde hayatını idame ettiremediğini belirten Ayık, tahliyesini talep etti. Ayık’ın avukatı da müvekkilinin dört yıldan fazla süredir tutuklu bulunduğunu hatırlatarak tahliyesini, tahliye kararı verilmezse duruşmaya katılmak için yaptığı yolculuk sağlığını olumsuz etkilediğinden İzmir’deki bir cezaevine nakil edilmesini istedi.
Tahliye talebini reddeden mahkeme heyeti, Ayık’ın İzmir’de bulunan bir cezaevine nakledilmesi talebinin ise celse arasında değerlendirileceğini belirtti. Heyet, davada yargılanan diğer sanıkların eksik dosyalarının tamamlanması için karar duruşmasını 3 Haziran’a erteledi.
Adil Demirci’nin yargılandığı dava Ekim ayına ertelendi
Etkin Haber Ajansı (ETHA) çalışanı Adil Demirci ile Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) ve Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyelerinin aralarında bulunduğu 22 kişinin “terör örgütü üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla yargılandığı davanın 12. duruşması 8 Nisan 2022 tarihinde İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Almanya’da yaşayan Demirci’nin katılmadığı duruşmada sanık avukatları hazır bulundu.
Duruşmada dinlenen tanık, iki sanık hakkında verdiği beyanda sanıkları mahalleden tanıdığını, terör örgütü üyeliklerine dair bir bilgisi olmadığını söyledi. Soruşturma aşamasında kolluk kuvvetlerince alınan ifadesini baskı altında verdiğini söyleyen tanık, “Tutuklanma ile tehdit edildim” diyerek ifadesinin içeriğini reddetti. Sanık avukatları, sanıklar İsmail Yurtsever ve Ali Karaçay hakkında İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesinde benzer suçtan yargılama yapıldığını belirterek dosyaların birleştirilmesini talep etti.
Birleştirme hususundaki taleplerin celse arasında değerlendirilmesine karar veren mahkeme, davayı 13 Ekim 2022 tarihine erteledi.
Nisan 2018’de tutuklanan Demirci, 10 ay tutuklu yargılandığı davanın Şubat 2019’da görülen ikinci duruşmasında tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edilmişti. İddianamede, Türk ve Alman vatandaşı olan Demirci’ye 2013- 2015 yıllarında aralarında Kobani’de IŞİD’e karşı YPG saflarında çatışırken ölenlerin de aralarında bulunduğu üç kişinin cenaze ya da anma törenlerine katıldığı iddiasıyla “örgüt üyesi olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamaları yöneltiliyor.
Rüstem Batum’un “Cumhurbaşkanına hakaret” davası ertelendi
Talk Show sunucusu, yazar ve gazeteci Rüstem Batum’un “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın 16. duruşması 5 Nisan 2022 tarihinde İstanbul 41. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Yurt dışında bulunan Batum’un katılmadığı duruşmada avukatlar beraat talep etti. Esas hakkındaki mütalaanın hazırlanması için iddia makamına süre veren mahkeme davayı 20 Nisan’a erteledi.
56 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde
8 Nisan 2022 tarihi itibarıyla Türkiye’de en az 56 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.